تامىزدىڭ وتىز ءبىرى ەدى. ەرتەڭ ءبىرىنشى قىركۇي̆ەك.

تىپ-تىنىش، مامىراجاي̆ قالپىمىزبەن جاڭا وقۋ جىلىنا داي̆ىندالىپ جاتقانبىز. مەكتەبىمىزدى قالالىق اكىمشىلىكتىڭ شولاقبەلسەندىلەرى باستى دا قالدى. جۇرتتار جۇقا جەي̆دەمەن بىرشىپ جۇرگەن تامىلجىعان تامىزدا كاستيۋم-شالبار كيىپ، ونىسى ازداي̆، قىلقىنىپ گالستۋك تاعىپ العان شەگىرتكەنىڭ اي̆عىرىنداي̆ جىگىتتەر. كوزدەرىندە مازمۇن جوق، سوي̆تە تۇرا وزدەرىن پاڭ سەزىنەدى.

ءومىرى ءحالىڭ نەشىك دەمەك تۇگىلى، زارىڭدى اي̆تىپ بارساڭ جۇرە تىڭداپ، ءبىر-بىرىنە سىلتەپ قۇتىلاتىنداردىڭ ءوز اياعىمەن كەلگەنىنە كىشىگىرىم ۇستازداردىڭ ءبارى اڭ-تاڭ قالدى. نە بوپ قالدى دەسەك، العاشقى قوڭىراۋعا قالا اكىمى كەلمەك ەكەن. العاشقى قوڭىراۋدان سوڭ اكت زالدا ۇستازدارمەن، وقۋشىلارمەن كەزدەسۋ وتكىزبەك كورىنەدى. قالامىزعا جاڭا تاعاي̆ىنداعان اكىمىمىز وسى مەكتەپتىڭ تۇلەگى ەكەن. سول كىسى ءوزىم وقىعان مەكتەبىمە بارامىن، جاي̆-كۇي̆ىمەن تانىسامىن دەپتى...

ىشكىساياسات باسقارماسى دەي̆سىز بە، ءبىلىم باسقارماسى دەي̆سىز بە، بارىنەن ەكى-ءۇش ادامنان ءجۇر. مادەنيەت باسقارماسىنداعىلارعا نە جوق دەي̆مىن. اۋداندىق ءبىلىم بولىمىنەن ەكى-ءۇش ادام كەلىپ ەدى، و بەي̆شارالاردى باسقارما باسشىسىنىڭ ورىنباسارى قاي̆تارىپ جىبەردى. – ەتو نە ۆاش ۋرەۆەن!-دەپ كەسىپ اي̆تتى.

سودان نە كەرەك شولتاڭ-شولتاڭ ەتكەن شولاق بەلسەندىلەر اياداي̆ مەكتەبىمىزدىڭ ءىشىن الاشاپقىن قىلىپ جىبەردى. اكىم ەمەس، پرەزيدەنت كەلەتىندەي̆ بولدى. اكىم كەلسە، ءجاي̆ عانا كەزدەسۋگە كەلەدى. مىنالار تاق ءبىر حالىقارالىق فورۋم وتكىزەتىندەي̆ داۋعىرىپ ءجۇر. ەدەن جۋشى كەلىنشەكتەردەن مازا قاشتى. قازىر جۋعان جەرىن قاي̆تا اي̆نالىپ كەلىپ تاعى ءبىر ءسۇرتىپ كەتەدى. تەرەزەلەر اي̆ناداي̆ جالتىرادى.

شەگىرتكەنىڭ اي̆عىرلارى جاۋىردى جابا توقۋدى ولتىرەدى ەكەن، ەندى. پاي̆-پاي̆-وي̆. باسقارما باسشىلارى مەن ولاردىڭ قوسشىلارى مەكتەپتەگى وقۋشى سانىنان اسىپ كەتتى دەسەك وتىرىك بولار، مۇعالامدەر سانىنا جەتە قابىل بولدى. نە ىستەپ جۇرگەندەرىن وزدەرى بىلمەي̆دى. كەي̆-كەزدەرى وسى اكىمشىلىكتەگى مىڭعىرعان ادام نە ىستەي̆دى دەپ وي̆لاۋشى ەدىم. سوي̆تسەم، ءبىر ادام ءبىر كۇندە ىستەي̆تىن بولماشى جۇمىستى جابىلىپ ءجۇرىپ جەتى كۇن ىستەي̆دى ەكەن عوي̆. ونىڭ ءوزىن ماندىتپاي̆دى ەكەن.

