23 شىلدە كۇنى ساتباەۆ قالاسىندا 5 جاسار قىزعا قاتىستى بولعان وقيعا قوعامدى ءدۇر سىلكىندىردى. وسىدان سوڭ، كەيبىر الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى پەدوفيلدەردى ءولىم جازاسىنا كەسۋ كەرەك دەگەندى العا تارتتى. ال، بۇعان دەيىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ پەدوفيلياعا قارسى قىلمىستىق جازانى قاتاڭداتۋدى تاپسىرعان بولاتىن.

ء“بىز ازاماتتاردىڭ قۇقىعىن نازاردان تىس قالدىرىپ الدىق. سوندىقتان دا ەلىمىزدە اۋىر قىلمىستار جاسالىپ جاتىر. وسىعان وراي، ادام ساۋداسى، زورلاۋ، ەسىرتكى تاراتۋ، پەدوفيليا، ايەلدەرگە قارسى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق جانە تاعى باسقا اۋىر قىلمىستار ءۇشىن، اسىرەسە بالالارعا قارسى جاسالعان قىلمىستارعا قاتىستى جازانى جەدەل تۇردە قاتاڭداتۋ قاجەت. ۇكىمەت پەن پارلامەنتكە وسىنداي تاپسىرما بەرەمىن”,- دەدى پرەزيدەنت.

قازىر ەلىمىزدەگى بالالارعا قاتىستى بولىپ جاتقان زورلىق-زومبىلىق وقيعالارى كوپشىلىكتى الاڭداتاتىنى راس. بۇل ماسەلەنى قوعام بەلسەندىلەرى دە ءجيى كوتەرىپ كەلەدى. سەبەبى بارشا ازاماتتار ءۇشىن بالالاردىڭ جارقىن ءومىرى مەن قاۋىپسىز بولاشاعى ماڭىزدى.

دەگەنمەن، اتالعان زاڭ نورمالارىنا قاتىستى سوڭعى جىلدارى وڭ وزگەرىستەر بار ەكەنى بايقالادى. بۇعان دەيىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ بالالارعا قاتىستى جاسالاتىن قىلمىستار مەن جىنىستىق زورلىق-زومبىلىق وقيعالارىنا قاتىستى جازانى قاتايتۋ تۋرالى تاپسىرما بەرگەنىن جوعارىدا اتاپ وتتىك. ال، پرەزيدەنتتىڭ وسى تاپسىرماسى نەگىزىندە پارلامەنت قابىرعاسىندا ءتيىستى زاڭدارعا تولىقتىرۋلار مەن وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.

ارينە، قىلمىس جاساعان ادام زاڭ اياسىندا جازاسىن وتەۋى ءتيىس. سەبەبى قازىرگى قولدانىستاعى زاڭ دا وعان مۇمكىندىك بەرەتىن نورمالار قاراستىرىلعان. ال، بالالارعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىق ارەكەتتەرى اۋىر قىلمىستار قاتارىنا جاتقىزىلادى. بۇل دەگەنىڭىز تاراپتاردىڭ تاتۋلاسۋىنا مۇمكىندىك بەرىلمەيدى دەگەندى بىلدىرەدى. ال، بۇعان دەيىنگى زاڭ جوبالارىنا سايكەس، ەكى تاراپتىڭ كەلىسىمگە كەلىپ، تاتۋلاسۋىنا جول بەرىلەتىن.

بالالارعا قاتىستى قىلمىس جاساعانداردى جازالاۋ مۇنىمەن شەكتەلمەيدى. اتالعان زاڭداعى سوڭعى تولىقتىرۋلار مەن وزگەرىستەرگە سايكەس، بالالارعا قاتىستى قىلمىس جاساعاندار تۇرمەدەن مەرزىمىنەن بۇرىن بوساپ شىعا المايدى. سونىمەن قاتار، قىلمىسى ءۇشىن تاعايىندالعان جازا جەڭىلدەتىلمەيدى جانە جازا ءتۇرى وزگەرىسسسىز قالادى. ءارى مۇنداي جاعدايدا كەشىرىم اكتىسى قولدانىلمايدى.

ال، جۋىردا قر سەنات دەپۋتاتى ءلاززات سۇلەيمەنوۆا قازىرگى تاڭدا بىرنەشە دەپۋتاتپەن بىرىگىپ “وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا قارسى ءىس قيمىل تۋرالى” زاڭ جوباسىن قاراپ جاتقانىن ايتتى.

ايتۋىنشا، زاڭ جوباسىن قاراۋداعى باستى ماقسات – بۇعان دەيىن قالىپتاسقان، الايدا ءوزىن اقتاماي وتىرعان زاڭ نورمالارىنا ەلەۋلى وزگەرىستەر ەنگىزۋ. بۇل تۇرعىدا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بىرىگىپ ارەكەت ەتۋگە دەگەن قۇلشىنىسى ماڭىزدى. سەبەبى، قوعام تالابىنا جاۋاپ بەرەتىن، جاڭارعان زاڭ نورمالارى ماسەلەنى شەشۋدىڭ تەگەۋرىندى جولى.

سوندىقتان، كەز-كەلگەن قىلمىستىق وقيعا زاڭ اياسىندا شەشىلۋى ءتيىس. قىلمىسكەر دە سول قىلمىسىنا قاراي جازاسىن الادى.

سونىمەن، ەلىمىزدە بالالارعا قارسى جىنىستىق زورلىق زومبىلىق جاساعاندارعا قاتىستى جازا قانداي بولۋ كەرەك؟

بەلگىلى زاڭگەر ابزال قۇسپاننىڭ ايتۋىنشا، پەدوفيلياعا قاتىستى ءولىم جازاسىن ەنگىزۋگە بولمايدى. سەبەبى، قىلمىستىڭ ءبارى ايقىن سيپاتقا يە بولا بەرمەيدى. سونىڭ سالدارىنان جازىقسىز ادامدار ءىستى بولىپ كەتۋ قاۋپى وتە جوعارى.

سونىمەن قاتار، تەرگەۋ مەن سوتتا ادامي فاكتور اسەرى تىم جوعارى. ال، سوت قاتەلىگى نەبىر دامىعان ەلدەردە دە ورىن الىپ جاتادى.

ودان بولەك، قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىندەگى مامان دايارلاۋ ىسىنە دە باسا كوعىل ءبولۋ قاجەت. سەبەبى، زاڭگەر ماماندىعىن كەز-كەلگەن وقۋ ورنى مەن كەز-كەلگەن جەردە دايىنداي بەرۋگە بولمايدى.

جالپى العاندا، ادام تاعدىرى تارازىعا تارتىلار تۇستا ەموتسيادان گورى سالقىنقاندىلىققا ەرگۋە بولمايتىنىن، سوندىقتان دا زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋدە ەڭ ءبىرىنشى عىلىمي نەگىزدە باسشىلىققا الۋ قاجەتتىگىن ايتادى.

سونىمەن قاتار، زاڭگەر پەدوفيليا قازاقستاندا كوبەيىپ بارادى دەگەنمەن كەلىسپەيتىنىن ايتادى. سەبەبى، ول جايلى دەلەل-دايەك كەلتىرىلمەگەنىن العا تارتادى.

سونداي-اق، ابزال قۇسپان پەدوفيلدىڭ قىلمىسكەردەن بۇرىن اۋرۋ ادام ەكەنىن ايتادى. سوندىقتان دا، كەز-كەلگەن اۋرۋدى ەمدەگەن سوڭ عانا جازالاۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. ونىڭ قاتارىنا كاستراتسيا دا قوسىلاتىنىن ايتادى.

ال، قورلانعان جاسوسپىرىمدەردىڭ قۇقىعىن قورعايتىن زاڭگەر كاميشا ەسمۋحامبەتقىزىنىڭ ايتۋىنشا، پەدوفيلدەرگە، قايتا قىلمىسقا بارعان قىلمىسكەرگە زاڭ بويىنشا اتۋ جازاسىن قابىلداۋ قاجەت.

سونىمەن قاتار، زاڭگەر جاسوسپىرىمدەردى قورعاۋ ماقساتىندا ۇكىمەتكە بىرنەشە ۇسىنىستار ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، زورلانعان جاسوسپىرىمدەرگە بەيىمدەۋ ورتالىعىن جاڭا فورماتتا اشۋ قاجەت دەپ سانايدى. سونىمەن قاتار، پسيحولوگيالىق سوققى العان جاسوسپىرمدەردى ەمدەۋ ءۇشىن مەملەكەت ءۇش جىلعا دەيىن ءوز باقىلاۋىنا الۋ قاجەت.

سونداي-اق، قر بالالار ومبۋدسمەنىنىڭ قىزمەتى كەڭەيتىلۋى قاجەت. جانە، ولارعا ۇكىمەتتە قولداۋ ءبىلدىرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.

Abai.kz