مىنەز

«مىنەز» ۇعىمىنا قاتىستى توقەتەر تۇسىنىكتەمە بەرمەسەك تە، «مىنەز» ادامنىڭ ىشكى جاي-كۇيىنىڭ سيپاتى عانا ەمەس، ول – تۋىنداعان پروبلەمالاردى دەر ۋاعىندا ساراپتاپ، شەشىم قابىلداي الۋ جانە سول شەشىممەن ءارى قاراي دا ءومىر ءسۇرۋ، اتتاپ وتۋگە بولمايتىن پرينتسيپتەرگە سۇيەنۋ ءھام سول پرينتسيپتەردى ورىنداۋ ءۇشىن سالقىنقاندىلىق پەن ەرىك-جىگەرگە يە بولۋ سيپاتى دەۋگە بولادى.

ساياساتتىڭ ۇلكەن الاڭىندا ءارالۋان ارەكەتتەر، نەتۇرلى ويىندار، يۋ-قيۋ كۇرەس-تارتىستار ءجۇرىپ جاتاتىنى ءمالىم. ونىڭ ىشىندە جۇرت كوزىنە كورىنەتىنى دە، كورىنبەيتىنى دە بارشىلىق. اسىرەسە، پرەزيدەنت رەزيدەنتسياسىنىڭ (اقوردا) توڭىرەگىندەگى وسىنداي ويىندار جايلى، مۇددەلەر قايشىلىعى، لوببيلىك تالاس-تارتىس، كوماندالىق ءجۇرىس ت.ب. تۋرالى ەل ىشىندە الىپ-قاشپا اڭگىمەلەر از ەمەس. ونىڭ شىنى دا، وتىرىگى دە بار.

مىنەز ءاربىر جەكە تۇلعانىڭ جەكە باسىنا ءتان پسيحولوگيالىق قاسيەتتەرى مەن ەرەكشەلىكتەرىنىڭ جيىنتىعى دەسەك، ناعىز اككى ساياساتكەردىڭ مىنەزى قانداي بولۋى كەرەك؟ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ەكىنشى پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ قانداي ادام؟ ەل-جۇرتتىڭ الدىندا انت قابىلداپ، پرەزيدەنتتىك قىزمەتىنە كىرىسكەلى 1,5 جىلدان اسىپ جىعىلدى. وسى ۋاقىت ىشىندە پرەزيدەنت توقاەۆ ءوزىنىڭ ساياساتكەرلىك امبيتسياسىن ەلىشىلىك جانە حالىقارالىق الاڭدا كورسەتە الدى ما؟ قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ساياسي مىنەزى قانداي؟ بۇل سۇراقتارعا ءۇش فاكتوردى ەسكەرە وتىرىپ جاۋاپ ىزدەپ كورگەندى ءجون تاپتىق.

ءبىرىنشى: ول تۋرالى ەل پىكىرى قانداي؟

ەكىنشى: ول تۋرالى شەتەلدىكتەر نە دەيدى؟

ءۇشىنشى: ونىڭ پرەزيدەنتتىككە دەيىن جانە پرەزيدەنتتىك قىزمەتىندە سويلەگەن سوزدەرى مەن جاساعان مالىمدەمەلەرى (ۇكىمەت جۇمىسىنا سىني كوزقاراسى) قانداي بولدى؟

توقاەۆ تۋرالى ەل ىشىندەگى پىكىر قانداي؟

بىلتىر ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كەنەتتەن پرەزيدەنتتىك وكىلەتتىگىن توقتاتىپ، «ەل تىزگىنىن ساياساتكەرلەردىڭ جاڭا بۋىنىنا بەرەتىن كەز جەتتى» دەپ مالىمدەۋى ءھام سولاي باستالعان بيلىك ءترانزيتى قوعامدا ءدۇمپۋ تۋعىزدى. سول جولعى سايلاۋداعى قىزۋ تالاس، سايلاۋدان كەيىنگى ازاماتتىق قوعامنىڭ رەاكتسياسى – اقوردا بيلىگى جىلدار بويى ۇستانىپ كەلگەن ەلىشىلىك ساياساتتى وزگەرتۋگە سيگنال بولدى. قوعامنىڭ سەرگەك سانالى ازاماتتاردىڭ ەلدەگى تاعدىرشەشتى ماسەلەلەرگە ارالاسۋىنا قۇقىق ءھام الاڭ بەرىلدى.  دەسە دە، قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىك قىزمەتى تۋرالى ەل پىكىرى ەكىۇشتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىك قىزمەتىندەگى 1,5 جىلىندا قازاقستان حالقى نازارباەۆقا ءتان «نوپىرلىكتى» كورە العان جوق. سوندىقتان دا بولار، ونىڭ مىنەزىنە قاتىستى ءتۇرلى اۋانداعى پىكىرلەر ايتىلدى. «مىنەزى جۋاس» دەدى. «ليدەرلىك سيپاتتارىن انىق كورسەتە العان جوق»، دەدى. ت.ب.

الايدا قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ءوزىنىڭ ليبەرالدى باعىتىنان اينىعان جوق. قاتاڭ سويلەپ، قاتقىل مىنەزىن دەمونستراتيۆتى تۇردە كورسەتپەسە دە، ءوزىنىڭ حالىقشىل تۇلعا ەكەندىگىن، مەملەكەتكە ىنتا-شىنتاسىمەن قىزمەت ەتۋگە تاۋەكەلى جەتەتىنىن كورسەتىپ كەلەدى. راس، توقاەۆ پرەزيدەنت بولعالى ەل-جۇرتتىڭ تۇرمىسى ءتىرىلىپ، جاعدايى جاقسارىپ، الەۋمەتتىك احۋالى كۇرت كوتەرىلىپ كەتتى دەۋگە جانە كەلمەيدى. الايدا وعان دەگەن سەنىم كرەديتىنىڭ ازايماعىنى انىق! كەرىسىنشە، تاۋەلسىز ەلدىڭ ەكىنشى پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ سوڭعى 1,5 جىل ىشىندەگى اتقارعان قىزمەتى مەن قابىلداعان باستامالارى قوعامدىق پىكىردى ساباسىنا تۇسىرگەندەي. وسى 1,5 جىل ىشىندە ءبازبىر ساۋەگەي ساراپشىلار بولجاعانداي «باس جارىلىپ، كوز شىققان جوق». قوعام مىنەزى بايسالدى، ەل ىرگەسى ءبۇتىن. بۇل جاعداياتتى ازىرگە قاسىم-جومارت كەمەلۇلى مەن ونىڭ كومانداسىنىڭ ەڭبەگى ەسەبىنە جازا بەرۋگە بولاتىن شىعار.

راس، بىزدە كەز كەلگەن جاۋاپتى ساياسي شارانىڭ ستراتەگيالىق، تاكتيكالىق جوبا-جوسپارىنا تىكەلەي ىقپال ەتەتىن الەۋەتتى كۇش پرەزيدەنت اكىمشىلىگى ەكەنى بەسەنەدەن بەلگىلى. جانە بۇل ءداستۇر – ۇزاق جىلدار بويى قالىپتاسقان، ورنىققان، قالىپتى ءداستۇر.  بۇل دا تۇسىنىكتى جايت. سەبەبى:

بىرىنشىدەن، تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا وتىز جىلعا جۋىقتادى. وسى مەرزىم ىشىندە بىردە-ءبىر ساياسي ورگاننىڭ ءدال پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندەي ىقپالى مەن وكىلەتتىگى، ساياسي سالماعى بولعان ەمەس.

ەكىنشىدەن، ەلدەگى ساياسي، ەكونوميكالىق، رۋحاني رەفورمالاردىڭ دۇنيەگە كەلەتىن جەرى – پرەزيدەنت اكىمشىلىگى. كەز كەلگەن مەملەكەتكە، قوعامعا قاتىستى، ىشكى، سىرتقى ساياساتقا تيەسىلى باستامالار پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ەكشەۋىنسىز جۇزەگە اسىرىلمايدى.

ۇشىنشىدەن، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ەڭ ماڭىزدى، ەڭ ىقپالدى قىزمەت باعىتى – ىشكى ساياسات، سونىڭ ىشىندە يدەولوگيالىق سالا. بۇل سالا مەملەكەتتىك ساياسات پەن يدەولوگەمالارىن قالىپتاستىراتىن، جۇزەگە اسىراتىن ەڭ ماڭىزدى تەتىك.

