سوڭعى كەزدەرى كەڭەس زامانىندا كەڭەستىك جۇيەگە، كوممۋنيستىك وتارلاۋ يدەولوگياسىنا قارسى كۇرەسكەن ەلىمىزدەگى قازاق ازاماتتارى جايلى ءارتۇرلى دەرەكتى اڭگىمەلەر، ەستەلىكتەر، تاريحي ءجايتتار جاريالانۋدا، جارىق كورۋدە. ول ازاماتتاردىڭ بارلىعى ارينە، سانالى، جۇيەلى تۇردە بولماسا دا، ءارتۇرلى سەبەپتەردەن باستاۋ الىپ كەڭەستىك يمپەرياعا، يدەولوگياعا قارسى شىقتى، كۇرەستى. وسى جولدا قازا تاپتى. ولاردىڭ ءبارىن باتىر، كۇرەسكەر، بوستاندىق قايراتكەرى دەمەسەك تە ولاردىڭ ءوز بىلگەنىنشە، قولىنان كەلگەنىنشە، قاتە باسسا دا، جاڭىلسا دا كەڭەس جۇيەسىنە قارسى كۇرەسى قازىرگى تاڭدا ولار جايلى ايتۋ، ەسكە الۋ قاجەتتىلىگىنە ابدەن لايىق دەگەنىمىز ءجون بولار، تاريح شاڭىندا كومىلمەگەنى دۇرىس بولار دەگەن ويدامىن. سونداي وتباسىلاردىڭ ءبىرىنىڭ تاعدىرى جايلى ايتپاقپىن.

1998 جىلى قىزىلوردا وبلىستىق «سىر بويى» گازەتىنىڭ 26 قىركۇيەكتەگى سانىندا مەنىڭ «مەڭديار اعا ديسسيدەنت پە ەدى نەمەسە كيىكباەۆتار وتباسىنىڭ تاقسىرەتى» اتتى ماقالام جاريالانعان بولاتىن. ەندى سول ماقالادان ۇزىندىلەردى، ماقالاداعى مەڭديار اقساقالدىڭ ۇلكەن قىزى نۇرحاننىڭ اتىنان ايتىلعان سوزدەردى كەلتىرەيىن:

سوڭعى كەزدەرى كەڭەس زامانىندا كەڭەستىك جۇيەگە، كوممۋنيستىك وتارلاۋ يدەولوگياسىنا قارسى كۇرەسكەن ەلىمىزدەگى قازاق ازاماتتارى جايلى ءارتۇرلى دەرەكتى اڭگىمەلەر، ەستەلىكتەر، تاريحي ءجايتتار جاريالانۋدا، جارىق كورۋدە. ول ازاماتتاردىڭ بارلىعى ارينە، سانالى، جۇيەلى تۇردە بولماسا دا، ءارتۇرلى سەبەپتەردەن باستاۋ الىپ كەڭەستىك يمپەرياعا، يدەولوگياعا قارسى شىقتى، كۇرەستى. وسى جولدا قازا تاپتى. ولاردىڭ ءبارىن باتىر، كۇرەسكەر، بوستاندىق قايراتكەرى دەمەسەك تە ولاردىڭ ءوز بىلگەنىنشە، قولىنان كەلگەنىنشە، قاتە باسسا دا، جاڭىلسا دا كەڭەس جۇيەسىنە قارسى كۇرەسى قازىرگى تاڭدا ولار جايلى ايتۋ، ەسكە الۋ قاجەتتىلىگىنە ابدەن لايىق دەگەنىمىز ءجون بولار، تاريح شاڭىندا كومىلمەگەنى دۇرىس بولار دەگەن ويدامىن. سونداي وتباسىلاردىڭ ءبىرىنىڭ تاعدىرى جايلى ايتپاقپىن.

