نۇرا ماتاي. ءبىر ادامنىڭ ءوزىن ءۇش رەت اتۋى، جاڭاوزەندەگى «تەرروريزم» جانە مۇنايىشىنىڭ باسىنا تىگىلگەن بايگە
جاڭاوزەن وقيعاسىنا 10 كۇن تولدى. وقيعا قوعامدى ەكىگە بولۋدە. ءبىرىنشىسى، وقيعاعا قاتىستى بيلىكتىڭ ءمان-جاي تولىق زەرتتەلمەي، انىقتالماي جاتىپ بىردەن كەسىپ-ءپىشىپ بەرگەن باعاسىنا باس يزەگەندەر. ەكىنشىسى، وقيعانى تەكسەرۋ، تەرگەۋ، باعاسىن بەرۋ، ءىستىڭ ادىلەتتى تۇردە ءجۇرۋىن، اتىلعان وقتىڭ جانە اتۋعا بۇيرىق بەرگەن ادامنىڭ جازالانۋىن تالاپ ەتۋشىلەر. ارينە، قوعامنىڭ بۇرىندا ءبىرتۇتاس بولىپ، بىرلىكتە تۇرعانى شامالى ەدى. ءسويتىپ، جاڭاوزەن بيلىك پەن قوعامنىڭ اراسىنداعى ونسىز دا جوق سەنىمدى ءبىرجولاتا ءۇزدى.
ون كۇننىڭ ىشىندە عالامتور ارقىلى وقيعاعا قاتىستى ءتۇرلى بەينەتاسپالار تارادى. ەلگە بيلىك قانا قاراپ، كۇزەپ-تۇزەپ تاراتاتىن اقپارات پەن بالاما اقپاراتتىڭ اق-قاراسىن كورە الاتىن، اجىراتا الاتىن مۇمكىندىك تۋدى. بىراق، قوعام ءبارىبىر ءتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن سايتتاردا اشىنعان، ىزالى پىكىر جازىپ قالدىرۋدان ارىگە بارا الماۋدا. بويداعى ساياسي ۇرەي جۇرتتى جۇگەندەپ ۇستاپ جىبەرەر ەمەس. دەسە دە، قوعامنىڭ ىشكى قارسىلىعى كۇشتى ەكەنى بايقالدى.
ون كۇننىڭ ىشىندە قوعامدىق-ساياسي ۇيىمدار قارىمتا قيمىلعا كوشىپ، جاڭاوزەن وقيعاسىنا بايلانىستى قوعامدىق كوميسسيا قۇرىستى. الايدا، جاڭاوزەنگە جەتە المادى. ال، ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى جارالىلار ءۇشىن قان تاپسىرۋ، كومەككە قاراجات جيناۋ سەكىلدى ىستەرمەن اينالىستى.
جاڭاوزەن وقيعاسىنا 10 كۇن تولدى. وقيعا قوعامدى ەكىگە بولۋدە. ءبىرىنشىسى، وقيعاعا قاتىستى بيلىكتىڭ ءمان-جاي تولىق زەرتتەلمەي، انىقتالماي جاتىپ بىردەن كەسىپ-ءپىشىپ بەرگەن باعاسىنا باس يزەگەندەر. ەكىنشىسى، وقيعانى تەكسەرۋ، تەرگەۋ، باعاسىن بەرۋ، ءىستىڭ ادىلەتتى تۇردە ءجۇرۋىن، اتىلعان وقتىڭ جانە اتۋعا بۇيرىق بەرگەن ادامنىڭ جازالانۋىن تالاپ ەتۋشىلەر. ارينە، قوعامنىڭ بۇرىندا ءبىرتۇتاس بولىپ، بىرلىكتە تۇرعانى شامالى ەدى. ءسويتىپ، جاڭاوزەن بيلىك پەن قوعامنىڭ اراسىنداعى ونسىز دا جوق سەنىمدى ءبىرجولاتا ءۇزدى.
ون كۇننىڭ ىشىندە عالامتور ارقىلى وقيعاعا قاتىستى ءتۇرلى بەينەتاسپالار تارادى. ەلگە بيلىك قانا قاراپ، كۇزەپ-تۇزەپ تاراتاتىن اقپارات پەن بالاما اقپاراتتىڭ اق-قاراسىن كورە الاتىن، اجىراتا الاتىن مۇمكىندىك تۋدى. بىراق، قوعام ءبارىبىر ءتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن سايتتاردا اشىنعان، ىزالى پىكىر جازىپ قالدىرۋدان ارىگە بارا الماۋدا. بويداعى ساياسي ۇرەي جۇرتتى جۇگەندەپ ۇستاپ جىبەرەر ەمەس. دەسە دە، قوعامنىڭ ىشكى قارسىلىعى كۇشتى ەكەنى بايقالدى.
