نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «جاڭاوزەندىكتەر سايلاۋ قۇقىقتارىن تولىق پايدالانادى»
پرەزيدەنت جاڭاوزەن قالاسىنداعى توتەنشە جاعدايدىڭ ۋاقىتى ۇزارتىلۋىنا بايلانىستى قالادا سايلاۋ شارالارى وتكىزىلمەيتىنى تۋرالى كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ شەشىمىنە ۆەتو قويدى. ياعني، جاڭاوزەندىكتەر كونستيتۋتسيادا كورسەتىلگەن سايلاۋ جانە سايلاۋ قۇقىقتارىن تولىق پايدالانا الادى. ەلباسىنىڭ بۇل شەشىمى بۇگىن پرەزيدەنتتىڭ رەسمي سايتىندا جاريالاندى. (http://www.akorda.kz/kz/news/2012/01/glava_gosudarstva_nursultan_nazarbaev_nalojil_veto)
«اباي-اقپارات»
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنان ءۇزىندى
1-باپ
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزiن دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتiك مەملەكەت رەتiندە ورنىقتىرادى، ونىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى - ادام جانە ادامنىڭ ءومiرi, قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى.
ەسكەرتۋ. 1-باپتىڭ 1-تارماعىنا تۇسiنiكتەمە بەرiلدi - قر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسiنiڭ 2001.12.21 N 18/2 قاۋلىسىمەن.
3-باپ
1. مەملەكەتتiك بيلiكتiڭ بiردەن-بiر باستاۋى - حالىق.
2. حالىق بيلiكتi تiكەلەي رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم جانە ەركiن سايلاۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرادى، سونداي-اق ءوز بيلiگiن جۇزەگە اسىرۋدى مەملەكەتتiك ورگاندارعا بەرەدi.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بيلiكتi ەشكiم دە يەمدەنiپ كەتە المايدى. بيلiكتi يەمدەنiپ كەتۋشiلiك زاڭ بويىنشا قۋدالانادى.
پرەزيدەنت جاڭاوزەن قالاسىنداعى توتەنشە جاعدايدىڭ ۋاقىتى ۇزارتىلۋىنا بايلانىستى قالادا سايلاۋ شارالارى وتكىزىلمەيتىنى تۋرالى كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ شەشىمىنە ۆەتو قويدى. ياعني، جاڭاوزەندىكتەر كونستيتۋتسيادا كورسەتىلگەن سايلاۋ جانە سايلاۋ قۇقىقتارىن تولىق پايدالانا الادى. ەلباسىنىڭ بۇل شەشىمى بۇگىن پرەزيدەنتتىڭ رەسمي سايتىندا جاريالاندى. (http://www.akorda.kz/kz/news/2012/01/glava_gosudarstva_nursultan_nazarbaev_nalojil_veto)
«اباي-اقپارات»
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنان ءۇزىندى
1-باپ
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزiن دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتiك مەملەكەت رەتiندە ورنىقتىرادى، ونىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى - ادام جانە ادامنىڭ ءومiرi, قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى.
ەسكەرتۋ. 1-باپتىڭ 1-تارماعىنا تۇسiنiكتەمە بەرiلدi - قر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسiنiڭ 2001.12.21 N 18/2 قاۋلىسىمەن.
3-باپ
1. مەملەكەتتiك بيلiكتiڭ بiردەن-بiر باستاۋى - حالىق.
2. حالىق بيلiكتi تiكەلەي رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم جانە ەركiن سايلاۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرادى، سونداي-اق ءوز بيلiگiن جۇزەگە اسىرۋدى مەملەكەتتiك ورگاندارعا بەرەدi.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بيلiكتi ەشكiم دە يەمدەنiپ كەتە المايدى. بيلiكتi يەمدەنiپ كەتۋشiلiك زاڭ بويىنشا قۋدالانادى.
حالىق پەن مەملەكەت اتىنان بيلiك جۇرگiزۋگە رەسپۋبليكا پرەزيدەنتiنiڭ، سونداي-اق ءوزiنiڭ كونستيتۋتسيالىق وكiلەتتiگi شەگiندە پارلامەنتتiڭ قۇقىعى بار. رەسپۋبليكا ۇكiمەتi مەن وزگە دە مەملەكەتتiك ورگاندار مەملەكەت اتىنان ولارعا بەرiلگەن وكiلەتتiكتەرi شەگiندە عانا بيلiك جۇرگiزەدi.
4. رەسپۋبليكادا مەملەكەتتiك بيلiك بiرتۇتاس، ول كونستيتۋتسيا مەن زاڭدار نەگiزiندە زاڭ شىعارۋشى، اتقارۋشى جانە سوت تارماقتارىنا ءبولiنۋ، ولاردىڭ تەجەمەلiك ءارi تەپە-تەڭدiك جۇيەسiن پايدالانۋ ارقىلى، ءوزارا iس-قيمىل جاساۋ پرينتسيپiنە سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى.
ەسكەرتۋ. 3-باپتىڭ 3-تارماعىنا تۇسiنiكتەمە بەرiلدi - قر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسiنiڭ 2001.04.12 N 1/2 قاۋلىسىمەن.
4-باپ
2. كونستيتۋتسيانىڭ ەڭ جوعارى زاڭدى كۇشi بار جانە رەسپۋبليكانىڭ بۇكiل اۋماعىندا ول تiكەلەي قولدانىلادى.
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا كونستيتۋتسياعا سايكەس ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى تانىلادى جانە ولارعا كەپiلدiك بەرiلەدi.
2. ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى اركiمگە تۋمىسىنان جازىلعان، ولار ابسوليۋتتi دەپ تانىلادى، ولاردان ەشكiم ايىرا المايدى، زاڭدار مەن وزگە دە نورماتيۆتiك قۇقىقتىق اكتiلەردiڭ مازمۇنى مەن قولدانىلۋى وسىعان قاراي انىقتالادى.
15-باپ
1. اركiمنiڭ ءومiر سۇرۋگە قۇقىعى بار.
2. ەشكiمنiڭ ءوز بەتiنشە ادام ءومiرiن قيۋعا حاقىسى جوق. ءولiم جازاسى ادامداردىڭ قازا بولۋىمەن بايلانىستى تەرروريستiك قىلمىستار جاساعانى ءۇشiن، سونداي-اق سوعىس ۋاقىتىندا ەرەكشە اۋىر قىلمىستار جاساعانى ءۇشiن ەڭ اۋىر جازا رەتiندە زاڭمەن بەلگiلەنەدi, ونداي جازاعا كەسiلگەن ادامنىڭ كەشiرiم جاساۋ تۋرالى ءوتiنiش ەتۋ حاقى بار.
ەسكەرتۋ. 15-باپتىڭ 2-تارماعىنا تۇسiنiكتەمە بەرiلدi - قر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسiنiڭ 2003.01.30 N 10 قاۋلىسىمەن، وزگەرتۋ ەنگiزiلدi - قر 2007.05.21 N254 زاڭىمەن.
17-باپ
1. ادامنىڭ قادiر-قاسيەتiنە قول سۇعىلمايدى.
2. ەشكiمدi ازاپتاۋعا، وعان زورلىق-زومبىلىق جاساۋعا، باسقاداي قاتىگەزدiك نەمەسە ادامدىق قادiر-قاسيەتiن قورلايتىنداي ءجابiر كورسەتۋگە نە جازالاۋعا بولمايدى.
19-باپ
1. اركiم ءوزiنiڭ قاي ۇلتقا، قاي پارتياعا جانە قاي دiنگە جاتاتىنىن ءوزi انىقتاۋعا جانە ونى كورسەتۋ-كورسەتپەۋگە حاقىلى.
2. اركiمنiڭ انا تiلi مەن ءتول مادەنيەتiن پايدالانۋعا، قارىم-قاتىناس، تاربيە، وقۋ جانە شىعارماشىلىق تiلiن ەركiن تاڭداپ الۋعا قۇقىعى بار.
20-باپ
1. ءسوز بەن شىعارماشىلىق ەركiندiگiنە كەپiلدiك بەرiلەدi. تسەنزۋراعا تىيىم سالىنادى.
2. اركiمنiڭ زاڭ جۇزiندە تىيىم سالىنباعان كەز كەلگەن تاسiلمەن ەركiن اقپارات الۋعا جانە تاراتۋعا قۇقىعى بار. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك قۇپياسى بولىپ تابىلاتىن مالiمەتتەر تiزبەسi زاڭمەن بەلگiلەنەدi.
