جۋرناليست-جازۋشى جاراسباي سۇلەيمەنوۆتىڭ “فوليانت” باسپاسىنان جارىق كورگەن جاڭا كىتابى وسىلاي اتالادى. مۇندا نەگىزىنەن قالامگەردىڭ سوڭعى جىلدارى جازعان ەسسەلەرى توپتاس¬تىرىلعان. ءبىز كىتاپ اۆتورىنا جولىعىپ، اڭگىمەلەسكەن ەدىك.
– جاراسباي قابدوللاۇلى، ءسىزدىڭ شىرعالاڭ وقيعالى، اۋىل ءومىرى تۋرالى اڭگىمەلەرىڭىزبەن  تانىسپىز. مىنا جاڭا كىتابىڭىزدىڭ كوتەرەر جۇگى قانداي؟
– بۇل كىتاپ اتى ايتىپ تۇرعان¬داي، شوقان ءۋاليحانوۆ، ماعجان جۇماباەۆ، ءسابيت مۇقانوۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ سىندى ۇلى تۇلعالاردىڭ بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى سايىن دالا توسىنەن ىزدەۋدەن تۋعان ەڭبەك. مىسالى، “سىرىمبەتتى” الاتىن بولساق، شوقاننىڭ جاستىق شاعى وسىندا وتكەن. بۇل ماتەريالدى جازۋ بارىسىندا مەن شوقاننىڭ اجەسى ايعانىمنىڭ قونىسىندا، ايىرتاۋ اۋدانىنىڭ سىرىمبەت اۋىلىنداعى مۇراجايدا بىرنەشە رەت بولىپ، كوپتەگەن جادىگەر¬لەرمەن، تاريحي قۇجاتتارمەن تانىس¬تىم. زەرتتەۋ بارىسىندا بەرتىنگە دەيىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن تىڭ دەرەكتەرگە دە كەزدەسكەنىمدى ايتۋعا ءتيىسپىن. كەيبىر زەرتتەۋشىلەر ش.ءۋاليحانوۆ قۇسمۇرىندا تۋعان دەپ جازسا، ەندى بىرەۋلەر ونىڭ دۇنيە ەسىگىن سىرىمبەتتە اشقانىن داتتەيدى. وسى جاي قىزىقتىرىپ، قازبالاي ءتۇسىپ ەدىم، اتاقتى عالىم الكەي مارعۇلاننىڭ “شوقان سىرىمبەتتە تۋعان” دەگەن سوزدەرىنە تاپ بولدىم. دەمەك، بۇل ورايدا ءالى سىرى تولىق اشىلماعان قۇپيالار از ەمەس سياقتى.

جۋرناليست-جازۋشى جاراسباي سۇلەيمەنوۆتىڭ “فوليانت” باسپاسىنان جارىق كورگەن جاڭا كىتابى وسىلاي اتالادى. مۇندا نەگىزىنەن قالامگەردىڭ سوڭعى جىلدارى جازعان ەسسەلەرى توپتاس¬تىرىلعان. ءبىز كىتاپ اۆتورىنا جولىعىپ، اڭگىمەلەسكەن ەدىك.
– جاراسباي قابدوللاۇلى، ءسىزدىڭ شىرعالاڭ وقيعالى، اۋىل ءومىرى تۋرالى اڭگىمەلەرىڭىزبەن  تانىسپىز. مىنا جاڭا كىتابىڭىزدىڭ كوتەرەر جۇگى قانداي؟
– بۇل كىتاپ اتى ايتىپ تۇرعان¬داي، شوقان ءۋاليحانوۆ، ماعجان جۇماباەۆ، ءسابيت مۇقانوۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ سىندى ۇلى تۇلعالاردىڭ بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى سايىن دالا توسىنەن ىزدەۋدەن تۋعان ەڭبەك. مىسالى، “سىرىمبەتتى” الاتىن بولساق، شوقاننىڭ جاستىق شاعى وسىندا وتكەن. بۇل ماتەريالدى جازۋ بارىسىندا مەن شوقاننىڭ اجەسى ايعانىمنىڭ قونىسىندا، ايىرتاۋ اۋدانىنىڭ سىرىمبەت اۋىلىنداعى مۇراجايدا بىرنەشە رەت بولىپ، كوپتەگەن جادىگەر¬لەرمەن، تاريحي قۇجاتتارمەن تانىس¬تىم. زەرتتەۋ بارىسىندا بەرتىنگە دەيىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن تىڭ دەرەكتەرگە دە كەزدەسكەنىمدى ايتۋعا ءتيىسپىن. كەيبىر زەرتتەۋشىلەر ش.ءۋاليحانوۆ قۇسمۇرىندا تۋعان دەپ جازسا، ەندى بىرەۋلەر ونىڭ دۇنيە ەسىگىن سىرىمبەتتە اشقانىن داتتەيدى. وسى جاي قىزىقتىرىپ، قازبالاي ءتۇسىپ ەدىم، اتاقتى عالىم الكەي مارعۇلاننىڭ “شوقان سىرىمبەتتە تۋعان” دەگەن سوزدەرىنە تاپ بولدىم. دەمەك، بۇل ورايدا ءالى سىرى تولىق اشىلماعان قۇپيالار از ەمەس سياقتى.
قازاق جىرىنىڭ اقيىعى ماع¬جان جۇماباەۆتىڭ كىندىك قانى تام¬عان ساسىقكولدىڭ وتكەنى مەن بۇگىنى جايلى اڭگىمەلەيتىن وچەرك-ەسسەدە دە تىڭ دەرەكتەر از ەمەس...
– ماعجان دەمەكشى، ءسىز جۋىردا وقۋشىلارعا “ماعجان الەمى” دەپ اتالاتىن ەڭبەگىڭىزدى دە ۇسىندىڭىز عوي.
– الماتىداعى “اسىل كىتاپ” باسپاسىنان شىققان “ماعجان الە¬مى” – ادەبي زەرتتەۋلەر جيناعى. ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز، ماعجان تو¬لىق اقتالعان 1988 جىلدان بەرى وب¬لىستىق، رەسپۋبليكالىق باسىلىم¬داردا ول تۋرالى كوپتەگەن ماقا¬لالار جارىق كوردى. ارينە، ولاردىڭ  دەڭگەيى ءارتۇرلى. سولاردى ىرىكتەپ، سۇبەلىلەرىن جيناققا ەنگىزدىك.
بۇل جيناق ءتىل مەن ادەبيەت ما¬ماندارىن، جالپى وقىرمان قاۋىم¬دى قىزىقتىرۋعا ءتيىس. ولاي دەيتى¬نىم، حالىق ماعجاندى ءالى تولىق تانىپ ۇلگەرگەن جوق. ماعجاننىڭ ارتىنا قالدىرعان مول مۇراسىن جيناقتاۋ، ناسيحاتتاۋ، ونى حالىققا تانىتۋ ءىسى ءبىر ساتكە دە باسەڭسىمەۋگە ءتيىس. بۇل ورايدا سولتۇستىك قازاق¬ستان وبلىسىندا ءوڭىر باسشىسى سە¬رىك سۇلتانعازىۇلى ءبىلالوۆتىڭ قول¬داۋىمەن قىرۋار ىستەر اتقارىلۋدا. ناقتى ايتساق، وتكەن جىلى اقىن¬نىڭ 115 جىلدىعى كەڭىنەن اتالىپ ءوتتى. وسى مەرەيتويدىڭ شەڭبەرىندە ماعجاننىڭ تۋعان اۋىلى سارى¬تومارداعى مۇراجايى جاڭارتىلىپ، جاڭا جادىگەرلەرمەن تولىقتى¬رىل¬دى، سولتۇستىك قازاقستان مەملە¬كەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە اقىننىڭ ءومىرى مەن  شىعارماشىلىعىنا ارنالعان عىلىمي كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىلدى، “ماعجان” جانە “باتىر بايان” دەپ اتالاتىن ەكى كىتاپ جارىق كوردى.
– ە، باسە، توي اقىن اتىن ماڭگى ەستە قالدىرۋعا قىزمەت ەتكەن ەكەن عوي.
– شىنىندا دا، وتكەن جىلعى تويدىڭ باسقا تويلاردان وزگەشەلىگى كوپ بولدى. جەرگىلىكتى ساحناگەرلەر جينالعان قاۋىمعا م.جۇماباەۆ شىعارمالارىنىڭ جەلىسى بويىنشا قويىلعان سپەكتاكلدى ۇسىنسا، جاس اقىندار جارىسا جىر وقىدى. جە¬ڭىم¬پازدارعا وبلىس اكىمى تاعا¬يىنداعان سىيلىقتار تاپسىرىلدى.
دەسەك تە، وسىنداي اتقارىلعان ىستەرگە توقمەيىلسىمەۋىمىز كەرەك.
– جاراسباي قابدوللاۇلى، ايتۋىڭىز ورىندى، الايدا، كوپ ماسەلە قارجىعا كەلىپ تىرەلەدى عوي...
– ول راس، قارجى بولماسا ويعا العاننىڭ ءبارى ورىندالا بەرمەيدى. ءسۇيىنىشتىسى سول، سولتۇستىك قازاق¬ستان وبلىسىنىڭ اكىمى س.س.ءبىلالوۆ رۋحانياتتى دامىتپاي ىلگەرىلەۋ جوق ەكەنىن جاقسى ءتۇسىنىپ، قازىرگىدەي قيىن كەزەڭنىڭ وزىندە گازەت-جۋر¬نالداردى شومىشتەن قاعىپ وتىرعان جوق. سونىڭ ارقاسىندا بيىلدان باستاپ بارلىق اۋداندار قازاق گازەت¬تەرىن شىعارۋدا. سول سياقتى، “ماعجان” جۋرنالىنىڭ تارالىمى دا كوبەيىپ كەلەدى.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

اڭگىمەلەسكەن  ايباتىر سەيتاق.
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى 1 شىلدە 2009 جىل