باسقا ەمەس، ناق وسى سالانىڭ تىزگىنىن ۇستاعان تۇلعالاردى جۇرت جاقسى بىلەدى جانە ولاردىڭ ەل اراسىنداعى ىقپالى دا كۇشتى. وسى ءۇش مىسالدان-اق بيلىك ينستيتۋتىنداعى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى سالماعىنىڭ قانداي ەكەنىن باعامداۋ قيىن ەمەس.

توقاەۆ تۋرالى شەتەلدىكتەر نە دەيدى؟

جوعارىدا ايتتىق، قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ پرەزيدەنتتىك قىزمەتىنە كىرىسكەلى 1,5 جىلدان اسىپ جىعىلدى. 2019 جىلى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ەل تىزگىنىن ۇستاۋى قازاقستاندا عانا ەمەس، الىس-جاقىن شەتەلدەردە سان الۋان بولجامدار مەن جورامالدارعا نەگىز بولدى.

مىسالى، قىتاي ءباسپاسوزى «جاڭا باسشىنىڭ كەلۋىمەن قازاق-قىتاي قاتىناسى قالاي بولادى، قازاقستانداعى مول مۇددەمىزدىڭ مۇرتى بۇزىلا ما» دەگەن سۇراق توڭىرەگىندە باس قاتىرىسا كەلە: «توقاەۆ – قىتاي حالقىنىڭ كونە تانىس، جاقسى دوسى»، دەپ جازدى.

قىتايلاردىڭ پرەزيدەنت توقاەۆتى «جاقسى دوسىمىز» دەپ جاقىن تارتۋىنىڭ ءوز سەبەبى بار. قاسىم-جومارت كەمەلۇلى قىتايدا ءبىلىم العان، ءارى كەڭەس وداعىنىڭ قىتايداعى كونسۋلدىعىندا قىزمەت ىستەگەن. بۇعان قوسا، بۇۇ-نىڭ بۇرىنعى ورىنباسار حاتشىسى سەرگەي وردجونيكيدزە: «كەڭەس كونسۋلدىعىندا قىتاي ءتىلىن ەڭ جەتتىك مەڭگەرگەن قىزمەتكەر توقاەۆ بولعان»، - دەپ جازادى.

ال كرەملدىڭ ساياسي ەليتاسى توقاەۆتى «ەۋروپالىق دەڭگەيدەن جوعارى ديپلومات» دەپ باعالايدى. ءيا، توقاەۆتى ماسكەۋلىكتەر «ەۋروپالىقتاردى شاڭ قاپتىرعان ساياساتكەر»،  دەيدى.

ەۋروپارلامەنت دەپۋتاتى ريچارد چارنەتسكي: «ەۋروپا شەنەۋنىكتەرى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ساياساتى مەن باستامالارىن ءپوزيتيۆتى باعالايدى. ءتىپتى، ولاردىڭ پىكىرى قاسىم-جومارت توقاەۆ الەۋمەتتىك قامتىلعان مەلەكەت قۇرىپ جاتىر دەگەنگە سايادى»، دەپتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ قانداي ساياساتكەر؟

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى - پروفەسسيونال ساياساتكەر. بىلەتىندەر، ونىڭ ءجۇنى جىعىلعان جۋاس ساياساتكەر ەمەس، قاسقىر ساياساتكەرلەردىڭ ءبىرى دەيدى. شىنىمەن سولاي ما؟ ول ءۇشىن اۋەلى ونىڭ ساياسي بيوگرافياسىنا از-كەم توقتالا كەتەيىك.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى 1953 جىلى 17 مامىردا تۋعان. بيىل 67-ءنى القىمدادى. ول ماسكەۋ مەملەكەتتىك حالىقارالىق قاتىناستار ينستيتۋتىن، پەكين لينگۆيستيكالىق ينستيتۋتىن (كحر), رەسەي فەدەراتسياسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ديپلوماتيالىق اكادەمياسىن بىتىرگەن.

ساياسات عىلىمدارىنىڭ دوكتورى. رەسەي فەدەراتسياسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ديپلوماتيالىق اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى دوكتورى جانە پروفەسسورى. جەنەۆا ديپلوماتيا جانە حالىقارالىق قاتىناستار ينستيتۋتىنىڭ قۇرمەتتى دوكتورى. بۇكىلالەمدىك جاراتىلىستانۋ جانە گۋمانيتارلىق اكادەمياسىنىڭ تولىق مۇشەسى.