1998 جىلى قىزىلوردا وبلىستىق «سىر بويى» گازەتىنىڭ 26 قىركۇيەكتەگى سانىندا مەنىڭ «مەڭديار اعا ديسسيدەنت پە ەدى نەمەسە كيىكباەۆتار وتباسىنىڭ تاقسىرەتى» اتتى ماقالام جاريالانعان بولاتىن. ەندى سول ماقالادان ۇزىندىلەردى، ماقالاداعى مەڭديار اقساقالدىڭ ۇلكەن قىزى نۇرحاننىڭ اتىنان ايتىلعان سوزدەردى كەلتىرەيىن:

« -  مەن ول كەزدە وتباسىممەن الماتى قالاسىندا تۇراتىن ەدىم. مەنىڭ ويىمشا ءبارى روزانىڭ (اتا-اناسىنىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتى روزاليا) 1980 جىلى ماسكەۋگە بارىپ اقش ەلشىسىنە كىرىپ، اقش-ا بارعىسى كەلەتىنىن ايتقان ارىزدان باستالدى عوي دەيمىن. مىنە وسى ۋاقىتتان باستاپ ءبىزدىڭ وتباسىمىزعا قايعىنىڭ قارا بۇلتى ءۇيىرىلدى. 1982 جىلى ءىنىم تاسقىندى الماتىدا تۇرمەگە سالدى. ودان قىزىلورداداعى جىندىحاناعا اكەلىپ، 1984 جىلى ناۋرىزدا بوساتتى. بوساتقان كەزدە تاسقىندى ابدەن اۋرۋ مەڭدەگەن، ءارتۇرلى ءدارى، ساۋلەلەرمەن دەنەسىن شانشىعان، ولەتىن حالگە جەتكەن جاعدايدا ەدى. الماتىعا قولىما الىپ كەلدىم. 1985 جىلى 4 قىركۇيەكتە 36 جاسىندا قولىمدا قايتىس بولدى. ءسىڭلىم روزانى 1982 جىلى قىزىلوردانىڭ جىندىحاناسىنا سالدى، ودان كەيىن قىسقا ۋاقىتقا بوساتىپ، 1983 جىلى مامىر ايىندا جىندىحاناعا قايتادان سالدى. بۇل جەردە ءارتۇرلى ءدارى-دارمەكپەن «جاعدايىن» تىندىرعان كۇيىندە قىزىلورداداعى تۇرمەگە سالىپ، ول جەردەن تاشكەنتتەگى ارنايى مەكەمەگە جىبەردى. 1983 جىلى قازان ايىندا ماعان تاشكەنتتەن جەدەلحات جولداپ شاقىرتتى. بارسام،  روزانىڭ جاعدايى بىتكەن ەكەن. باس دارىگەر ايتتى «ەندى ەشتەڭە كومەكتەسپەيدى  -  راك» - دەدى. 1984 جىلى قاراشا ايىندا روزانى قىزىلوردانىڭ جىندىحاناسىنا قايتا اكەلدى. وسى جەردە ەكى ايدان سوڭ، ياعني 1985 جىلى 8 قاڭتاردا قايتىس بولدى. ءىنىم بولاتتى 1983 جىلى تامىز ايىندا ۇيدەن الىپ كەتىپ، شىمكەنتتەگى تۇرمەگە سالدى، ول جەردەن بولات 1985 جىلى تامىزدا عانا بوسادى. ءسىڭلىم گۇلناردى 1982 جىلى ماسكەۋدەگى بۋتىركا تۇرمەسىندە ۇستاپ، كەيىن كونۆويمەن قىزىلورداعا الىپ كەلدى. مەڭديار اكەمدى، 70-تەگى شالدى مقك (كگب) كۇندە جاۋاپ الۋعا شاقىرىپ، اقىر سوڭىندا وعان شىداماي، ميىنا قان قۇيىلىپ، اۋرۋحانادا قايتىس بولدى. 1982-1985 جىلدارى ءبىزدىڭ  وتباسىمىزداعى وسى قايعىلى جاعدايلارعا باسقا ازاپتى تىرلىكتەر  -  ميليتسياعا، مقك-ا شاقىرۋلار، تەلەفونمەن قورقىتۋ، ۋچاسكەلىك ميليتسيونەرلەردىڭ كەلىپ تۇرۋى، جۇمىستا، قىزمەتتە، ۇكىمەت پەن ورگان ادامدارىنىڭ «پرفيلاكتيكالىق» اڭگىمەلەرى قوسىلىپ جۇيكەنى جۇقارتىپ بولدى. مەن وتباسىنداعى بالانىڭ ەڭ ۇلكەنى بولعان سوڭ ءىنى-سىڭلىلەرىمە جاۋاپتى بولدىم. ءبىز ەشكىمگە ارىز-شاعىم ايتىپ نەمەسە ۇكىمەتكە، مەملەكەتكە قارسى ەشتەڭە ىستەپ كورگەن ەمەسپىز. وسىنشاما ازاپتى ومىرگە سالارلىقتاي نە جازدىق!؟»