ون كۇننىڭ ىشىندە قوعامدىق-ساياسي ۇيىمدار قارىمتا قيمىلعا كوشىپ، جاڭاوزەن وقيعاسىنا بايلانىستى قوعامدىق كوميسسيا قۇرىستى. الايدا، جاڭاوزەنگە جەتە المادى. ال، ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى جارالىلار ءۇشىن قان تاپسىرۋ، كومەككە قاراجات جيناۋ سەكىلدى ىستەرمەن اينالىستى.
بەكەردە ۇلتارالىق تاتۋلىقتى ۇرانداتىپ، جۇماق قازاقستان تۋرالى ايتۋدان جالىقپايتىن وزگە ەتنوستىق توپتاردىڭ ۇيىمدارى مەن ولاردىڭ ۇلكەن ءۇيى اسسامبلەيا جاڭاوزەن تۋرالى جاق اشپادى. يا، قۋانعانى، يا قايعىرعانى بەلگىسىز.
ون كۇننىڭ ىشىندە بيلىك جاڭاوزەنگە «بۇزاقىلار، ناشا مەن اراقتىڭ اسەرىندەگى توپ» دەپ ءىستىڭ انىق-قانىعىنا جەتپەي، زەرتتەمەي، سوتسىز بىردەن باعا بەردى. بۇل از دەگەندەي ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى باۋىرجان مۇحامەتجانوۆ: «مەن ءتورت جىل بويىنا ىشكى ىستەر ءمينيسترى بولدىم، تالاي ۇلكەن ىستەردى تەرگەپ-تەكسەردىم، كەز كەلگەن قىلمىس بۇگىن بولماسا، ەرتەڭ اشىلادى. بۇل - ارنايى دايىندالعان پروتسەسس. ءبىز بارلىق قيسىندى، سونىمەن بىرگە شەتەلدەن شىقتى دەگەن بولجامدى دا تەكسەرەمىز جانە ايتىلىپ جاتقان ادامداردىڭ ىقپالى جونىندە دە تەرگەلەدى. تەرگەۋ امالدارى قيسىندى قورىتىندىعا كەلەدى. بۇل - ناعىز تەرروريزم» دەدى (ازاتتىقراديوسى).
البەتتە، مۇحامەتجانوۆ مىرزانىڭ ءوزى ايتقانداي ونىڭ «تالاي ۇلكەن ىستەردى تەرگەپ-تەكسەرگەنىن» جالپاق جۇرت جاقسى بىلەدى. سول ۇلكەن ءىستىڭ ءبىرىنىڭ قورتىندىسى «ءوزىن-ءوزى ءۇش رەت اتقان» بولىپ شىققانىن دا ەشكىم ۇمىتقان جوق.
سوزىنە قاراعاندا، باۋىرجان مۇحامەتجانوۆ ءوزىن ءالى ىشكى ىستەر ءمينيسترى سەزىنەتىن سىقىلدى. ايتپەسە، اق-قاراسىن سوت شەشىپ، سوت باعاسىن بەرەتىن ءىستى «بۇل - ناعىز تەرروريزم» دەۋى قاي ساسقانى. اكىمنىڭ مىندەتى - ايماقتىڭ تىنىشتىعىن قامتاماسىز ەتۋ، جاڭاوزەندى قالپىنا كەلتىرۋ، ءوڭىر حالقىمەن تىعىس بايلانىسىپ، ەلمەن بىرگە جۇمىس ىستەۋ بولسا كەرەك ەدى.
وقيعاعا قاتىسى بولۋى مۇمكىن دەگەن كۇدىكپەن 16 ادامعا جەرگىلىكتى بيلىك ىزدەۋ جاريالاپ، ولاردى تاۋىپ بەرگەن ادامدارعا ارنايى سىياقى تاعايىنداعان. ازاتتىق راديوسى ىزدەۋ سالىنعان 26 ادامنىڭ 16-سىنىڭ ءتىزىمىن جاريالادى.
1. ناتاليا اجىعاليەۆا
2. مۇراتباي مۋسينباەۆ
3. جانات مۋرينوۆ
4. باقىتجان مۋرينوۆ
5. قانات ەستەباەۆ
6. نۇرلان تۇركەباەۆ
7. ورىنباسار تۇركەباەۆ
8. ەربول بولىسوۆ
9. ەستاي قاراشاەۆ
10. باۋىرجان لەپەسوۆ
11. ءاليحان نۇرمەتوۆ
12. شابدۋل وتكەلوۆ
13. عازيز مەيمانوۆ
14. الدونعار تەلەقوسوۆ
15. مارات راحمەتبەكوۆ
16. اقيسا ورىنباسىنوۆ
وسىلايشا، باسىنا بايگە تىگىپ، «قىلمىسكەر» ىزدەيتىن كۇيگە جەتتىك. بۇل ءوزى ابدەن ەسكىرگەن بولشەۆيكتىك ءتاسىل.
ەڭ وكىنىشتىسى - جاڭاوزەن وقيعاسى كۇن سايىن قۇبىلىپ، الاڭدا اتىلعان وق پەن وق اتۋعا بۇيرىق بەرگەن ادامداردى انىقتاۋ ماسەلەسى الىستاپ بارا جاتىر...
«اباي-اقپارات»