الەۋمەتتىك جەلىدە ءماجىلىس دەپۋتاتى شاكير حاحازوۆتىڭ قوردايداعى دۇنگەن دياسپوراسىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ كەزىندە سويلەگەن سوزدەرى تاراپ ءجۇر. وندا اسسامبلەيا اتىنان ماجىلىسكە تاعايىندالعان دەپۋتات حاحازوۆ ماسانشىداعى قاقتىعىستى باسقا شەتىن وقيعالارمەن سالىستىرا وتىرىپ باعا بەرىپ، ەل-حالىقتى، اۋەلى ءوز دياسپوراسىنىڭ وكىلدەرىن اقىلعا شاقىرىپتى. 8 مينۋتتىق بەينە جازباداعى دەپۋتات حاحازوۆتىڭ ءوز قانداستارىنا قاراتا ايتقاندارىن اۋدارىپ جاريالاعاندى ءجون كوردىك.

;fbclid=IwAR3T2s-x7CAWHHsVxc6LJV0u9SQKFEqJAhAbdLoplUFw7vgCeeRbcS3veXA

قالتالارىڭ اقشاعا تولى بولسا دا، قۇتىرماڭدار، ءتۇزۋ جۇرىڭدەر!

شاكير حاحازوۆ، ءماجىلىس دەپۋتاتى:

بارلىعىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر، اڭگىمەنى توتەسىنەن ايتايىق. ءيا، ءبىز دۇنگەندەر باي تۇرامىز (زاجيتوچنىي), اقشا دا بار. جۇمىس تا ىستەي الامىز. ءبىر-ءبىرىمىزدى قۇرمەتتەي دە الامىز. بىراق، ءبىزدى سول اقشا بۇزا باستاپتى. اينالاعا اجىرايا قاراي باستاپتىق. وتىرىك ەمەس، جولدا جىلدامدىقتى اسىرىپ ايدايمىز. وندان قالسا جارىسامىز. كەرەك دەسەڭىز، كولىكتى جولدىڭ قاق ورتاسىنا قويىپ كەتەمىز...وسى دۇرىس پا؟ ايتىڭىزدارشى...

بىزدە استانادا دا دۇنگەندەر بار. اقشاسىن بەرىپ تۇرساڭ دا، ساعان كەرەك پە، ءوزىڭ ال، دەپ تۇرادى. بۇل نەعىلعان قىزمەت؟ بۇل نەعىلعان مادەنيەت؟ مەن قازىر قاراكەمەردە بولدىم. ءبارى قۇرمەتپەن قارايدى. قۇرمەتتەپ تۇرادى.

ءيا، ارانداتۋشىلىق دەگەن بار. بىراق، ءبىز سوعان ەرىپ كەتپەۋىمىز كەرەك قوي.. مەن دە وسىنىڭ بارلىعىنان ءوتتىم. 1996 جىلى مەنىڭ قۇلاعىما وق ءتيدى. جاعىم سىندى. قازىر سويلەگەندە انىق سويلەي المايتىنىم دا سودان. ءبىز وسىنىڭ بارلىعىنان وتتىك قوي. بۇكىل قازاقستان كومەكتەستى عوي.

ءبىزدىڭ ۇتىمىزعا قانشالىقتى قولداۋ جاسالىپ جاتىر...

مەن مۇندا دەپۋتات رەتىندە كەپ وتىرعان جوقپىن. مەنىمەن سويلەسىپ جۇرگەن دۇنگەندەردىڭ بارلىعى بىلەدى. مەن شارۋاشىلىقتىڭ ادامىمىن. قۇرىلىسشىمىن. مەنى ەكىنشى مارتە پارلامەنت ماجىلىسىنە كەلۋگە كوندىردى. مەن ول جۇمىستىڭ قانداي ەكەنىن بىلەمىن. جانە بۇرىنعى كومسومول مەن پارتيالىق قىزمەتتى كورگەنمىن. ول جاقتا جۇرت جايدان-جاي وتىر دەيمىسىزدەر...

ەڭ باستىسى ءبىزدىڭ ۇتىمىزعا قانشالىقتى قولداۋ جاسالىپ جاتىر. تۇسىنەسىزدەر مە؟!

