ءماجىلىس توراعاسى ەرلان قوشانوۆ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى پارلامەنت ماجىلىسىمەن بىرلەسىپ اقتاۋ قالاسىندا ۇيىمداستىرعان مۇناي-گاز ماشينا جاساۋ فورۋمىندا ءسوز سويلەدى. ءىس-شاراعا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، بيزنەستىڭ، «قازمۇنايگاز» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ، سالالىق قاۋىمداستىقتار مەن دامۋ ينستيتۋتتارىنىڭ، سونداي-اق وتاندىق جانە شەتەلدىك مۇناي-گاز ماشينا جاساۋ كاسىپورىندارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

سۋرەتتى تۇسىرگەن – ج.جۇمابەكوۆ.

فورۋمدى اشقان ءماجىلىس توراعاسى تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستان جاھاندىق مۇناي نارىعىنداعى جەتەكشى ەلدەردىڭ بىرىنە اينالعانىن اتاپ ءوتتى. شەتەلدىك بەلدى كومپانيالارمەن بىرلەسىپ ءىرى مۇناي-گاز جوبالارىن ىسكە اسىرۋدىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدە مىڭداعان جوعارى بىلىكتى ينجەنەرلەر مەن تەحنيكتەر دايارلاندى، ەڭ وزىق تەحنولوگيالار يگەرىلدى. بۇگىندە ءبىز مۇناي مەن گازدى ءوندىرىپ قانا قويماي، بەلسەندى تۇردە وڭدەيمىز. ەلىمىزدە ءۇش مۇناي وڭدەۋ زاۋىتى بار، مۇناي-حيميا سالاسى قارقىندى دامىپ كەلەدى.

ەندىگى كەزەكتە قازاقستاننىڭ الدىندا جاڭا ستراتەگيالىق مىندەت تۇر، ول – ساپالى تاۋار ءوندىرۋشى ءارى ەكسپورتتاۋشىعا اينالىپ، ەل ەكونوميكاسىن شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتەن ارىلتۋ. وسى ورايدا، مۇناي-گاز سەكتورى ەرەكشە ءرول اتقارۋعا ءتيىس. ءماجىلىس سپيكەرى بۇل فورۋم الداعى ماقساتقا بارلىق مۇددەلى تاراپتاردىڭ اتسالىسۋىمەن بىرلەسە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ورتاق شەشىم ازىرلەۋگە باعىتتالعانىن ايتتى.

– الدىمىزدا  قازاقستاندى يندۋستريالىق قۋاتتى مەملەكەتكە اينالدىرۋ مىندەتى تۇر. بۇل ماسەلە مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەرەكشە نازارىندا. وسى جولدا پارلامەنت زاڭنامالىق تۇرعىدا قولداۋدى جالعاستىرا بەرەدى. ۇكىمەت جۇمىستى ساپالى ۇيىمداستىرىپ، بيزنەس ءوز ءونىمىن حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي باسەكەگە قابىلەتتى ەتۋگە ۇمتىلسا، جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلىپ، قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق دەربەستىگى نىعايادى، حالقىمىزدىڭ ءال-اۋقاتى جاقسارادى، –  دەدى ەرلان قوشانوۆ.

سۋرەتتى تۇسىرگەن – ج.جۇمابەكوۆ.

جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار ءوز ناتيجەسىن بەرۋدە. ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ دەرەگىنشە، فورۋم اياسىندا 440 ميلليون اقش دوللارىنىڭ كەلىسىمشارتتارى جاسالادى دەپ جوسپارلانعان.

سالاداعى جالپى احۋالعا توقتالعان ءماجىلىس سپيكەرى بىلتىرعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تەك ەنەرگەتيكا سەكتورىندا جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ جالپى قىزمەت پەن تاۋار ساتىپ الۋ كولەمى 6 تريلليون تەڭگەدەن اسقانىن جەتكىزدى. ونىڭ 62 پايىزى ءۇش ءىرى كومپانياعا – تەڭىزشەۆرويل، KPO جانە NCOC ۇشەۋىنە تيەسىلى. ءسويتىپ، وتاندىق ۇلەستىڭ كولەمى ارتا باستادى. بۇل – پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ بىرلەسكەن جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى.

سۋرەتتى تۇسىرگەن – ج.جۇمابەكوۆ.

– وسى باعىتتا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ەكى جىل بويى جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەدى. 2 جىلدا ءۇش ءىرى كومپانيامەن ارادا شامامەن 900 ميلليون دوللاردىڭ كەلىسىمشارتى جاسالدى. جۇيەلى ناتيجە بار – تەندەرلىك راسىمدەرگە ءىشىنارا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى، ۇزاق مەرزىمدى كەلىسىمشارتتار جاساۋعا باسىمدىق بەرىلدى. دەگەنمەن، بۇل جەردە ءالى دە ۇلكەن پەرسپەكتيۆالار بار، ياعني بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدى جالعاستىرۋ كەرەك، – دەپ اتاپ ءوتتى ءماجىلىس توراعاسى.

