قازاق حالقىنىڭ باس قازانى – تۇركiستان قالاسىندا تۇرعان قاسيەتتi «تايقازان». بۇل «تايقازاندى» اتالارىمىز قازاقتىڭ ىرىسى، بايلىعى، قازىناسى، قۇتى دەپ قاستەرلەگەن.

كەڭەس ۇكiمەتi 1934 جىلى تۇركiستانداعى قاسيەتتi «تايقازاندى» «سانكت-پەتەر­بۋرگتەگi ورتالىق مۇراجايعا قويامىز» دەپ الىپ كەتتi. سول قاسيەتتi «تاي­قازانمەن» قازاقتىڭ بارلىق ىرىسى، قازىناسى بiرگە كەتتi.

ارادا 55 جىل وتكەن سوڭ 1989 جىلى قازاقتىڭ بiرتۋار ۇلى، ۇلت جاناشىرى وزبەكالi ءجانi­بەكوۆ اعامىز قاسيەتتi «تايقازاندى» قوجا-احمەت ياسساۋي مۇراجايىنا قايتا ورناتتى. «تايقازان» ەلگە ىرىس الا كەلدi. قاسيەتتi «تايقازان» قايتىپ ورالعان سوڭ، ەكi جىلدان كەيiن قازاق تاۋەلسiز ەل اتاندى.

قازاقتىڭ كەڭ بايتاق جەرiن­دەگi بار بايلىقتىڭ قوجاسى قازاق بولىپ ەدi. بiراق قازاق بار قازىنادان قايىر كورمەي وتىر. «قازاننان قاقپاق كەتسە، يتتەن ۇيات كەتەدi» دەگەن ماقال بار. بiزدiڭ قاسيەتتi «تايقازانىمىز» رەسەيدەن قاقپاقسىز قايتتى. قازاقتىڭ بار قازىناسى، ۇستاعاننىڭ قولىندا، تiس­تەگەن يتتiڭ اۋزىندا كەتiپ جاتىر. قارا قازان قايناپ تۇر، بi­راق قازاق اشقۇرساق ءجۇر. قا­زاقتىڭ ءوز بايلىعى وزiنە بۇيىرماي، الاقان جايىپ شەتەلدەردەن قارىزعا اقشا سۇراپ جۇر.

وسىلاردىڭ ءبارiن سارالاي كەلە مە­نiڭ ۇسىنىسىم: بiرiنشi­دەن، تۇركiستان­داعى قاسيەتتi «تايقازاندى» وزiنە ساي قاق­پاقپەن جابۋ كەرەك. «تايقازاننىڭ» كوشiرمەسiن جاساۋعا، شەتەلگە كۋبوك ەتiپ تاراتۋعا، ويىنشىق ەتiپ ساتۋعا، ساياسي ويىن قۇرالىنا اينالدىرۋعا قاتاڭ تىيىم سالعان ءجون. «ارتىق قىلامىز» دەپ تىرتىق قىلىپ جۇرمەيiك. عاسىرلار بويى اتادان بالاعا جالعاسىپ كەلە جاتقان قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرi, ىرىم-تىيىمدارى بوسقا دالاعا كەتپەيدi. «ەلدەن قازان كەتسە، قازاقتان ىرىس كەتەدi» دەگەندi ۇمىتپايىقۇمىتپايىق.

جانىبەك قوجىقتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz