ول حح عاسىرداعى ەڭ كۇردەلى تۇلعالاردىڭ ءبىرى. وقىرمان قاۋىمنىڭ قابىلداۋىنا اۋىر بولعان تۋىندىلارىنىڭ كۇردەلى بولعانى سونشاما، جۇرتقا ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن اقىنعا كەيبىر شىعارمالارىنا تۇسىنىكتەمە جازۋىنا تۋرا كەلگەن.

جالپى، ت.س.ەليوتتىڭ ولەڭدەرىندە ادامنىڭ جەكە باسىنا قاتىسى جوق سەزىمدەردى اسقان شەبەرلىكپەن جەتكىزە الاتىن سالقىنقاندىلىق باسىم. ول ءوز ولەڭدەرىندە «سەزىمىنە ەرىك بەرۋدەن» قاشتى. ەگەر دە رومانتيكتەر مەن رەاليستەر ادامدىق بولمىستىڭ قايتالانباس دارالىعىن بەرۋگە ۇمتىلسا، ەليوت دارا تۇلعانىڭ بەينەسى جوق پوەزيانى دۇنيەگە اكەلدى. ءومىردى اسەرشىل سەزىممەن قابىلداۋدان، رومانتيكالىق پوەزيانىڭ ەرەكشەلىكتەرىنەن باس تارتۋ ونىڭ مودەرنيستىك پوەزياسىنىڭ - باستى ەرەكشەلىگى. ەليوتتىڭ باستاپقى كەزدەگى شىعارماشىلىعى نەوكلاسسيتسيزم مەن ءيماجيزمنىڭ ەستەتيكالىق باعدارلاماسىنىڭ ىقپالىمەن دامىدى. بۇل اعىمداردىڭ باستاۋىندا رومانتيكالىق ونەرگە قارسى شىققان توماس ەرنەست تۇردى. ەليوت يماجيستەردىڭ «ەگويست» دەپ اتالاتىن جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورىنىڭ كومەكشىسى بولدى. يماجيست-اقىندار ەزرا پاۋند، ريچارد ولدينگتون، حيلدا دۋليتل جانە تاعى دا باسقالارى ناقتىلىق، وبرازدىق ستيل مەن ولەڭدەگى ءريتمنىڭ تۇتاستىعىن قولدادى. ولار فرانتسۋز، ەجەلگى يتاليا، قىتاي جانە جاپون پوەزياسىمەن اۋەستەندى. ءوز زامانىنىڭ بۋرجۋازيالىق شىندىعىن قابىلداي الماعان اقىن رەنەسسانستىق ونەرگە قارسى شىقتى. ءحVىى عاسىرداعى مەتافيزيك اقىنداردىڭ، اسىرەسە، دجون دوننىڭ شىعارماشىلىعىن ۇلگى تۇتتى….

جيىرماسىنشى عاسىردىڭ 30-جىلدارىندا اقىن ولەڭمەن جازىلعان بىرنەشە درامانى دا دۇنيەگە اكەلدى. «جارتاس»، «سوبورداعى ادام ءولىمى»، «وتباسىلىق مەيرام» پەسالارىندا كاتوليكتىك يدەيالاردى ناسيحاتتادى. ادامزاتتىق پروگرەسس پەن ادامنىڭ كەمەلدەنۋى ماسەلەسىنە سەنىمسىزدىكپەن قارادى.

ت.س.ەليوت اقىن، دراماتۋرگ قانا ەمەس، سونىمەن بىرگە تانىمى تەرەڭ ادەبيەت سىنشىسى دا بولدى. ول «كيەلى ورمان»، «پوەزيانىڭ پايداسى جانە سىننىڭ پايداسى»، «پوەزيا مەن اقىندار تۋرالى» دەپ اتالاتىن ونداعان ماقالالاردىڭ اۆتورى. اقىن ادەبي سىنداعى ءفورماليزمدى تەوريالىق تۇرعىدان نەگىزدەپ بەردى. ول كوركەم شىعارمانى جازۋشى تۇلعاسىنان، ونىڭ ومىرىنەن بولەك الىپ قاراۋدى ۇسىندى. ەليوت شىعارما اۆتورعا تاۋەلدى بولماي، ءوز قۇندىلىعىن جوعالتپاي ءومىر سۇرە بەرەدى دەپ ەسەپتەدى.
قۇرمەتتى دوستارىم! سىزدەردى، ەرتەڭ، ياعني، 10 جەلتوقسان كۇنى 14 ساع 35 مينۋتتا قازاق راديوسىنان بەرىلەتىن جيىرماسىنشى عاسىردىڭ ەڭ كۇردەلى اقىنى، 1948 جىلعى نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرى توماس ستەرنز ەليوتتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان حابارىمىزدى تىڭداۋعا شاقىرامىن.

امانگەلدى كەڭشىلىكۇلىنىڭ الەۋمەتتىك جازباسىنان

Abai.kz