ساياسي كارەراسىندا ءتۇرلى قىزمەتتەردى اتقاردى. وزى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى بولدى. مەملەكەتتىك حاتشى كرەسلوسىنا دا وتىرىپ كوردى.  سىرتقى ىستەر ءمينيسترى دە بولىپ قىزمەت جاسادى. ءۇشىنشى، ءتورتىنشى سايلانىمداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى. بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى، بۇۇ-نىڭ جەنەۆاداعى بولىمشەسىنىڭ باس ديرەكتورى، قارۋسىزداندىرۋ كونفەرەنتسياسىنىڭ باس حاتشىسىنىڭ قىزمەتىنەن 2013 جىلعى 16 قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا تاعايىندالىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى بولىپ سايلاندى. 2019 جىلدىڭ 20 ناۋرىزىنان بەرى قازاقستان پرەزيدەنتى. مەملەكەتتىڭ ءبىرىنشى ادامى! سوندىقتان ونىڭ اۋزىنان شىققان ءاربىر سوزدە ۇلكەن ساياسي استار-ءمان بولادى.

توقاەۆتىڭ مالىمدەمەلەرى

2017 جىلدىڭ قاراشاسى: قىرعىزستان پرەزيدەنتى المازبەك اتامباەۆ قازاق-قىرعىز شەكاراسىنداعى جاعدايدى «بلوكادا» دەپ اتاپ، قازاقستان بيلىگىن ايىپتاعان.

سول كەزدەگى سەنات سپيكەرى قاسىم-جومارت توقاەۆ: «اتامباەۆتىڭ كەزەكتى لاس شابۋىلعا تولى دولدانعان ءسوزى كورشىلەردىڭ تاتۋلىعىنا زيان تيگىزەدى. ۇلكەن ساياساتتا مۇنداي ەموتسياعا ورىن جوق. قىرعىزستانعا بلوكادا جاريالاپ جاتقان ەشكىم جوق. ەاەو-نىڭ تالاپتارىن ورىنداۋ كەرەك. كەلىسسوزدىڭ ءمانى – وسى»، - دەپ مالىمدەمە جاساعان.

2018 جىلدىڭ شىلدەسى. ۆۆس ارناسىنا سۇحبات بەرگەن سول كەزدەگى سەنات سپيكەرى قاسىم-جومارت توقاەۆ: «ءبىز ارينە، قازاقستاندى «ورىس الەمىنە» قوسۋعا كەلىسپەيمىز، ويتكەنى، ءبىزدىڭ ءوزىمىزدىڭ «قازاق الەمىمىز» بار»، دەپ سويلەگەن.

2019 جىلدىڭ اقپانى: «مەملەكەت اتاۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسى بولىپ قالۋى ءتيىس. قىرۋار حالىقارالىق كەلىسىمدەردى ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز قازاقستان رەسپۋبليكاسى اتىنان باقىلادى. بىزدە مەملەكەت اتاۋىن وزگەرتۋدەن باسقا دا ماسەلە جەتەرلىك»، دەگەن.

2019 جىلدىڭ جەلتوقسانى. نەمىستىڭ Deutsche Welle اگەنتتىگىنە سۇحبات بەرىپ: «قازاقستاندا جۇپ بيلىك جوق. نازارباەۆ ەكەۋىمىزدىڭ ارامىزدا قانداي دا ءبىر قاراما-قايشىلىق جوق. قىرعي-قاباق ەمەسپىز. ءيا، اقىلداسىپ، كەڭەسىپ تۇرامىز. كورگەن-تۇيگەنى كوپ ادام رەتىندە ارا-تۇرا ءجون سۇراپ تۇرامىن»، دەپ سويلەگەن.

سونداي-اق، ول قازاقستانداعى دەموكراتيا تۋرالى: «كەيبىر جۋرناليستەردىڭ ءارتۇرلى پىكىرلەرىنە قاراماستان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا دەموكراتيا بار. ەلىمىزدە ءبىز قولداۋ كورسەتىپ وتىرعان 3500-دەن استام ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم جۇمىس ىستەيدى. ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنە بەلگىلى جۋرناليستەر، قوعام قايراتكەرلەرى، بلوگەرلەر، ەكونوميستەر ەنگەن. مەن ولارمەن ۇنەمى اقىلداسىپ، كەڭەسىپ وتىرامىن. دoing business (بيزنەس جۇرگىزۋگە قولايلى جاعداي جاساۋ ساپاسىن انىقتايتىن بۇكىلالەمدىك بانك يندەكسى) كورسەتكىشى بويىنشا قازاقستان الەمدە 25-ورىندا. بۇل كوەففيتسيەنت بويىنشا رەسەيدەن الدا تۇرمىز»، دەگەن.

2020 جىلدىڭ مامىرى. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق ينتەگراتسيانى ودان ءارى دامىتۋ ستراتەگياسىن تالقىلاعان جيىندا وداققا مۇشە مەملەكەت باسشىلارى «2025 جىلعا دەيىنگى ەاەو-نىڭ ستراتەگيالىق دامۋ باعىتتارى تۋرالى» قۇجاتتى اقىلداسقان.

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ اتالعان قۇجاتتىڭ كەيبىر بولىمدەرىن قايتا قاراپ، پىسىقتاۋ كەرەكتىگىن، قۇجاتتى ونلايندا ەمەس، جۇزبە-ءجۇز كەزدەسكەندە قابىلداۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، كەيىنگە ىسىرعان. «بۇل قۇجات 2015 جىلعى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمنىڭ مانىنە قايشى كەلەدى»، - دەپ، قارسىلىق كورسەتكەن.

پرەزيدەنت توقاەۆ ەلىشىلىك ماسەلەلەردە: «كەمشىلىكتەر جوق ەمەس. سوگىس جاريالاۋ – ماسەلەنىڭ شەشۋدىڭ ءتيىمدى ءتاسىلى ەمەس. بۇل مەنىڭ ءپرينتسيپىم. كەمشىلىكتەردى تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەمىن»، دەسە دە، ىسكە كەلگەندە تالاپشىل ەكەنىن تالاي مارتە اڭعارتقان.

ۇكىمەتتىڭ ەسەبى. پرەزيدەنتتىڭ سىنى

ءبىر عانا مىسال: 2020 جىلدىڭ شىلدەسى. جارتى الەمگە جايىلعان Covid-19 ىندەتىنەن بولعان پاندەميا قازاقستان مەديتسيناسىنا دا ۇلكەن سىن اكەلدى.

پرەزيدەنت توقاەۆ ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدىڭ ناشارلاۋىنا ءبىرىنشى كەزەكتە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى كىنالى ەكەنىن ايتتى.

«دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى باسقارۋ ىسىندە بىرقاتار ورەسكەل قاتەلىكتەر جىبەردى. اكىمدەردىڭ كوپشىلىگى جۇمىسىن ءتيىستى دەڭگەيدە اتقارعان جوق. ۇكىمەت تە باقىلامادى»، - دەدى.

پرەزيدەنت كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا بايلانىستى تۋىنداعان قيىندىقتارعا كىنالىلەردى جاۋاپقا تارتۋ كەرەكتىگىن ايتىپ: «جەمقورلىق جايلاعان ءمامس پەن «سك فارماتسيا» باسشىلارىن جۇمىستان شىعارۋ كەرەك!»، دەدى. تەرگەۋ جۇرگىزىلۋى كەرەكتىگىن، كىنالىلەر جاۋاپقا تارتىلۋى كەرەكتىگىن ايتتى.

«ىندەت كەزىندە وسىنداي جولمەن پايدا تاپقىسى كەلگەندەردى قاتاڭ جاۋاپقا تارتۋ قاجەت. مەنىڭ تاپسىرمامنان كەيىن بۇل باعىتتا جۇمىس باستالىپ كەتتى. ونى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ كەرەك. سەبەبى بۇل – تۇپتەپ كەلگەندە، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى»، - دەدى ول.

ءارى قاراي: «قازاقستاندا ءدارى-دارمەكتەر مەن مەديتسينالىق بۇيىمداردى ءوزىمىز شىعاراتىن ۋاقىت كەلدى. بىز قاشانعى شەتەلدەن يمپورتتالاتىن دارىلەرگە تاۋەلدى بولامىز؟ نامىس قايدا؟»، - دەدى توقاەۆ.

ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەر حالىققا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن دۇرىس جۇرگىزبەگەنىن ايتىپ، سىنادى. جانە ول دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بۇرىنعى باسشىلىعىن سىنعا الدى. «ولاردىڭ بارلىق بولجامى قاتە بولدى»، دەدى.

