«ءۇمىت ورگە تارتادى، ۇمىتسىزدىك كورگە تارتادى»
2020 جىل حالقىمىز ءۇشىن سىندارلى كەزەڭ بولدى. الايدا ءبىز بۇل سىناقتان كوپ ساباق الدىق. اۋىر جىل بولعانمەن، اۋقىمدى ىستەر اتقارىلدى. ەل باسىنا كۇن تۋعاندا حالقىمىز قايىرىمدىلىق ىسىندە ءبىر ءۇيدىڭ بالاسىنداي بىرىگىپ، ەلدىگىمىز بەن ەرلىگىمىزدى كورسەتتىك. جاقسى ىستەردە جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، اينالامىزعا مەيىرىم-شاپاعاتىمىزدى توكتىك.
ءبىز وتكەن كۇنگە وكپە جوق، كەلەر كۇننەن ءۇمىت كوپ دەگەن ءتالىمدى ءسوزدى ومىرلىك ۇستانىم ەتكەن ۇلتپىز. راسىندا، ادام بالاسى ۇمىتپەن تىنىستايدى. ۇمىتپەن العا جىلجيدى. اللا تاعالاعا شىنايى تۇردە يمان كەلتىرىپ، كەلەشەككە سەنىممەن قاراۋ – ءۇمىت ەتۋدىڭ نەگىزگى شارتتارىنىڭ ءبىرى.
جاراتۋشى جاببار يەمىز قاسيەتتى قۇراننىڭ «ءزۇمار» سۇرەسىنىڭ 53-اياتىندا: «ۋا، شەكتەن تىس كۇنا جاساپ، وزدەرىنە زيان كەلتىرگەن قۇلدارىم! اللانىڭ راقىمىنان ۇمىتتەرىڭدى ۇزبەڭدەر. اللا كۇنالاردىڭ بارلىعىن كەشىرەدى. ويتكەنى، ول كۇمانسىز جارىلقاۋشى جانە وتە مەيىرىمدى» دەپ بايانداعان. ءبىز بۇل اياتتان اللا تاعالانىڭ اسا راقىمدى، اسا مەيىرىمدى ەكەنىن ۇعامىز.
ءبىز ەڭ اۋەلى اللا تۋرالى جاقسى ويدا بولۋىمىز كەرەك. ارداقتى پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «اللا تۋرالى جاقسى ويلاماستان ارالارىڭنان ەشكىم و دۇنيەگە اتتانباسىن» دەگەن حاديسىندە كوپ ماعىنا جاتىر.
ءوزىنىڭ شىنايى تاقۋالىعىمەن، دىندارلىعىمەن اتى شىققان عالىم ءابۋ ءساھىلدىڭ ەرەكشە نىعمەتكە بولەنگەنىن كورگەن ادامدار مۇنىڭ ءمانىسىن سۇراعان ەكەن. سوندا عالىم: «راببىم جايلى جاقسى پىكىردە بولعاننىڭ جەمىسى» دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
عالىم يبن ءال-ۋازير: «اللانىڭ مەيىرىمدىلىگىن تىلەۋ – پەندە ءۇشىن ءۇمىت ەسىگىن اشادى. وعان تاعاتتانا قۇلشىلىق ەتۋگە كۇش بەرەدى. ءناپىل امالداردى ورىنداۋعا قۋات بەرىپ، ىزگى امالداردى جارىسا جاساۋعا جىگەر سىيلايدى» دەگەن.
مۇسىلمان ادام كۇندەلىكتى تىرشىلىگىندە، قۇلشىلىعىندا، قوعام مەن وتباسى الدىندا جاقسىلىقتىڭ جارشىسى بولا ءبىلۋى ءتيىس. جاقسى ىسىنەن جاقسىلىقتى ءۇمىت ەتۋى كەرەك. پەندە كۇندەلىكتى ىسىنەن «تۇك شىقپايدى، جالىقتىم» دەپ بولىمسىز پيعىلدا بولسا، ومىردەن دە جالىعىپ كەتەدى ەكەن. اللا ودان ساقتاسىن! ال كەلەشەگىنەن جاقسىلىق كۇتسە، شىنىندا دا جاقسىلىققا قول جەتكىزەدى.
ايگىلى يمام شافيعي: «جۇرەگىم قاتايىپ، جولدارىمنىڭ استاڭ-كەستەڭى شىققان كەزدە ءۇمىتىمدى سەنىڭ كەشىرىمىڭە باسپالداق ەتىپ توسەدىم. كۇنالارىم كوز الدىمدا قانشا ۇلعايعانمەن، سەنىڭ كەشىرىمىڭنىڭ قاسىندا تۇككە تۇرمايتىنىن ءبىلدىم، سەنىڭ كەشىرىمىڭنىڭ كوز جەتپەس كەڭ ەكەنىن كوردىم» دەپ اللا تاعالانىڭ ەرەكشە راقىمىنا ءۇمىت ارتقانىن ايتقان.
ءۇمىت – بەرەكەنىڭ، تىنىشتىقتىڭ كىلتى. اللا تاعالا ادام بالاسىنا ومىردەن كۇدەر ۇزبەي عۇمىر كەشۋى ءۇشىن كوپتەگەن نىعمەتتەر بەرگەن. ونىڭ بىزگە بەرگەن نىعمەتتەرىنىڭ شەگى جوق. باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ: «ءۇمىت ورگە تارتادى، ۇمىتسىزدىك كورگە تارتادى» دەگەن ءسوزى ويعا قانات بىتىرەدى.
بۇگىنگى تاڭدا ءتۇرلى سىناققا دۋشار بولىپ، ءومىردىڭ ءتۇرلى تاۋقىمەتىن كەشىپ وتىرعان جاندارعا ءۇمىت سىيلاۋ، ومىرگە دەگەن قۇلشىنىسىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ جانى مەن تانىنە ەم بولار امال جاساۋ – ساۋابى مول ءىس.
يمام شافيعي: «قوعامعا ەكى ءتۇرلى ساناتتاعى ادامدار قاجەت: ءبىرىنشىسى – ءدىندى ساقتايتىن عالىمدار، ەكىنشىسى – دەنساۋلىقتى ساقتايتىن دارىگەرلەر» دەگەن ەكەن. وسى رەتتە سىناق ساتىندە ادام جانى مەن تانىنە شيپا ىزدەگەن ءدىن قىزمەتكەرلەرى مەن دارىگەرلەرگە ايرىقشا العىس ايتامىز.
اللا تاعالا ەلىمىزگە اماندىق، جۇرتىمىزعا تىنىشتىق بەرسىن. كەلەر جىلعا جوسپارلاعان ماقسات-مۇراتتارىمىز ورىندالسىن. جاراتۋشى جاببار يەمىز جەر بەتىنەن جۇقپالى ىندەتتى جويىپ، جاقسى كۇندەردە جولىعۋدى ءناسىپ ەتكەي. ءامين!
ناۋرىزباي قاجى تاعانۇلى،
قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني
باسقارماسىنىڭ توراعاسى، باس ءمۇفتي
Abai.kz