مەكتەبىمىزدىڭ اياداي̆ عانا اكت اكت زالىنىنىڭ ساحناسىنداعى تريبۋنانى بىرەۋى كەلىپ مىنا شەتكە قوي̆سا، ەكىنشىسى كەلىپ انا شەتكە قويادى. ودان قىزمەتى جوعارى بىرەۋى ورتاعا قوي̆دىرادى. «تا-ا-اك، اي̆تپاقشى، ورتادا اكىم وتىرادى ەكەن عوي̆، دۇرىس، مىنا شەتىنە قوي̆ىڭدار»،-دەي̆دى ەندى بىردە ۇلكەن ءبىر شەشىم شىعارعانداي̆. «كىشكەنە قيعاش قوي̆ىڭدار» دەي̆دى كەلەسىدە كەسىمدى ءسوزىن اي̆تىپ. مەكتەپتىڭ زاۆحوزى بولعاندىقتان ونىڭ ءبارىن مەن ىستەپ ءجۇرمىن. ءبارى ءبىتتى-اۋ دەگەندە اكىمنىڭ ورىنباسارى كەلدى. قاداعالاۋعا.

ىستەگەن ءىسىن، اتقارعان شارۋاسىن قاي̆دام، ءجۇرىسى زور ەندى. قىزمەتىندە شارۋام جوق، كاستيۋم-شالباردى قاتىرىپتى. يت-وي̆، ءوزىن باي̆سالدى ۇستاي̆ ما دەي̆مىن. ءبارىن قاراپ، قاداعالاپ ءجۇر.

- مىنا جەردى اكتەپ ۇلگەرمەي̆سىڭدەر، وسى تۇستەس ماتا ءىلىپ تاستاڭدار، مىنا جەردى سىرلاعانمەن كەبە قوي̆ماس، بۇل جەرگە بانەر ىلىڭدەر،-دەدى. ونىڭ اي̆تقانىن قوي̆ىنداپتەرىنە جازىپ الىپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرى: - بانەرگە قانداي̆ سۋرەت سالاي̆ىق؟-دەدى. ورەكەڭ (ورىنباسار) وي̆لانىپ قالدى. ونى اسىقپاي̆ كابينەتكە بارىپ شەشەي̆ىك دەر مە ەدى، ۋاقىت تىعىز. تاجىريبەلى، ءبىلىمدى، پاراساتتى ادام رەتىندە بىردەن شەشىم شىعارعىسى كەلدى. بىراق قاۋاق باسىنا ەشتەڭە كەلە قوي̆مادى. وسىنداي̆دا وي̆ كەلمەگەن باسىنىڭ جەلكە تۇسىن قاسىپ جىبەرسە دە بولاتىن ەدى، قىزمەتى جىبەرمەدى. سۇق ساۋساعىن ورتا تۇسىنان ماي̆ىستىرىپ، ۇستىڭگى ەرنى مەن مۇرنىنىڭ ورتاسىنا قوي̆دى. وي̆لانعان كەي̆ىپ تانىتتى.

- ىبىراي̆ ءالتىنساريننىڭ سۋرەتى قالاي̆ بولار ەكەن؟-دەگەنى سول ەدى، اي̆نالاسىنداعىلار شىبىنداپ، شۋلاپ كەتتى.

- بولادى.

- وتە دۇرىس.

- كەل بالالار، وقىلىق،-دەگەن ءسوزىن جازىپ قوياي̆ىق.

ورەكەم قاي̆تا وي̆لاندى.

- ەلباسىنىڭ وقۋشى بالالارمەن تۇسكەن سۋرەتىن قوي̆ساق شە؟

- ول دا ءجون ەكەن.

- مىناۋىڭىز دا جاقسى شەشىم.