ەندى ءسوزدى  مەنىڭ وسى ماقالاما جاڭعىرىق ەسەبىندە وسى گازەتتە ماقالاسى باسىلعان مقك پولكوۆنيگى ءا. باكىرۇلىعا بەرەلىك. ماقالا قىسقارتىلعان كۇيدە ءا.باكىرۇلىنىڭ «فرانتس وپەراتسياسى» كىتابىنان («تۇمار» باسپاسى، 2010 جىل) الىندى:

«...وسىنداي اسىرا سىلتەۋشىلىك بولعانى راس. بۇل وقيعاعا تىكەلەي قاتىسىم بولعان جوق، بىراق كورگەن-بىلگەنىمدى ايتايىن.

....كيىكباەۆا روزامەن بىرگە ءبىر ۇيدە ءسىڭلىسى گۇلنار جانە ەكى ءىنىسى تاسقىن مەن بولات تۇراتىن. اكەلەرى كيىكباەۆ مەڭديار بالالارىنىڭ اناسى دۇنيە سالعان سوڭ باسقا ايەلگە ۇيلەنىپ، ءوز الدىنا بولەك شىققان ەدى. بالالارى اكەلەرىنىڭ قىلىعىن تۇسىنگەنىمەن دە وعان ىشتەرى جىلىمايتىن. ۇيلەرىنە كەلگەن كەزدە جاقسى قارسى الىپ، سىپايىگەرشىلىك جاساپ شىعارىپ سالاتىن. سونىمەن قاتار بالالارى اكەسىن «كگب-ڭ تىڭشىسى» دەپ ەسەپتەيتىن. سوندىقتان دا بۇلار وعان اعىنان جارىلىپ ەشتەڭە ايتپايتىن.