ەستەرىڭىزدە مە، مالوۆودنويدا نە بولعانى؟.. باستارىن كەسىپ الدى. بولدى ما؟ بولدى! ال بۇگىن ونداي سۇمدىققا ەشكىم بارعان جوق. جۇمىس كوميسسياسىنىڭ ۆيتسە-سپيكەرى كەلىپ وتىر. قانداي قۇراممەن كەلىپ وتىر، قاراڭىزدار. بۇل سىزدەرگە دەگەن قۇرمەت.  ال ءبىز شە؟ نە ىستەپ وتىرمىز؟ ءوزىمىزدى قاي جاعىمىزدان كورسەتىپ وتىرمىز؟ سوندىقتان دوستار، ويلانايىق. مەنىڭ وتىنىشىممەن باقىتبەك سماعۇل كەلىپ وتىر. ەكى سپيكەر سويلەدى. ءبىرى – داريعا نازارباەۆانىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى. تۇسىنەسىزدەر مە؟ بۇل سىزدەرگە، سىزدەردىڭ ەتنوسقا دەگەن قانداي قۇرمەت! ال سىزدەر وزدەرىڭىزدى قاي جاقتارىڭىزدار كورسەتىپ وتىرسىزدار؟

بۇل سىزدەرگە، سىزدەردىڭ ەتنوسقا دەگەن قانداي قۇرمەت!

سىزدەرگە ناقتىسىن ايتتى. مەن وسى جەردە بولامىن. كوميسسيا مۇشەسىمىن. مەن وسى ۋاقىتقا دەيىن بەرگەن ۋادەلەرىمدى ورىنداماي كەتكەن جەرىم بولعان جوق. 4 جىلدان اسا ۋاقىت جۇمىس جاساپ كەلە جاتىرمىن با، ءبىر ءسوزىمدى جەرگە قالدىرعان جوقپىن. ايتتىم با، جاسايمىن.

سوندىقتان، سىزدەردەر وتىنەمىن. كەرەك پە تىزەرلەپ وتىرايىن، ءوزىمىزدىڭ بىرلىگىمىزدى، ادامگەرشىلىگىمىزدى، مادەنيەتىمىزدى كورسەتەيىك. بوس تىرجىڭ، بوس ءسوزدى دوعارىڭىزدار! بارلىعى زاڭمەن شەشىلەدى. كىمنىڭ دۇرىس، كىمنىڭ بۇرىس ەكەنىن زاڭ انىقتايدى. زاڭ بويىنشا جاۋاپ بەرەدى. ءبارى تۇسىنىكتى مە؟

ۇيات دەگەندى بىلەۋ كەرەك قوي!

كەشە قانشاعا دەيىن جۇرگەنىمدى بارلىعىڭىز كوردىڭىزدەر. قانشادا جاتتىم، قانشادا تۇردىم... بارلىق مەشىتتەردى، شەكارالاردى ارالاپ شىقتىم. باتىردا دا، اۋحاتىدا دا بولدىم، كۇنى بويى.

ماعان حالىقارالىق ۇيىمنان حابارلاسىپ جاتىر. حاحازوۆ قايدا دەيدى؟ ۇيات دەگەندى ءبىلۋ كەرەك قوي! مەن انا جاقتا، كەدەندە گەنەرالمەن بىرگە جۇرتتاردى وتكىزىپ ءجۇرمىن. ونى ەشكىم كورمەيدى. وسەك تاراتۋدى دوعارىڭىزدار! مەن سىزدەرگە دۇنگەن رەتىندە ايتامىن. مەن دە سىزدەر سەكىلدى دۇنگەنمىن. مەنىڭ دە قانىم سىزدەردىكىندەي. مەنىڭ دە تەگىم سىزدەردىكىندەي. ەموتسيا ءۇشىن كەشەرىڭىزدەر. مەنىڭ دە ءىشىم ورتەنىپ جاتىر.

بارلىعى نەدەن باستالدى؟

ءتارتىپ بۇزۋشىلىق كوپ. زاڭسىزدىق تا از ەمەس. ونى جاسىرمايمىز. بۇگىن كوميسسيا مۇشەلەرىنە دە وسىنى ايتتىم. بۇل ماسەلە وسى جولى ءبىزدىڭ باسىمىزعا ءتۇستى. بۇل باسقا جاقتا دا بولۋى مسۇمكىن ەدى. اناۋ جول پوليتسيالارى وزدەرىن قالاي ۇستايتىنىن بارلىعىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر. ولار ۇلتقا بولمەيدى. بارلىعىنان الادى. بىراق، سىزدەر وزدەرىڭىزدىڭ قۇقىقتارىڭىزدى، سىزدەردىكى دۇرىس ەكەنىن دالەلدەۋلەرىڭىز كەرەك ەدى عوي.