سونداي-اق، ول پاندەمياعا قاتىستى بارلىق شەشىمدەردى جەدەل قابىلداۋ قاجەتتىگى تۋعاندا ۇكىمەتتىڭ ورەسكەل قاتەلىكتەر جىبەرگەنىن سىنعا الدى.

«بۇل ماسەلەگە قاتىستى ۇكىمەت تاراپىنان دا ورەسكەل قاتەلىكتەر جىبەرىلدى. مۇنى اشىق ايتۋ كەرەك. داعدارىس كەزىندە تسيفرلاندىرۋ قىزمەتىنىڭ دە ءرولى مۇلدە بايقالعان جوق»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونان سوڭ، ۇكىمەتكە 2 اپتا ۋاقىت بەردى. ەكى اپتادا جاعداي وڭالمايتىن بولسا، ۇكىمەت قۇرامىن اۋىستىرۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتتى.

«قالىپتاسقان احۋال ەكى اپتادان كەيىن جاقسارادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. ولاي بولماعان جاعدايدا، جالپى ۇكىمەتتىڭ وسى قۇرامدا جۇمىس ىستەۋ مۇمكىندىگى تۋرالى ماسەلە تۋىندايدى»،- دەدى توقاەۆ.

ءتۇيىن. قاسىم-جومارت توقاەۆ ءار سوزىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ۇستانىمىنان اينىمايتىنىن قاداپ ايتىپ ءجۇر. دەمەك، بۇل ونىڭ ەلدى باسقارۋ مەن بيلىك ينستيتۋتتارى اراسىنداعى قالىپتاسقان تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋدا دا ۇستاناتىن باعىتى بولىپ قالا بەرەدى.

الايدا، العاشقى كۇننەن باستاپ پرەزيدەنت توقاەۆ كولەڭكەدە قالىپ قويماي، ەل مەن ەليتانىڭ الدىندا ءوز مۇمكىندىكتەرىن كورسەتىپ باقتى. قوعاممەن دە، قوعامداعى ءتۇرلى ساياسي كۇشتەرمەن دە كونسترۋكتيۆتى بايلانىس ورناتۋعا دايىن ەكەندىگىن كورسەتتى. قازىرگى ۋاقىتتا پرەزيدەنت اكىمشىلىگى مەن قوعامدىق كۇشتەر، باق وكىلدەرى مەن زيالى قاۋىم اراسىندا ينتەنسيۆتى قارىم-قاتىناس ورناعانى ەشكىمگە دە جاسىرىن ەمەس. ارينە، پرەزيدەنتتىڭ بارلىق باستامالارى مەن ىستەرى تابىستى بولدى دەۋدەن اۋلاقپىز. دەسە دە، جوعارىداعى ءبىز مىسال ەتكەن بىرنەشە فاكتور – پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ ساياساتكەر رەتىندەگى مىنەزى جۇرت ايتقانداي جۋاس دەۋگە جانە كەلمەيدى. راس، ەل-جۇرتتا پرەزيدەنت توقاەۆقا، ونىڭ پرەزيدەنتتىك قىزمەتىنە قاتىستى سۇراق كوپ. الايدا، «قازىر حالىققا دايىن جاۋاپتان گورى، ايتقانىنىنا قۇلاق اساتىن، «قولجەتىمدى» ليدەر كەرەك»، دەيدى ساراپشىلار.

قازىر حالىقتىڭ توقاەۆ رەزيدەنتسياسىنا دەگەن سەنىم كرەديتى قالىپتى ورنىندا. ەل-جۇرت پرەزيدەنت توقاەۆ پەن ونىڭ باستامالارىنا سەنگىسى كەلەتىن سەكىلدى. ەندەشە، وسى مۇمكىندىكتى وڭ پايدالانۋ كەرەك.

قايسىبىردە ەۋرازيا پوليگرافتارى اسسوتسياتسياسىنىڭ باسشىسى سەرگەي الەسكوۆسكي پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ جازۋىنا (پوچەركى) قاراپ ونىڭ مىنەزىنە سيپاتتاما جاساپتى. «ءبىر قالىپتى، سابىرلى، تۇماعا تۇيىق،  اسىقپايدى ءارى سەنتيمەنتالدى ادام»، - دەپ سيپاتتاپتى.

Abai.kz