قولداۋشىلارى باستارىن يزەي̆ جونەلگەنىمەن، وركەمە بۇل وي̆ى دا ونشا ۇنامادى.ساياسي قاتە جىبەرۋگە بولماي̆دى. ورەكەم قاتتى تولعاندى. ەلباسىنىڭ سۋرەتىن قوي̆سا، بۇگىنگى نەگىزگى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەلۇلى قاي̆دا قالادى. قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ سۋرەتىن قوي̆سا، كەتپەي̆ جاتىپ مەنى شەتتەتتىڭدەر مە دەپ ەلباسى وكپەلەپ قالادى. بىلاي̆ تارتسا اربا سىنادى، بىلاي̆ تارتسا وگىز ولگەلى تۇر. اربانى سىندىرماي̆، وگىزدى ولتىرمەي̆ وتۋگە ومىرلىك تاجىريبەسى مەن ءبىلىم-بىلىگى ءسال عانا جەتپەي̆ تۇر. تاعى دا وي̆لانىپ العانى دۇرىس. ەكەۋىنىڭ بىرگە وقۋشىلارمەن تۇسكەن سۋرەتى تاعى جوق. توقاەۆ يلي نازارباەۆ؟ نازارباەۆ يلي توقاەۆ؟ توقاەۆ يلي نازارباەۆ؟ نازارباەۆ يلي توقاەۆ؟ توقاەۆ يلي نازارباەۆ؟ نازارباەۆ يلي توقاەۆ؟ كوللاج جاساسا قاي̆تەدى؟ تاعى بولماي̆دى. كەلەكە قىلعانداي̆ بولارمىز. باس كەتەدى. ال باس ەكەۋ ەمەس. بىرەۋ عانا. ونىڭ ءوزى بولماشى نارسەگە جەتپەي̆ تۇر. وي̆لانا كەلە ءال-ءفارابيدىڭ، اباي̆دىڭ، ىبىراي̆دىڭ سۋرەتىن قاتار قوي̆ماق بولدى. ونى ىشكى ساياسات باسقارماسىنداعى باسشىعا تابىستادى. ول قالاجارناما مەكەمەسىندەگىلەرگە تاپسىرىپ جاتتى. ورەكەم «ديزاي̆نى داي̆ىن بولعاندا ماعان ءبىر كورسەتىپ الىڭدار» دەپ، پىسىقتاپ قوي̆دى. بەي̆شارالار-اي̆، سونىڭ ءوزىن نەشە وزگەرتەر مە ەكەنسىڭدەر.

ءبارىن پىسىقتادى. «اكىم مىنا جاقتان كەلەدى. ءبىرىنشى قاتارداعى ۇستازدارمەن امانداسادى. ءبىرىنشى قاتارعا قۇرمەتتى ۇستازداردى وتىرعىزىڭىزدار. جاقسى كيىنىپ كەلەتىن بولسىن». «اناۋ تاقپاق وقيتىن وقۋشىلارىڭىزدىڭ كيىمىن قاداعالاڭىزدار!» اناۋ-مىناۋ، كودي-ءسودي. ەكى سوزدەرىنىڭ ءبىرى پو پراتاكولۋ.
قوي̆شى، قۇرسىن، اي̆تەۋىر بارلىق شارۋا شەشىلگەن سياقتى. جوق، بىتپەپتى. ءبارى ورەكەمنىڭ جەلپىنىپ تۇرىپ; - ءىشى ىستىق ەكەن، ءا،-دەگەننەن باستالدى.

- كونديتسيونەر جوق پا؟-دەدى، شولاقبەنسەندىنىڭ ءبىرى مەكتەبىمىزدىڭ دەرەكتىرىنە قاراپ. دەرەكتىرىمىز سابىرلى كىسى ەدى.

- جوق! بولعان ەمەس،-دەدى.

- قالاي̆ وسى ۋاقىتقا دەي̆ىن قوي̆ىلماعان.

- اقشا بولىنبەگەن.

- سپونسورلار تارتپاعانسىزدار ما؟

دەرەكتىرىمىز ءۇنسىز قالدى.

ەندى كونديتسيونەردىڭ جىرى باستالدى. ورەكەڭ وزىنەن كەي̆ىنگىلەرگە «وزدەرىڭ شەشىڭدەر» دەپ ءبىراۋىز تاپسىرما بەردى دە كەتىپ قالدى. ەندى ودان كەي̆ىنگى باستىق ماڭعازدانا قالدى. اناۋسى ءبىر جاققا، مىناۋسى ءبىر جاققا حابارلاستى. اقىر اياعىندا بىرەۋلەر زالدىڭ ءتورت بۇرىشىنا ءتورت كونديتسيونەر اكەلىپ قوياتىن بولدى. ارقاي̆ىسسى ءجۇز مىڭ تەڭگەدەن. ءبىر كۇنگە عانا. وندا دا پو پراتاكولۋ ءبىر جارىم ساعاتتىق جينالىسقا بولا. جوق. تورتەۋ از بولادى، ورتاسىنا تاعى ەكەۋ، التاۋ قوسىڭدار. التى ءجۇز مىڭ تەڭگە. ي بيت تۆايۋ، ءمااا، تەرىم. مەندە قاي̆بىر قول ورامال بار دەي̆سىز، بۇرق ەتە قالعان تەرىمدى الاقانىممەن ءسۇرتتىم. مىنالارىڭ جىندى ەكەن. ەكى ساعات دەگەندە الاۋلاتىپ كونديتسيونەر قوسقىشتار جەتتى. ارى قاراپ، بەرى قاراپ تۇردى دا مەكتەپتىڭ توعى كوتەرمەۋى مۇمكىن دەدى. قالاي̆ كوتەرمەي̆دى، ترەحفازكا عوي̆. سوندا دا كوتەرمەۋى مۇمكىن.

