روزا رىمباەۆا، ءانشى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى:

- اباي دەسە، شاكارىم قۇدايبەردى­ۇلىنىڭ شىعارماشىلىعى عانا الدىمەن ەسكە تۇسەدى. شاكارىمنىڭ «ەڭلىك-كەبەك» تراگەدياسىن جاقسى بىلەسىزدەر. سول ۇلكەن تراگەديالىق، ولەڭ سوزبەن جازىل­عان پوەماسىنىڭ كەبەك تۋرالى جىرىن ورىندايمىن. بۇل ءاندى 1979 جىلدان باستاپ قازىرگە دەيىن ورىنداپ كەلەمىن. ءوز رەپەرتۋارىمداعى ەڭ جاقسى اندەردىڭ قاتارىندا ەكەنىن ايتا الامىن.

روزا رىمباەۆا، ءانشى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى:

- اباي دەسە، شاكارىم قۇدايبەردى­ۇلىنىڭ شىعارماشىلىعى عانا الدىمەن ەسكە تۇسەدى. شاكارىمنىڭ «ەڭلىك-كەبەك» تراگەدياسىن جاقسى بىلەسىزدەر. سول ۇلكەن تراگەديالىق، ولەڭ سوزبەن جازىل­عان پوەماسىنىڭ كەبەك تۋرالى جىرىن ورىندايمىن. بۇل ءاندى 1979 جىلدان باستاپ قازىرگە دەيىن ورىنداپ كەلەمىن. ءوز رەپەرتۋارىمداعى ەڭ جاقسى اندەردىڭ قاتارىندا ەكەنىن ايتا الامىن.

امانحان ءالىم، اقىن، م.ماقاتاەۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، قر مادەنيەت قايراتكەرى:

- ونىڭ شاكىر­تى دەپ كوكباي اقىن­دى، ءارىپ تاڭىربەر­گەن­وۆ­تى، «اباي جو­لى» رو­مانىنداعى شۇباردى ايتۋعا بولادى. ابايدىڭ ءوز بالالارىنان باس­تاپ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جالعاسقان اقىنداردى شاكىرتى دەپ ايتۋعا بولادى. ماسەلەن، قادىر اعا مىر­زاليەۆ. جالپى، فيلوسوفيالىق وي-پىكىردى پوەزياعا اينالدىرۋ، ول - نە­كەن-ساياق تالانت يەلەرىنىڭ ەنشىسىندە. اباي - سونىڭ باسى. باسشىسى بولعاندا دا، ول ءوز زامانىندا، ءوز ۋاقىتىندا كە­لۋى­مەن باسى بولىپ وتىر. ويتكەنى اباي - وعان دەيىن دە قازاق پوەزياسىنداعى فيلوسوفيالىق تۇيىندەردى جازبا ستيل­گە كوشىرگەن تۇلعا. ونىڭ شاكارىم قاجى­عا ىقپالىن ايتساق، ول - وزىنشە ءبىر توبە اڭگىمە. سوندىقتان دا اباي - جاڭا كەزەڭ­نىڭ، جاڭا زاماننىڭ باسىندا تۇر­عان قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ ءتىلىن قالىپ­تاستىرعان اقىن. مەن ءبىر جولى ابايدى باس اقىن، باستى اقىن ەمەس دەگەنىمدە، كەيبىرەۋلەر تۇسىنبەدى. اباي­دى جوققا شىعارىپ وتىرعانداي بولىپ ماعان سوقتىققاندار تابىلدى. بۇل ابايدى جوققا شىعارۋ ەمەس، ەگەر ءبىز بار پوەزيانى ابايدان باستاساق، وندا وعان دەيىنگى اقىندارىمىز بەن جىراۋ­لارى­مىزدى جوققا شىعارعانمەن بىر­دەي بولامىز. اباي بولماسا، ءبىز ۇلت رە­تىندە ومىرگە ەشتەڭە دە بەرمەگەن بولىپ شىعا كەلەمىز. ابايدى جاڭا كەزەڭ­نىڭ باس اقىنى دەپ قابىلداۋ كە­رەك. ال كەيبىر سىنشىلارىمىز وسىنى ەسكەرمەيدى. اباي شاكىرتتەرى دە سول جا­ڭا كەزەڭنىڭ جەمىسى جانە ءداستۇر جالعاس­تىرۋشىسى. ماسەلەگە وسى تۇرعىدان كەلۋى كەرەك. ماعاۋيا، شاكارىم، ارىپتەردى ايتقانىمىزبەن، ابايدىڭ شاكىرتى دەپ ابايدان كەيىنگى بارلىق اقىنداردى ايتۋعا بولادى. سەبەبى اباي - ءبىز ءۇشىن پوەتيكالىق ءىرى تۇلعالىقتان بۇرىن ۇلت اقىنى رەتىندە قابىلداناتىن تۇلعا. مەنىڭ ءبىر ايتقانىم بار «حالىق اقىنى كوپ، ال ۇلت اقىنى نەكەن-ساياق» دەپ. سوندىقتان باس-باسىمەن ايتىپ، ونىڭ ءبارىن دە ابايدىڭ شاكىرتى دەي بەرۋگە دە بولمايدى. «اباي شاكىرتى» دەگەن ءسوزدىڭ وزىنە اسا ىجداھاتتىلىقپەن ويلانىپ، بايقاپ قاراۋىمىز كەرەك. كىم ابايعا قاي جاعىنان شاكىرت، مىنە، وسىنى ۇعىپ الايىق. بۇل اڭگىمە توڭىرە­گىندە ۇلكەن «رەۆيزيا» جاسالۋى كەرەك. شىن ماعىناسىنداعى شاكىرتى كىم دەگەن سۇ­راقتى كەڭىنەن تالداپ، تالقىلاۋ كە­رەك. ءبىزدىڭ سىن ءالى سوعان جاۋاپ بەرگەن جوق.