ونىڭ پىكىرىنشە، مۇناي-گاز ماشينا جاساۋ ءوندىرىسىن ودان ءارى كەڭەيتۋ ءۇشىن بىرقاتار ناقتى شارالار قابىلداۋ قاجەت. ءبىرىنشىسى – وتاندىق وندىرۋشىلەرگە ساتىپ الۋ راسىمدەرىن جەڭىلدەتىپ، ۇزاق مەرزىمدى كەلىسىمدەر مەن وفتەيك-كەلىسىمشارتتار جاساۋ. ەكىنشىسى – وتاندىق مۇناي-گاز ماشينا جاساۋ كاسىپورىندارىن كۇردەلى جابدىقتار شىعارۋعا ىنتالاندىرۋ. ءۇشىنشىسى – ءىرى مۇناي كومپانيالارىنىڭ قازاقستاندىق تاۋار مەن ازىق-تۇلىك سالاسىنداعى قىزمەتتەرگە كوشۋى. بۇل قازىرگى قاجەتتىلىكتەردىڭ ءبىرازىن وتەپ، سونىڭ ىشىندە «اۋىل اماناتى» جوباسى بويىنشا جوسپارداعى مىندەتتەردى جابادى. اتالعان ماسەلەدە قاراشىعاناق وپەراتورىنىڭ جاقسى تاجىريبەسى بار.

ءماجىلىس سپيكەرى مەملەكەتتىڭ مۇناي-گاز سالاسىن كەشەندى قولداۋى تۋرالى ايتا كەلە، «جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى» كودەكسكە ەنگىزىلگەن جاڭا تۇزەتۋلەرگە توقتالدى. ەندى ءىرى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلار وتاندىق ماماندارعا باسىمدىق بەرۋگە مىندەتتى. بۇعان قوسا، كۇردەلى جوبالارعا ەلىشىلىك قۇندىلىقتىڭ ۇلەسىن انىقتاۋ بەكىتىلدى، وف-تەيك كەلىسىمشارتتاردا وتاندىق ۇلەستىڭ ەڭ تومەن دەڭگەيى بويىنشا تالاپتار كۇشەيتىلدى. سونىمەن قاتار وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ بىرىڭعاي رەەسترى زاڭمەن بەكىتىلدى.

ەرلان قوشانوۆ وتكەن سەسسيا بارىسىندا ءماجىلىستىڭ ەكولوگيا ماسەلەلەرى جانە تابيعات پايدالانۋ كوميتەتى جەرگىلىكتى قامتۋدى ارتتىرۋ بويىنشا اۋقىمدى ءارى جۇيەلى جۇمىس اتقارعانىن ەسكە سالدى. مۇناي-گاز سالاسىنداعى ءىرى وپەراتورلاردىڭ ەسەبى تىڭدالدى، ولاردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ارناۋلى حاتتامالار جاسالدى. ءوسىمنىڭ ناقتى ينديكاتورلارى ايقىندالىپ، ورىنداۋ ناتيجەلەرىن دەپۋتاتتار تۇراقتى تۇردە تىڭدايتىن بولادى.

سۋرەتتى تۇسىرگەن – ج.جۇمابەكوۆ.

فورۋمدا ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرداۋلەت قيلىباي، ەنەرگەتيكا ۆيتسە-ءمينيسترى قۇدايبەرگەن ارىمبەك، «قازمۇنايگاز» ۇك اق باسقارما توراعاسى اسحات حاسەنوۆ، «نورد كاسپيان وپەرەيتينگ» كومپانياسىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى رۋيۋ دجانكارلو، «قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ.» باس ديرەكتورى ماركو مارسيلي جانە باسقالار ءسوز سويلەدى.

فورۋم الاڭىندا قازاقستاندىق وندىرۋشىلەردىڭ كورمەسى ءوتىپ، 45 كومپانيا مەتالل قۇرىلىمدار، قۇبىرلار، سورعىلار، مۇناي-حيميا، حيميالىق جابدىقتار جانە ت.ب. ونىمدەرىن ۇسىندى.

وڭىرگە جۇمىس ساپارى اياسىندا دەپۋتاتتار ماڭعىستاۋ اتوم ەنەرگەتيكالىق كومبيناتى مەن «قازازوت» كومپانياسىنا باردى. بۇعان دەيىن ولار جاڭاوزەندەگى «كاسكور-ماشزاۆود» مۇناي جابدىقتارىن وندىرەتىن جاڭا زاۋىتتىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستى، سونداي-اق جەتىباي اۋىلىندا سۋ تازارتۋ ستانساسىن سالۋ جۇمىستارىن قاراپ شىقتى.

 Abai.kz