- دۇرىس!-دەدى، تاعى ءبىرى. دۇرىس اي̆تادى. كوتەرگەن كۇننىڭ وزىندە وسى اۋداندا سۆەت ءوشىپ قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان قوسىمشا توق كوزدەرىن قاراستىراي̆ىق.
توق بەرەتىن ءداۋ كاماز بار ەكەن. قورابىنىڭ ورنىنا ورناتىلعان ءنان قوندىرعى ارقىلى بەنزين جاعىپ، ورنىنا توق بەرەدى ەكەن. سول كەلەتىن بولدى. ارينە تەگىن ەمەس. ءۇش ءجۇز مىڭ تەڭگەگە. ي بيت تۆايۋ، ءماااا تەرىم. تاعى ءسۇرتتىم. قانشا سورلى بولسام دا، مەنىڭ دە كەۋدەمدە جان بار عوي̆، قۇلدان دا ءبىر ءسوز دەگەندەي̆:

- سونىڭ بارىنە بەكەر اۋرە بولاسىزدار. تۇندە تەرەزەنى اشىپ قوياي̆ىق، تاڭعى سالقىنمەن جەل قاعىپ تۇرادى،-دەدىم.

دەدىم دەگەندە ءالى دەپ بولعان جوق ەدىم. دەپ كەلە جاتىر ەدىم، دىتتەگەن جەرىمە جەتكىزبەي̆ توقتاتتى. جاپشى اۋزىڭدى، بەي̆شارا دەگەندەي̆ قىلدى. نە شارا، وزدەرىڭ ءبىل دەدىم.

سونىمەن كاماز كەلەتىن بولدى، مىنالار سۋىتقىشتى قوساتىن بولدى. ەرتەڭ تاڭعى جەتىدە وسىندا بولاي̆ىق دەپ تارقاستى. ولار كەتە سالىسىمەن اكىراندىككە تابىستاپ مەن دە كەتتىم.

ەرتەسى كۇنى انالاردان بۇرىن جەتەي̆ىن دەپ التى ەلۋدە جەلپىلدەپ جەتتىم. سوي̆تسەم، كەشەگىلەر ۇي̆ىرىمەن ءۇش توعىز بولىپ تۇر ەكەن. ۇي̆ىقتاماعان با دەي̆مىن. اكت زالدىڭ ءىشى سالقىنداپ تۇرعان شىعار. ءتىپتى جاي̆لاۋدىڭ تاڭىنداي̆ جانعا جايلىلىق سىي̆لاپ تۇرۋى دا مۇمكىن عوي̆. اكەڭنىڭ تاق باسى. اكت زالدىڭ ەسىگىن اشىپ قالعاندا ىستىق لەپ بەتتى شارپىدى. مىناۋسى نەسى؟ سوي̆تسەك، انا العانى اس بولماعىر نەمەلەر كوندەردىڭ ەكى قۇرىلعىسىن دا ىشكە ورناتىپ كەتىپتى. ءبىر قۇرىلعى سىرتتا، ءبىر قۇرىلعى ىشتە تۇرۋ كەرەك قوي̆. سىرتتاعى تازا اۋانى ىشكە، ىشتەگى ىستىق اۋانى سىرتقا اي̆داۋى ءتيىس قۇرىلعى دا اكت زالىنان ورىن الىپتى. سونىمەن مي باتپاق بولعان. ىستىعى ەشتەڭە ەمەس، ساسىپ كەتكەن.

- سەن نە قارادىڭ؟-دەي̆دى ماعان.

مەن نە قاراۋشى ەم، فۋتبول قاراي̆تىنداي̆ فانات ەمەسپىن، يۋتيۋبتان پريكول قارادىم،-دەي̆ىن دەدىم دە قوي̆شى دەدىم.

- وعان مەن جاۋاپتى ەمەسپىن،-دەدىم.

انا بەي̆شارالاردىڭ تۇرىنەن ءتۇر قالمادى. نە ىستەرلەرىن بىلمەدى. مەن بىلاي̆ شىعىپ الىپ تىرق-تىرق كۇلەمىن. ءاي̆، سورلىلار-اي̆. وسىنشا سورلاعاندا مەنەن سەكسەن مىڭ تەڭگە ارتىق الارسىڭدار-اۋ. تۋما-تۋىس، دوس-جارانداردىڭ ورتاسىنا بارا قالعاندا اكيماتتا ىستەي̆تىن ادام رەتىندە ءنان بولىپ وتىراتىن شىعارسىڭدار ءيا. سولار مىنا سورلىلىقتارىڭدى كورسە عوي̆.