ءجادي شاكەن، جازۋشى:

- بۇكىل قالام ۇس­تاعان قاۋىم - اباي­دىڭ شاكىرتى عوي! اباي مەكتەبىن ونە­گە تۇتپاعان اقىن جوق. ول - اقىل­دىڭ، ليريكا­نىڭ كاۋسار بۇلاعى. سول بۇلاقتان سۋ­سىن­داعان جازيرالى قۇراق بار دەسە، مۇنىڭ بارلىعى دا - سول ابايدىڭ قا­لا­عان ەڭبەگى. اباي ولەڭدەرىمەن، ونە­گ­ە­سى­­مەن، ليريكالىق سەزىمتالدىعىمەن، ەرەك­شە اۋەزدىلىگىمەن، قازاق پوەزياسىنا اكەل­گەن جاڭا فورماسىمەن بىزگە مول باي­لىق سىيلاعانى انىق. ءوز باسىم ابايدىڭ بىر­دەن-ءبىر شاكىرتى رەتىندە شىڭ­جاڭ قازاق­تا­رى قونىستانعان بايا­ن ولگەي، قوبدا وڭى­رى­نە كەڭىنەن تانىمال، قازىردە التايدىڭ ار­عى جاعىندا جاتقان ءماشھۇر اقىن - اقىت ءۇلىم­جىۇلىن ايتا الامىن.

