بۇگىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرۋدى تاپسىرعان ەدى. وسى ورايدا تاريحشى، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور بۇركىتباي اياعاننىڭ باستاماعا قاتىستى پىكىرىن بىلگەن ەدىك. ول تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ قولعا الىنعانىن، الايدا اياقتالماعانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ سوزىنشە، رەپرەسسيا قۇرباندارىن اقتاۋدى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ كەرەك، دەپ حابارلادى Strategy2050.kz ءتىلشىسى.

تاريحشىنىڭ ايتۋىنشا، وسىدان ءبىر-ەكى اي بۇرىن 20 شاقتى عالىم ءالى دە اقتالماعان ادامداردىڭ كوپتىگىن ايتىپ، مەلەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆقا حات جازعان.

ء"بىر-ەكى اي بۇرىن 20 شاقتى عالىم ءالى دە اقتالماعان ادامداردىڭ كوپتىگىن ايتىپ، ەل پرەزيدەنتىنە حات جازدىق. بۇگىن شەشىم شىعارىپ، كوميسسيا قۇرۋعا تاپسىرما بەرگەنى قۋانتادى. مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ الدىندا وتە قيىن جۇمىستار تۇر. رەپرەسسياعا ۇشىراعان ميلليونداعان تاعدىردى اقتاۋ ءۇشىن دەرەكتەر جيناۋ، مىسالى، تەك وزدەرى عانا ەمەس، ولاردىڭ ايەلدەرى، بالالارى دا قۋعىنعا ۇشىرادى.  سول كەزدە كەتكەن ادامداردىڭ ءتىزىمىن جاساپ، شامامەن سانىن كەلتىرىپ، كاتەگوريالارعا ءبولىپ، انىقتاۋ كەرەك. كەزىندە ميليتسيانىڭ ۇكىمى شىققان قاعازدار جويىلىپ وتىردى. ادامنىڭ قۇقىعىن تاپتاۋ عوي بۇل. وتباسىنان ايىرىلدى، دۇنيە-مۇلكى تاركىلەندى. كوميسسيانىڭ جۇمىسى وڭاي بولماسى انىق. ويتكەنى كوپشىلىگى جونىندە اقپارات، قۇجات جوقتىڭ قاسى. ماسەلەن، شەتەلگە كەتكەن قازاقتاردىڭ ءبىرازى اتىلدى، قىرىلدى. ولاردى تابۋ قيىن بولۋى مۇمكىن", - دەدى پروفەسسور.

سونىمەن قاتار تاريحشىنىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، كەزىندە اقتالعانداردىڭ كوپشىلىگى كوزگە تۇسكەندەرى عانا. ال ەندى قۇرىلاتىن مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ ماقساتى - قاراپايىم جۇمىسشى-شارۋا قازاقتاردى اقتاۋ بولىپ وتىر.

"1990 جىلى اكادەميك قوزىباەۆ باستاعان كوميسسيا جۇمىس ىستەدى. بىراق ول كەزدە سوت پەن پروكۋراتۋرا تەك قاعازدا بار ادامداردى عانا اقتايمىز دەگەن بولاتىن. ال مىڭداعان، بالكىم ميلليونداعان ازاماتتار، ماسەلەن، تالدىقورعان، الماتى، شقو-دان شەتەل اسىپ كەتكەندەرى بار. ولار اقتالعان جوق. سوتتىڭ شەشىمىمەن ەمەس، ميليتسيانىڭ ۇكىمىمەن قۋدالانعاندار كوپ بولدى. ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن باي -كۋلاكتارتاردىڭ مالى تاركىلەنىپ، قۋىلىپ، جەر اۋدارىلدى. كوپشىلىگى وتباسىمەن سىبىرگە ايدالدى. كەزىندە اقتالعان قازاقتىڭ كوپشىلىگى كوزگە تۇسكەندەرى عانا. ولار دا بىردەن اقتالعان جوق. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ءبىرازىن اقتاۋدى قولعا الدىق، بىراق وكىنىشكە وراي اياقتالماي قالدى. سونى اياعىنا دەيىن جەتكىزۋ كەرەك. قاراپايىم قۋدالانعانداردىڭ 90 پايىزى - قاراپايىم جۇمىسشىلار مەن شارۋالار. وسىلاردى اقتاۋىمىز كەرەك", - دەدى بۇركىتباي اياعان.

ونىڭ سوزىنشە، ايدالعانداردىڭ ىشىندە ايەل، بالا-شاعادا از بولماعان. "حالىق جاۋى" دەپ سوتتالعانداردىڭ كوپشىلىگىنە سوت شەشىمى دە شىقپاعان.

"حالىق جاۋى" دەگەن جەلەۋمەن  سوتتالعانداردىڭ ايەلدەرىنە سوت شەشىمى شىققان جوق، تەك ميليتسيانىڭ ۇكىمىمەن سوتتالىپ كەتتى. مۇلدەم سوت بولعان جوق، نە پروكۋراتۋرا تەكسەرگەن ەمەس. قانىشىرلەر جينالىپ، "حالىق جاۋى" دەپ وزدەرىن، ال بالالارىن ءارتۇرلى بالالار ۇيىنە ايداپ جىبەردى. ماسەلەن، تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ ءۇش قىزى ءۇش جاققا كەتكەن. سوندىقتان ساياسي تۇرعىدان قاراپ، كوميسسيا شەشىم شىعارۋ كەرەك بۇل تۋرالى", - دەپ تۇيىندەدى تاريحشى.

Abai.kz