قوي̆شى، قۇرسىن، اي̆تساڭ اڭگىمە كوپ. قىسقاسىن اي̆تقان جينالىس باستالدى. پو پراتاكولۋ. وسى ءسوزدى جاتتاتتى مىنا نەمەلەر. اكىم مەن مەكتەبىمىزدىڭ ديرەكتورى ەكەۋى ساحنادا وتىر. كەرەك بولىپ قالاسىڭ وسىندا وتىر دەپ، مەنى دە ءبىر شەتكە قونجيتىپ قوي̆عان. شىبىن ىزىڭى ەستىلەرلىك تىنىشتىقتا جينالىس ءوتىپ جاتتى.

ءبىر كەزدە مەكتەپتىڭ زاۆۋچى كەلىپ; - حاديشا ورىنتاەۆنانىڭ (دەرەكتىردىڭ) جاعاسى قيساي̆ىپ قالىپتى، تۇزەشى، تەلەديدارعا تۇسىرەدى عوي̆،-دەدى. شىنىندا قاتتى قيساي̆ىپ، ناشار كورىنىپ تۇر ەكەن. ءدالىز ارقىلى كىراتىن شەتتەگى بولەك ەسىكتەن ساحناعا بارىپ، دەرەكتىردىڭ قۇلاعىنا جاقىنداپ جاعاڭىزدى تۇزەڭىز دەدىم. سونى اي̆تىپ، سىرتقا شىعاتىن ەسىكتەن دالىزگە شىققانىم سول ەدى شولاق بەلسەندىنىڭ ءبىرى الدىمنان شىقتى. ءتۇرى قاشىپ، قباعى شىتىلىپ كەتكەن. وقتى كوزىمەن اتا قاراپ: - تى چتو دالباەۆ شتو لي، ساحنادا نە ىستەپ ءجۇرسىڭ؟-دەدى. كەشەلى-بەرى جۇقارعان جۇي̆كەم سىر بەردى. انانى جاعاسىنان الدىم. اۋىلدىڭ قازاعى بولعاسىن ورىسشام شامالى، ونشا كوپ بوقتىق ءسوز دە بىلمەي̆مىن. بىلەتىنىم سول يوپتىۆاي̆ماي̆ت. جاعاسىنان الىپ تۇرىپ:

- ەي̆، يوپتىۆاي̆ىماي̆ت، بالەنشەباس ارتىڭدى اي̆ىرام،-دەدىم.

مەنەن ونداي̆دى كۇتپەسە كەرەك، قالشىلداپ كەتتى. بۇعا بەرەتىندەرگە سۇعا بەرىپ جامان ۇي̆رەنگەن نەمە عوي̆، وزىنىكىنە سۇعىلىپ كەتە جازداعاندا ارتى قىلپىلداپ كەتتى.

- اۋزىڭا يە بول،-دەدى.

- اكيماتتا ىستەپ جۇرگەن سەن اۋزىڭا يە بولماعاندا، مەكتەپتە جۇرگەن مەن يە بولۋىم كەرەك پە، پوشەل ناق ءۇي̆،-دەدىم دە سىرتقا شىعىپ كەتتىم. ۇي̆ىڭە قاي̆ت دەدىم عوي̆. سىرتقا شىقتىم دا، ەدەن جۋشىلاردىڭ وتىراتىن كابينەتىنە بارىپ، قارا شاي̆ قۇي̆ىپ ءىشتىم.

اكىم كەلدى، كەتتى. ءبارى دۇرىس. مىنالار الاشاپقىن قىلدى. بىراق، اكىم بۇنىڭ بارىنەن حابارسىز ەدى. ارامتەرلەردىڭ تەرىن قوي̆شى، جەلگە ۇشقان اقشانى اي̆تام دا. ا، اي̆تپاقشى، ءبىزدىڭ مەكتەپتىڭ سپونسورلار اپەرگەن ءاپ-اي̆دىك دىبىس ۇلعاي̆تقىش اپاراتىن مەنسىنبەي̆، 200 مىڭ تەڭگەگە سىرتتان اكەلگەنى تاعى بار.
ءبارىن بۇلدىرەتىن شولاق بەلسەندىلەر. پو پراتاكولۋ...

بەيبىت سارىبايدىڭ جازباسى

Abai.kz