استانا. 9 جەلتوقسان. قازتاگ - داۆيد يان. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ (جس) ەكس-سۋدياسى ءمارزيا بالتاباي ءوزىن زاڭ مەن پروتسەسسۋالدىق نورمالاردى بۇزۋ ارقىلى جۇمىستان شىعاردى دەپ ەسەپتەيدى جانە سۋديا بەدەلىن قالپىنا كەلتىرىپ، ادىلدىك ورنايدى دەپ ۇمىتتەنەدى.

«ادىلدىك ءۇشىن سۋديانىڭ ادال اتىن قالپىنا كەلتىرۋدى كۇتتىم، كۇتەمىن دە. بۇل ماعان عانا ەمەس، سوت جۇيەسىنە دە ونىڭ تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋ ءۇشىن قاجەت»، - دەدى م.بالتاباي قازتاگ ءتىلشىسىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرە وتىرىپ.

ونىڭ اتاپ كورسەتۋىنشە، ونى قىزمەتتەن بوساتۋدىڭ زاڭدىلىعى ماسەلەسى قۇقىقتىق الاڭدا تەرگەۋ قاۋلىسى الىنعان ساتتەن باستاپ وسىمەن 4 اي بويى شەشىلمەي وتىر.

«سەناتقا، جوعارعى سوت ورگانىنا جازعاندارىم جوعارعى سوتقا، سۋديالار وداعىنا جولدانادى، ال ولار ءۇنسىز. ەل باسشىلىعىنىڭ ساياسي ەرىگىنسىز بۇل ماسەلە شەشىمىن تاپپايتىنىن ءتۇسىندىم»، - دەيدى ەكس-سۋديا.

م.بالتاباي ءوزىن جۇمىستان شىعارۋ پروتسەدۋراسىنىڭ بۇزىلعانى تۋرالى، سونداي-اق، قر ەكونوميكالىق قىلمىسپەن جانە سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ (ەقسجكا، قارجى پوليتسياسى) زاڭ بويىنشا ءوز قۇزىرىنا كىرمەيتىن وكىلەتتىكتەردى موينىنا الۋى تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر.

استانا. 9 جەلتوقسان. قازتاگ - داۆيد يان. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ (جس) ەكس-سۋدياسى ءمارزيا بالتاباي ءوزىن زاڭ مەن پروتسەسسۋالدىق نورمالاردى بۇزۋ ارقىلى جۇمىستان شىعاردى دەپ ەسەپتەيدى جانە سۋديا بەدەلىن قالپىنا كەلتىرىپ، ادىلدىك ورنايدى دەپ ۇمىتتەنەدى.

«ادىلدىك ءۇشىن سۋديانىڭ ادال اتىن قالپىنا كەلتىرۋدى كۇتتىم، كۇتەمىن دە. بۇل ماعان عانا ەمەس، سوت جۇيەسىنە دە ونىڭ تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋ ءۇشىن قاجەت»، - دەدى م.بالتاباي قازتاگ ءتىلشىسىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرە وتىرىپ.

ونىڭ اتاپ كورسەتۋىنشە، ونى قىزمەتتەن بوساتۋدىڭ زاڭدىلىعى ماسەلەسى قۇقىقتىق الاڭدا تەرگەۋ قاۋلىسى الىنعان ساتتەن باستاپ وسىمەن 4 اي بويى شەشىلمەي وتىر.

«سەناتقا، جوعارعى سوت ورگانىنا جازعاندارىم جوعارعى سوتقا، سۋديالار وداعىنا جولدانادى، ال ولار ءۇنسىز. ەل باسشىلىعىنىڭ ساياسي ەرىگىنسىز بۇل ماسەلە شەشىمىن تاپپايتىنىن ءتۇسىندىم»، - دەيدى ەكس-سۋديا.

م.بالتاباي ءوزىن جۇمىستان شىعارۋ پروتسەدۋراسىنىڭ بۇزىلعانى تۋرالى، سونداي-اق، قر ەكونوميكالىق قىلمىسپەن جانە سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ (ەقسجكا، قارجى پوليتسياسى) زاڭ بويىنشا ءوز قۇزىرىنا كىرمەيتىن وكىلەتتىكتەردى موينىنا الۋى تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر.

ەكس-سۋديا قارجى پوليتسياسىنىڭ تەرگەۋشىسى ونىڭ ارەكەتتەرىنەن جەمقورلىق قىلمىستىڭ قۇرامى، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق پەن تارتىپتىك جەمقورلىق ولقىلىق قۇرامىنىڭ جوقتىعىن رەسمي مويىنداعانىمەن، سۋديالار ەتيكاسىنىڭ نورمالارى بۇزىلعانى تۋرالى قاۋلىنى تالاپ ەتىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى ول سوتقا جۇگىنگەن، ال سوت بۇرىنعى سۋديا سەرزىمدى وتكىزىپ العان دەپ ەسەپتەدى.

م.بالتابايدىڭ پىكىرىنشە، تەرگەۋ نۇسقاعان بۇزۋشىلىق بىردەن قىزمەتتەن بوساتۋعا جانە وكىلەتتىكتەردى توقتاتۋعا الىپ كەلە المايدى. بۇل ماسەلەنى سۋديالار وداعىنىڭ سۋديالار ەتيكاسى جونىندەگى كوميسسيا عانا قارايدى.

«جس توراعاسى كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ 33 بابىنىڭ 1 تارماعىنىڭ 3-1 كىشى تارماقتارىن باسشىلىققا الىپ وتىرىپ، مەنىڭ وكىلەتتىكتەرىمدى رەسپۋبليكالىق تارتىپتىك-كۆاليفيكاتسيالىق سۋديالار القاسىنىڭ شەشىمىنىڭ نەگىزىندە توقتاتا تۇرۋعا ءتيىس بولاتىن. تەرگەۋ (ەقسجكا) مەنىڭ كىنامدى انىقتاسا، سۋديالاردىڭ مارتەبەسى تۋرالى زاڭنىڭ 34 بابىنىڭ 2 تارماعىنا سايكەس، مەنى قىزمەتتەن بوساتۋعا بولاتىن ەدى. بىراق تەرگەۋ مەنىڭ كىنامدى انىقتاي المادى، دەمەك زاڭنىڭ 33 بابىنىڭ 3 تارماعىنا سايكەس، سۋديانىڭ وكىلەتتىكتەرى قالپىنا كەلتىرىلەدى. الايدا مەنى قىزمەتتەن بوساتۋ كەزىندە كونستيتۋتسيا باپتارى مەن زاڭ تالاپتارى ساقتالعان جوق»، - دەدى م.بالتاباي.

«ءىس جۇزىندە ماعان  وتىرىس تۋرالى حابارلاعان جوق، وسىعان بايلانىستى مەن قاتىسقان جوقپىن، ولار تالقىلاعان ماسەلەنى ءالى بىلمەيمىن، ويتكەنى ماعان قاۋلىنىڭ كوشىرمەسى كەلگەن جوق، مەن ونى كورگەن جوقپىن»، - دەدى ول.

سونىمەن بىرگە، ول ونى بوساتۋ ماسەلەسى قارالعان سەناتتىڭ وتىرىسىنا دا قاتىسپاعانىن ايتتى، ول كەزدە وپەراتسيادان كەيىن اۋرۋحانادا جاتقان. وسىعان قاراماستان،  سەنات ونىڭ قاتىسۋىنسىز ءوز قاۋلىسىمەن ونى «سۋدياعا قويىلاتىن تالاپتاردى ورىنداماعانىنا بايلانىستى» قر جس سۋدياسى قىزمەتىنەن بوساتقان. بىراق سەناتتىڭ شەشىمىندە ونىڭ سۋديالاردىڭ مارتەبەسى تۋرالى زاڭنىڭ 28 بابىنىڭ قاي تارماعىن بۇزعانى كورسەتىلمەگەن.

م.بالتاباي «ايىپتىلاردى ىزدەپ، ولاردى مورالدىق نەمەسە ماتەريالدىق تۇردە جازالاماق ويى جوق» ەكەنىن ايتىپ وتىر.

مۇنىڭ الدىندا حابارلانعانداي، ءساۋىر ايىنىڭ ورتاسىندا قر پرەزيدەنتىنىڭ ۇسىنىسىمەن جانە سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ ماقۇلداۋىمەن قازاقستاننىڭ جوعارعى سوتىنىڭ 6 سۋدياسى قىزمەتتەرىنەن بوساتىلعان.

قىزمەتتەرىنەن بوساتىلعانداردىڭ تىزىمىندە الماس تاشەنوۆا، ساۋلەبەك جاكىشەۆ، قاملەن قامنازاروۆ، ءمارزيا بالتاباي، باقىتجان جاقىپوۆ، ماقسۇت ءابىلحايىر بولدى.

پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جەتەكشىسى اسلان ءمۋسيننىڭ ايتۋىنشا، «بۇل لاۋازىمدى تۇلعالار زاڭنىڭ سۋديالارعا قوياتىن تالاپتارىن ساقتاماۋعا جول بەرگەن». «قارجى پوليتسياسى ۇسىنعان فاكتىلەر بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. قارجى پوليتسياسىنىڭ ۇسىنىسىن قاراپ، جوعارعى سوت كەڭەسىنىڭ ۇسىنىسىن ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەت باسشىسى جوعارعى سوتتىڭ كەلەسى سۋديالارىن قىزمەتتەرىنەن بوساتۋ تۋرالى ۇسىنىس ءتۇسىردى»، - دەدى ول.

كەيىن قر جس ازاماتتىق جانە اكىمشىلىك ىستەر جونىندەگى قاداعالاۋشى سوت القاسىنىڭ ءتورايىمى ا. تاشەنوۆاعا جانە قر جس سۋدياسى س. جاكىشەۆكە قاتىستى قىلمىستىق ىستەر قوزعالىپ، ولار قاماۋعا الىندى، ولاردىڭ ءىسى قازىر سوتتا جاتىر.

قالعان 4 سۋدياعا قاتىستى قىلمىستىڭ قۇرامى جوقتىعى سەبەپتى قىلمىستىق ءىس قوزعاۋدان باس تارتىلدى.