بىرىنشىدەن، ەشكىمدى ۇرماي-سوقپاي، مۇگەدەك ەتپەي، باسىن سىندىرىپ، كوزىن شىعارماي... سوسىن پوليتسياعا قول كوتەرمەۋلەرىڭىز كەرەك ەدى. بۇل زاڭ. ءتۇسىرىپ الدىڭىز با، جازىپ الدىڭىز با، ماعان بەرىڭىز. پروبلەما بولمايدى. نەگە پروۆوكاتسيا جاسادىڭىزدار. بارلىعى ايتىپ جاتىر، ولار پروۆوكاتسيا جاسادى، 100 مىڭ تەڭگە، دەپ. ادەيى جاسادى دەپ جاتىر. قول كوتەرگەنسىزدەر. بۇل دۇرىس پا؟ ايتىڭىزدارشى. مىنە، بارلىعى وسىدان باستالدى.

مۇعالىمدەردى ۇرۋ... اۋحاتىدا بەتىمىزگە باسىپ جاتىر. دۇنگەندەر مۇعالىمدەردىڭ بەتىنە تۇكىرىپ، قۇرمەتسىزدىكپەن قارايدى، دەيدى. جالاقىسىن الىپ وتىرعان ادام دەپ ولاردى مۇلدە قۇرمەتتەمەيدى، دەيدى. قوقىستارىن وڭدى-سولدى شاشادى، دەيدى. سونداي اقىلدى بوپ كەتتىك پە؟ مەن دەپۋتاتپىن. سويتە تۇرا، كەتىپ بارا جاتىپ، جولداعى تەمەكى قالدىقتارىنا دەيىن جيناپ جۇرەمىن. ءومىر بويى سولاي جاساپ كەلەمىن.

سوندىقتان، اقساقالدار، سەندەردەن سۇرايمىن. مەنىڭ ءوزىم 62-دەمىن. سوندا دا سەندەرگە اقساقال دەپ ايتىپ وتىرمىن. باۋىرلارىم، تۇسىنىڭدەرشى... ءبىز قازاقستاندا تۇرامىز. ءبىزدىڭ باسقا بارار جەرىمىز دە جوق.

ءوزىمىزدىڭ دۇرىس ۇلت ەكەنىمىزدى دالەلدەيىك!

بىلەسىڭدەر مە، قانداي جاعىمسىز سوزدەر ايتىپ جاتىر. قىتايدا ءومىر سۇرە الماي، وسىندا كەلدى. كەلدى دە ويلارىنا كەلگەنىن جاساپ جاتىر، دەيدى. سوندىقتان، بارلىعىمىز ءبىر ەكەنىمىزدى، ءوزىمىزدىڭ دۇرىس ۇلت ەكەنىمىزدى دالەلدەيىك.

ەگەر قانداي دا ءبىر پروبلەمالارىڭ بولسا، ارتىق-اۋىز ءسوزدىڭ كەرەگى جوق. ءوزىم دە كوپ سويلەگەندى ۇناتپايمىن. ناقتى ىسپەن جاسايىق. وسىندا شتاب بار. نۇرلان زايروللاۇلى ماعان سونداي مۇمكىندىك بەردى. سەندەردىڭ بارلىقتارىڭنىڭ پروبلەمالارىڭ شەشىلگەنشە مەن وسىندا بولامىن.

