نۇربول نازارباەۆتىڭ بانكروتتىعى بايلىعىن قورعاۋدىڭ امالى ما؟

قازاقستان قوعامى سوڭعى ايلاردا كۇتپەگەن جاڭالىققا كۋا بولدى — بەلگىلى بيزنەسمەن، بۇرىنعى بيلىك اۋلەتىنىڭ وكىلى نۇربول نازارباەۆ ءوزىن بانكروت دەپ جاريالادى، ۇكىمەت ونىڭ شەت ەلگە شىعۋىنا تيىم سالدى. بۇل جاڭالىق ەل ىشىندە ءتۇرلى پىكىر تۋعىزدى: ءبىرى مۇنى ادال ەكونوميكالىق قادام دەسە، ەندى ءبىرى — ساياسات پەن كاپيتال اراسىنداعى جاڭا ويىننىڭ كورىنىسى دەپ باعالايدى.

انىقتاما: بانكروت (بانكروتتىق) – بۇل جەكە تۇلعا نەمەسە زاڭدى تۇلعانىڭ (كومپانيانىڭ) ءوز قارىزدارىن بەلگىلەنگەن مەرزىمدە وتەۋگە قابىلەتسىز ەكەنىن رەسمي تۇردە مويىنداۋ جانە سوت ارقىلى بەكىتۋ جاعدايى. ياعني، بورىشكەردىڭ اكتيۆتەرى (مۇلكى، تابىسى) ونىڭ مىندەتتەمەلەرىن (قارىزدارىن، نەسيەلەرىن) جابۋعا جەتپەيدى.

شىنىن ايتۋ كەرەك، ءبىزدىڭ قوعامدا «بانكروت» ءسوزى ءالى كۇنگە دەيىن «ساتسىزدىك»، «جوعالتۋ» دەگەن ۇعىممەن بايلانىسادى. كوپ جىلدار بويى بانكروت بولۋ «ۇيات» سانالىپ كەلدى. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ‑ 2023 جىلدان باستاپ قازاقستاندا جەكە تۇلعالاردىڭ بانكروتتىعى تۋرالى زاڭ كۇشىنە ەندى. ەندى ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەر ءوز قارىزىن وتەي المايتىن جاعدايدا ونى اشىق تۇردە مويىنداپ، قارىزدىق قىسىمنان زاڭدى جولمەن شىعۋعا مۇمكىندىك الدى.

بىراق، ونى قولدانعاندار سانى قانشا ەكەنى ەشكىمگە بەلگىسىز بوپ قالدى. ياعني، قازاق قوعامى ونى قابىلداي المادى – ۇيات پەن نامىس جىبەرمەدى – دەسەك  شىن سياقتى...

الايدا، الەمدىك تاجىريبەدە بۇل تۇسىنىك الدەقاشان وزگەرگەن. دۇنيە ءجۇزى ءۇشىن بانكروتتىق – كاسىپكەرگە ەكىنشى مۇمكىندىك بەرەتىن زاڭدى تەتىك سانالادى. سول ارقىلى بيزنەسمەن بۇرىنعى قارىزداردان قۇتىلىپ، جاڭا پاراقتان باستاۋعا جول تابادى.

نۇربول نازارباەۆ نەگە بانكروت بولدى؟

بانكتەردەن كرەديت الىپ، وتەي الماي شارشاعان جاندار بىزدە وتە كوپ. ەگەر ولار بانكروت بولىپ جاتسا، ول اياۋشىلىقتان وزگە ەموتسيا تۋدىرمايدى. بىراق، دەپۋتاتتار رينات زايتوۆ پەن ەرمۇرات باپيدىڭ ايتۋىنشا «57 ملرد تەڭگەسى تاركىلەندى» دەگەن نۇربول نازارباەۆتىڭ بانكروتتىق تۋرالى شەشىمىن قوعام ءوزىنىڭ ساناسىنا سيدىرا الماي جاتىر...

سوندىقتان، ساراپشىلاردىڭ ءبىراز بولىگى بۇل شەشىمدى جاي ەكونوميكالىق ەمەس، ساياسي-قۇقىقتىق امال دەپ باعالادى. ن.نازارباەۆتىڭ ءوزىن بانكروت دەپ جاريالاۋى – مۇلىكتى تاركىلەۋدەن قورعاۋ، كاپيتالىن زاڭدى تۇردە قايتا قۇرىلىمداۋ ءتاسىلى بولۋى مۇمكىن دەپ ايتىلۋدا...

بۇل ءسوزدىڭ جانى بار، سەبەبى، «نازارباەۆ اۋلەتى» ءوزىنىڭ قارجىلىق پيراميداسىن باسقارۋعا الەمدىك دەڭگەيدەگى مامانداردى تارتىپ وتىرعانى كوپكە بەلگىلى. بۇل دا سول تاراپتان ۇسىنىلعان قۇيتىرقى امال بولۋى ابدەن مۇمكىن...

ارينە، ەگەر قوعامدا بانكروتتىق مادەنيەتى قالىپتاسسا، ونىڭ جاعىمدى اسەرى بولارى ءسوزسىز. ال، ەگەر، ول تەك بايلار ءۇشىن «مۇلىكتى ساقتاپ قالۋدىڭ قۇرالىنا» اينالسا، ول قوعامدا وعان جول بەرىپ وتىرعان بيلىككە دەگەن، جالپى،  مەملەكەتىنىڭ بولاشاعىنا دەگەن سەنىمدى شايقالتادى دەۋگە بولادى. سوندىقتان، بۇل ماسەلەدە ادىلەتتىلىككە جانە زاڭعا جۇگىنگەنىمىز ءجون.

Abai.kz