جالپى قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ نازارىنا كيىكباەۆا 1979 جىلدىڭ سوڭىندا ىلىككەن بولاتىن. ول الماتى قالاسىندا شەت تىلدەر ينستيتۋتىندا وقىپ ءجۇرىپ، اقش-ن گاسترولگە كەلگەن تۇرىك ازاماتىمەن تانىسقان ەكەن. ءسويتىپ ءبىر-ەكى اي جۇرگەننەن سوڭ ەكەۋى ۇيلەنۋگە كەلىسەدى. گاسترولى اياقتالعاننان كەيىن تۇرىك جىگىتى اقش-ا ورالىپ، ارتىنشا كيىكباەۆاعا شاقىرۋ قاعازىن (ۆيزا) جىبەرەدى. بىراق مقك-ڭ ىقپالىمەن ءتيىستى ورگاندار: «بۇل ۋاقىتشا ۆيزا، مۇنىمەن باسقا مەملەكەتكە بارىپ تۇرۋعا بولمايدى» دەگەن سىلتاۋمەن وعان شەتەلگە بارۋعا تىيىم سالادى.  ...كيىكباەۆا ءوزىنىڭ شەتەلگە شىعا الماعانىنا كۇيزەلىپ، جوعارعى ينستانتسيالارعا بىرنەشە مارتە شاعىمدانعان. ودان ناتيجە شىقپاعان سوڭ ماسكەۋگە جانە كسرو-ڭ باسقا سالالارىنا بارىپ، شەت ەلدىك ەلشى قىزمەتكەرلەرىمەن جانە تاعى وسىنداي شەت ەلدىك رەسمي ادامدارمەن جولىعىپ ءجۇردى. ارينە، مۇنىڭ بارلىعى مقك-ڭ نازارىنان تىس قالعان جوق. سول كەزدەگى زاڭ بويىنشا كيىكباەۆاعا قارسى وپەراتيۆتىك ءىس-شارالار جۇرگىزىلدى. مۇنىڭ ءبارىن كيىكباەۆا سەزدى مە؟ البەتتە، سەزدى. وسىعان بايلانىستى ەسىمە مىناداي وقيعا ءتۇسىپ وتىر. ءبىر كۇنى باسقارما باستىعىنىڭ كابينەتىنە كىرسەم، ول الماتى قالاسىنان ارنايى شاقىرىلعان مقك-ڭ قىزمەتكەرلەرىمەن اڭگىمەلەسىپ وتىر ەكەن. تۇسىنگەنىم، ولار كيىكباەۆانىڭ سوڭىنان اڭدىپ كەلە جاتىپ، كۇتپەگەن جەردەن ايرىلىپ قالىپتى. نە ىستەرىن بىلمەي اڭ-تاڭ بولىپ تۇرعاندارىندا كيىكباەۆا ارت جاعىنان بىلدىرمەي كەلىپ، بىرەۋىنىڭ يىعىنان قاعىپ:

- پەرەداي پريۆەت پولكوۆنيكۋ ي سكاجيتە، چتو يا نە تاكايا دۋروچكا! - دەپ مازاق ەتىپتى. وسى سوزدەردى ەستىگەن باسقارما باستىعى ءوزىن-ءوزى ۇستاي الماي:

- سوندا قالاي، وسىنداي سوزدەردى ەستىپ ۇندەمەي تۇرا بەردىڭدەر مە؟ نەگە وزدەرىڭدى مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە قاتىسى جوق ەتىپ كورسەتپەدىڭدەر؟ - دەپ الگىلەردى سوكتى.

مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كومتەتىنىڭ شارالارىنا قاراماستان كيىكباەۆا شەتەل ازاماتتارىمەن كەزدەسۋىن توقتاتپادى. كەرىسىنشە، قاي جەردە شەتەلدىك كورمە نەمەسە كەزدەسۋلەر بولسا سوندا بارىپ، ولارعا شاعىم ايتىپ ءجۇردى. اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ اتىنا حات جازىپ، ونى رەسمي تۇردە تاپسىرۋ جولدارىن قاراستىردى. اپتاسىنا ءبىر-ەكى رەت ماسكەۋدەگى اقش-ڭ ەلشىلىگى وعان تەلەفون سوعىپ تۇردى. كەيدە روزاليانىڭ ءوزى دە ماسكەۋگە بارىپ-كەلىپ ءجۇردى. ورتالىق بارلاۋ باسقارماسىنىڭ (تسرۋ) ۋاكىلدەرى وعان ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىردى. وسىنداي جاعدايدا كيىكباەۆا پروكۋروردىڭ كەلىسىمى بويىنشا باسقارماعا شاقىرىلىپ، ونىڭ ءىس-ارەكەتتەرىنىڭ كەلەشەكتە مەملەكەتكە قارسى قىلمىستارعا اكەپ سوقتىراتىنى تۋرالى رەسمي تۇردە ەسكەرتىلىپ، وعان توقتام سالۋ تالاپ ەتىلدى. قايتا ورشەلەنىپ، «ەلدى، حالىقتى وسىنداي جاعدايعا اكەپ وتىرعان كوممۋنيستەردى اتۋ كەرەك، قىرۋ كەرەك، جويۋ كەرەك» - دەدى. «ولار، - دەدى كيىكباەۆا، - كوممۋنيزم تۇگىل سوتسياليزم دە قۇرا المايدى. مۇنى بيلىك باسىنداعىلار تولىق سەزەدى دە، بىلەدى دە. سوندىقتان ولار حالىقتى شاتاستىرىپ، تەرىس باعىت بەرۋ ءۇشىن ءسوتسياليزمدى بىرنەشە كەزەڭگە جاساندى ءبولىپ، ولاردى «نىعايعان» (رازۆيتوي) سوتسياليزم، «جەتىلگەن» (زرەلىي) سوتسياليزم دەپ اتاپ كەلەدى. ەرتە مە، كەش پە، حالىق مۇنى تۇسىنەدى. تۇسىنگەن بويدا كەڭەس يمپەرياسى قۇلايدى. بۇل يمپەريا كوزگە عانا مىقتى، ءىس جۇزىندە ءالسىز. (بۇل 70-جىلداردىڭ سوڭى بولاتىن! - ءا.ب.). الەم تاريحىندا مۇنان دا زور ريم، ۆيزانتيا سياقتى يمپەريالار قۇلاعان. كرەمل دە ءبىر ساتتە قۇلايدى. بىراق، ءوزىم كۇتىپ وتىرا المايمىن. شەتەلگە بارىپ، قازاقستاننىڭ ەگەمەندىگى ءۇشىن كۇرەسەمىن!» - دەدى.