مەنى بىلەسىڭدەر. دەپۋتاتتىققا دەيىن دە قانشا مارتە وسى جاققا كەلىپ-كەتىپ ءجۇردىم. دەسە دە مەنى دەپۋتاتتىققا استانا ۇسىندى. وسىنىڭ ءوزى ءبىزدىڭ ۇلتىمىزعا دەگەن ابىروي ەمەس پە؟.. ءيا، بىزدە، استانادا بار-جوعى 1,5 مىڭ دۇنگەن بار. سونىڭ بارلىعى ماعان داۋىس بەردى. وزدەرىڭ كوردىڭدەر. اسسامبلەيادا داۋىس بەرگەندە مەن بەسىنشى ورىن الدىم. ادەمى سويلەگەنىم ءۇشىن ەمەس. دەمەك، مەنى بىلەدى. مەن ماقتانىپ وتىرعان جوقپىن. قاراپايىم دۇنگەن رەتىندە بەتتەرىڭىزگە ايتىپ وتىرمىن. قاراپايىم قۇرىلىسشى رەتىندە ايتىپ وتىرمىن. تۇسىنىڭىزدەر. مەن سىزدەردى باعالايمىن، قۇرمەتتەيمىن، جاقسى كورەم. سەندەر ءۇشىن جانىمدى بەرۋگە بارمىن. مەن ۇلگەرمەي قالدىم. ايتپەسە، مەن دە سوندا (بارريكادادا) تۇرار ەم. ۋايىمداماڭىزدار...

كەلىستىك پە؟ بارلىعىمىز ءبىر بولۋىمىز كەرەك! ال كىم وزدەرىن دۇرىس ۇستامايدى، تەتىر قىلىقتار جاسايدى، مەن بارلىعىن ورنىنا قويامىن. وعان مەنىڭ كۇشىم جەتەدى. مەن ءوز ۇلتىما قاراتا ايتىپ وتىرمىن.

الەۋمەتتىك جەلىدەگى وسەكتى دوعارىڭىزدار!

الەۋمەتتىك جەلىلە ارنارسەنى ايتا بەرمەڭدەر. بارلىعى تارالىپ جاتىر. وسەكتى دوعارىڭدار! جەتەدى! ناقتى ءىس بويىنشا ايتايىق. مىنانى بىلاي جاسايىق، دەڭىزدەر. كومەكتەسەمىن. بلوكادا تۇر انە. وبلىس اكىمىنىڭ ارقاسىندا توتەنشە جاعداي جاريالاندى. نە ءۇشىن؟ ماترەزەۆترەر سەندەرگە تەزىرەك جەتۋى ءۇشىن. ەرتەڭ اقشالارىڭدى شەشىپ بەرۋ ءۇشىن. نەگە وسىنى ايتپايسىڭدار. اقشا بەرىڭدەر، رەمونتتى ءوزىمىز-اق جاساپ الامىز دەسەڭدەر كانە.... وسىنداي ماسەلەلەردى ايتۋ كەرەك. ال سەندەر وتىرىپ الىپ، اقىل ايتاسىڭدار. مەن وسىنشا بەردىم، ءۇيتتىم دە ءبۇيتتىم، دەيسىڭدەر. ونىڭ نە كەرەگى بار؟ ۇيلەرىڭە بارىڭدار. تۋىستارىڭا ايتىڭدار. بالامدى، نەمەرەمدى دۇرىس تاربيەلەپ وتىرمىن با، دەپ ويلانىڭدار. وسىنداي قۇرمەتسىزدىكتى كورشىلەرىڭ تۇرماق وزدەرىڭە دە جاساۋعا بولمايدى.

(سۋرەت sputniknews.kz سايتىنان الىندى)

شاكير حاحازوۆ

ءماجىلىس دەپۋتاتى. قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتىنىڭ مۇشەسى. شىلدەدە 62 جاسقا تولادى. الماتى وبلىسى جاركەنت قالاسىندا تۋعان.

اسكەري شەنى – زاپاستاعى مايور.

پارتياسى – نۇر وتان.

1980- جىلدارى پاگفيلوۆ اۋدانى اپپاراتىندا كومسومول ۇيىمدارىنىڭ جەتەكشىسى بولعان;

1990-جىلدارى پانفيلوۆ اۋدانىندا پارتيا كوميسسياسىنىڭ توراعاسى بولعان;

2016 جىلدان بەرى ءماجىلىس دەپۋتاتى. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ اتىنان تاڭدالعان.

ماراپاتتارى:

«قۇرمەت» وردەنى،

«دوستىق» وردەنى ء(ىى دارەجەسى),

«قر تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل» مەدالى،

«قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا 20 جىل» مەدالى،

«قحا قوعامدىق «بىرلىك» التىن مەدالى،

«قازاقستان ماسليحاتتارىنا 20 جىل» مەدالى،

«ساۋاپ» قايىرىمدىلىق مەدالى،

قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ العىس حاتى.

«قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى قۇرىلىسشىسى» اتاعى،

پانفيلوۆ اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى.

Abai.kz