دەپ كەلەتىن ولەڭى دە بار. مەن ءبىر جاڭا­لىق ايتايىن، ابايدان بۇرىن، 1890 جىلدارى كىتاپ باستىرىپ ۇلگەرگەن اقىن­دار اباي ولەڭدەرىنىڭ تەرەڭدىگىن ءتۇسىنىپ، ول تۋرالى پىكىرلەر كوپ ايتقان. ونى ۇستاز تۇتقان. اقىت اقىن ابايعا ارناپ ءبىر داپتەر ولەڭ جاز­عان. اباي باعىتىمەن 90 ولەڭ جازعان اقىن دا وسى - اقىت ءۇلىمجىۇلى بولاتىن. اباي 1845 جىلى تۋسا، اقىت 1868 جىلى تۋ­عان. وسىنشالىقتى تۇستاس ادامدار بولسا دا، اقىتتىڭ ابايدى ۇستاز تۇتقانى بەلگىلى. اباي ولەڭدەرى 1909 جىلدارى جارىققا شىقسا، ال اقىتتىڭ جيناعى 1890 جىلدارى جارىق كوردى. ال 1898 جىلى ورىستىڭ نيكولاي كوتانوۆ دەگەن ۇلكەن عالىمى اقىت شىعارماشىلىعىنا توقتالعان. مىنە، سوندا ابايدان بۇرىن شىعارما جاريالاعان اقىت ابايدىڭ سونشالىقتى بيىك ەكەنىن مويىن­داپ، وزىنە ۇستاز ەتكەنى بەلگىلى بولدى. جانە ءوزىن ابايدىڭ شاكىرتىمىن دەپ ەسەپتە­گەن.

بەكبولات تىلەۋحان، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، قوعام قايراتكەرى:

- ابايدى ۇستاز تۇتاتىن قازاقتىڭ ءبارىن دە ابايدىڭ شاكىرتتەرى دەۋگە بو­لادى. بەرتىندەگى ءۋايىس، شاكارىم، اسەت­­تەردى ايتامىز عوي، ال بىراق كىم ابايدىڭ تاعىلىمىن، پوەزياسىن وقىپ، سودان ءنار السا، ونى، البەتتە، ابايدىڭ شاكىرت­تەرى دەپ ايتۋعا بولادى. ابايدىڭ جا­نىن­دا شاكارىم، كوكباي، ءمۇرسالىم سەكىل­دى ادامدار از بولماعان. ونىڭ بارلىعى دا - ونىڭ زاڭدى شاكىرتتەرى. زەرت­تەۋگە كەلسەك، شاكارىم زەرتتەلىپ-اق جاتىر، ال اسەت نايمانبايۇلىنىڭ شى­عار­ماشىلىعى ءالى دە زەرتتەلىنبەي كەلە جاتقانى وكىنىشتى، ارينە. كوكبايدى بولسا، ونشا اقىن رەتىندە ايتا الماي­مىن. قاراپ وتىرساق، ابايدىڭ ءوزى دە، ونىڭ شاكىرتتەرى دە جىراۋلار پوەزياسى­نان ءنار العان. ابايدىڭ تەڭدەسى جوق اقىن ەكەنىنە ەشكىمنىڭ داۋى جوق، دەسەك تە، سول ابايدىڭ ءوزى جىراۋلاردان سۋسىنداپ، سولاردان ۇلگى العان. وسىلاي ايتۋعا تولىق نەگىز بار. سەبەبى ءبارى دە ءداستۇرلى قازاق پوەزياسىنىڭ جالعاسى ەكەنىن تەرىسكە شىعارۋعا بولمايدى. دۋلات جىراۋلاردىڭ ناق ءوزى بولسا، اباي - سول دۋلاتتاردىڭ جالعاسى. بىراق ول قانشا دەگەنىمەن قۇنانباي قاجىنىڭ بالاسى عوي. اباي - شىعىس، باتىس ادە­بيەت­تەرىنەن دە سۋسىنداعان ادام. ونىڭ شاكىرتتەرىنە ورالساق، شىنىن ايتقاندا، شاكىرتتەرىنىڭ بارلىعى دا سول ابايدىڭ كولەڭكەسىندە قالدى عوي ءبارى. ابايدىڭ مولدانى سىناعان جەرىن بۇكىل مۇسىل­مان­دى سىناعانداي ەتىپ كورسەتكەن زامان بولدى، بايدى سىناعان جەرىن بۇكىل قو­عام­دى سىناعانداي ەتىپ كورسەتتى. مۇنىڭ ءوزى دە ءبىر ۇلكەن تاقىرىپ ەكەنىن تۇسىن­گەندەيمى

«الاش ايناسى» گازەتى