وسىدان سوڭ كيىكباەۆا باۋىرلارىمەن بىرگە شەتەلگە زاڭسىز كەتۋ جاعىن ويلاستىرا باستايدى. گەوگرافيالىق كارتا ساتىپ الىپ، مارشرۋتتارىن بەلگىلەيدى. ولار ارمەنيا ارقىلى تۇركياعا ءوتىپ كەتكەندى دۇرىس كورەدى. الدىن الا شەكاراداعى جاعدايلاردى بايقاپ ءبىلۋ ءۇشىن تاسقىن ارمەنياعا اتتانادى. ارينە، مۇنىڭ بارلىعىن مقك-ڭ وبلىستىق باسقارماسى ءبىلىپ وتىرادى. سوندىقتان دا شەكاراعا بارعان جەردە ت.كيىكباەۆ ۇستالىپ، ەلگە قايتارىلادى. ونىڭ ارەكەتىندە قىلمىستىڭ بەلگىسى تولىق بولاتىن. بىراق، مقك-ڭ وبلىستىق باسقارماسىنىڭ ۇسىنىسىمەن ورتالىق كەلىسىپ، تەك ەسكەرتۋ شاراسىمەن شەكتەلدى.

بىرتە-بىرتە كيىكباەۆانىڭ ءجۇرىس-تۇرىسىندا وعاشتىق پايدا بولا باستادى. كەيىن ول اقىلى اۋىسقان اۋرۋعا ۇشىرادى. تاپ وسى كەزدە اقش-ڭ بارلاۋ قىزمەت ورىندارى (تسرۋ) ماسكەۋدە كيىكباەۆامەن ءجيى كەزدەسىپ، ونى ءوز ماقساتتارىنا پايدالانعىسى كەلدى. سوعان بايلانىستى مقك-ڭ وبلىستىق باسقارماسىنىڭ باستاماسىمەن كسرو سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بوتەن ماقساتقا اۋرۋ ادامدى پايدالانۋعا بولمايتىندىعىن ەسكەرتىپ، اقش-ا نوتا جولدادى.

سونىمەن قاتار، مقك-ڭ استاناداعى باسشىلارىنىڭ ءبىرى كيىكباەۆانى اكەسى ارقىلى ەسى اۋىسقاندار اۋرۋحاناسىنا جاتقىزىپ، وپەراتيۆتىك ءىس-شارالاردى توقتاتۋدى تالاپ ەتتى. الايدا اكەسى بۇعان كونبەدى. سوندىقتان 1980 جىلى 17 مامىرداعى بولعان سوت ۇيعارۋىمەن كيىكباەۆا وزبەكستانداعى رەسپۋبليكاارالىق ارنايى ءتيپتى (جابىق) ەسى اۋىسقاندار اۋرۋحاناسىنا ءماجبۇرلى تۇردە جىبەرىلدى. بىراق، بارعان بويدا، كيىكباەۆانىڭ راك ىسىگىمەن اۋىرىپ جۇرگەنى انىقتالعان. سوعان وراي، كوپ كەشىكپەي ول قىزىلورداعا قايتارىلىپ، وسىنداعى جالپى تيپتىك اۋرۋحاناعا ورنالاستىرىلدى.

كيىكباەۆانىڭ ءومىرىنىڭ سوڭعى ساتتەرىن مەديتسينالىق كارتاسىنان بايقاپ بىلۋگە بولادى. وندا بىلاي دەپ جازىلعان: «كيىكباەۆا روزاليا، 1955 جىلى تۋىلعان. وزبەكستانداعى رەسپۋبليكاارالىق ارنايى ءتيپتى ەسى اۋىسقاندار اۋرۋحاناسىنان كەلىپ ءتۇستى. اۋرۋحاناعا تۇسكەننەن كەيىن سول كۇنى ول «ساياسي اشارشىلىق» جاريالادى.... جاعدايى وتە اۋىر. دياگنوزى: «شيزوفرەنيا». سونىمەن قاتار راك ىسىگى.. ناۋقاسى كۇننەن كۇنگە ۇلعايىپ بارادى. ەسى ءبىر كىرىپ، ءبىر شىعادى. ەسى كىرگەن كەزدە ءوزىنىڭ ابىرويىن جوعارى ۇستاۋعا تىرىسادى، سىربازدانىپ سويلەيدى... كگب-ڭ قول استىندا ەكەنىن ايتىپ، بوستاندىقتى ارمان ەتەدى. ءسىڭلىسى كەلگەندە ەكەۋى وڭاشالانىپ، سىرلاسىپ سويلەسەدى.... كەيدە دارىگەرلەرگە ءوزىنىڭ ساياسي تۇتقىن ەكەنىن ايتادى. ۇلىلىقتىڭ مانياسى بار. ءوزىن اكادەميك ساحاروۆپەن تەڭەيدى. اقش پەن كسرو قارىم-قاتىناستارى «ساحاروۆ پەن ماعان بايلانىستى» دەيدى. بىراق كەلەسى كۇنى بۇل سوزدەرىنەن باس تارتادى.. جاعدايى بۇرىنعىشا اۋىر....

8 قاڭتار 1985 جىل. بۇگىن ساعات 10.00-دە كيىكباەۆا راك ىسىگى اۋرۋىنان قايتىس بولدى».

مىنە، عۇمىرى تىم قىسقا بولعان كيىكباەۆا روزاليانىڭ تاعدىرى وسىلايشا تالكەككە ءتۇسىپ، زوبالاڭنىڭ زاردابىنان قۇربان بولدى».

مقك پولكوۆنيگى ءا.باكىرۇلىنىڭ اڭگىمەسى وسىلاي اياقتالادى.

*                                  *                                        *

كەڭەس زامانىندا  ءبىر عانا وتباسىنىڭ باسىنا تۇسكەن قاسىرەت حيكاياسى وسىنداي. بۇل وتباسىدان قالعان نۇرحان مەن بولاتتىڭ تاعدىرىنان حابارسىزبىن. ەستۋىمشە ولار قازىر الماتىدا تۇرىپ جاتسا كەرەك.

ءبىر ەرەكشەلىگى، كيىكباەۆتار وتباسىنا بايلانىستى تاعى ءبىر ءجايتتىڭ جولىمدا كەزدەسكەنىن ايتا كەتەيىن. 2009 جىلى «قانىشەر گەرجودتىڭ قولجازباسى» اتتى تاريحي دەرەكتى كىتاپتى جازۋ بارىسىندا وبلىستىق مۇراعاتتا وتىردىم. 1917-1919 جىلدارداعى قۇجاتتاردىڭ بىرىندە  پەروۆسكىدە 10 اباقتى بولعانى جازىلىپتى. سول كەزدەگى سوۆدەپكە تۇرمە باسشىلىعى قامالعانداردىڭ تىزىمدەرىن دە جىبەرىپ تۇرىپتى. سول تىزىمدەردىڭ بىرىندە بايسەڭگىر كيىكباەۆ دەگەن كىسى  1919 جىلدىڭ 12 مامىرىندا «ءۇش لينەيكالى ۆينتوۆكانى تىعىپ ساقتاعانى ءۇشىن» دەپ ءتورت ايعا قامالىپتى.  «كيىكباەۆ» دەگەن ات كوزىمە وتتاي باسىلىپ، اپىراي بۇل مەن بىلەتىن كيىكباەۆتاردىڭ اتالارى ەمەس پە ەكەن دەگەن وي كەلدى. ول كەزدە ءجاي قازاقتىڭ ۇيىنەن ۆينتوۆكا شىعۋ دەگەن ەرەكشە جاعداي عوي. سۇراستىرىپ كورسە قالاي بولار ەكەن دەپ ىزدەي باستادىم. مەكتەپتە قازاق ادەبيەتىنەن ساباق بەرگەن سۇيىكتى مۇعالىمىم مەڭديار كيىكباەۆتىڭ اكەسى ەمەس پە ەكەن دەگەن وي كەلدى. ىزدەستىرە باستاسام، ءدال ۇستىنەن شىعىپپىن! سوندا بۇل كىسى وسى ماقالانىڭ كەيىپكەرلەرى  مەڭديار اقساقالدىڭ باۋىرى، نۇرحان، گۇلنار، روزا، تاسقىن مەن  بولاتتىڭ نەمەرە اتاسى بولماي ما. بايسەڭگىر اقساقال وتكەن عاسىردىڭ جەتپىسىنشى جىلدارىنا دەيىن ءومىر ءسۇرىپتى. بىراق، ەش ۋاقىتتا باسىنا تۇسكەن (تۇرمەگە ءتورت ايعا قامالعانى جايىندا) وقيعا جايلى ەشكىمگە ءتىس جارىپ ايتپاعان كورىنەدى. تەك ءبىر سوزىندە، ۇرپاعىنا «مىلتىق ۇستاۋشى بولماڭدار» دەپ ايتقان بولسا كەرەك.

مىنە، وسى ءبىر جاعداي كەزدەيسوق پا، الدە ءبىر زاڭدىلىقتىڭ ناتيجەسى مە؟ اتاسى كەڭەس زامانىنا قارسى شىققان كىسىنىڭ ۇرپاقتارى كەڭەس بيلىگىنە قارسى ديسسيدەنت بولعان دەيمىز بە نەمەسە كۇرەسكەر بولعان دەيمىز بە، قارسى بولعانىن كورىپ وتىرمىز.

بۇل وتباسى مۇشەلەرى  جايلى ولاردىڭ سۇراۋى بويىنشا جازىپ وتىرعانىم جوق. وسىدان 13 جىل بۇرىن جازىلعان ماقالاما تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىعى اتالىپ جاتقاندا قايتا ورالىپ وتىرمىن. بۇل وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى جازۋ وتە قيىن، وتە اۋىر. كەڭەس زوبالاڭىنىڭ قاسىرەتىن، ونىڭ ەرەكشە اۋىرتپالىعىن كورگەن بۇل كىسىلەرگە قازىرگى بيلىكتەگىلەر قانداي ساياسي باعا، ساياسي مارتەبە بەرەر ەكەن؟

«اباي-اقپارات»