ادەبيەتتىڭ كيەلى تابالدىرىعىنان اتتاۋ ماڭدايعا سيرەك جازىلادى-اۋ... ءيا، قازاق ءۇشىن حالىق كوكەيىندەگىنى قالامىمەن قاناتتاندىرعان جازۋشىلار قاۋىمىنا دەگەن قۇرمەت تە، ءىلتيپات تا وزگەلەردىكىنەن بولەك بولاتىن. كەزىندە ۇلت جاناشىرلارىنىڭ قازاقتىڭ تۇڭعىش رومانىنا بايگە جاريالاپ، قوماقتى سىيلىق تاعايىنداعانى دا دەرتپەن تەڭ ونەردى قيىننان قيىستىرۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىنىنە و باستا-اق ولاردىڭ كوزدەرىنىڭ جەتكەندىكتەرىنەن بولسا كەرەك. دەمەك، ونەردى قۇرمەتكە بولەۋدى باعزى داۋىردەن-اق جادىندا ۇستاعان ۇلتىمىز جانى نازىك، جۇرەگى تازا ءسوز يەلەرىنىڭ قاشان دا قولداۋعا ءزارۋ كەلەتىنىن جاقسى تۇسىنگەن. قوعام دامىپ، اركىمنىڭ ەڭبەگى «كوك قاعازبەن» باعالاناتىن بۇگىنگى زاماندا، بابالارىمىز قاسيەت تۇتقان ءسوز ونەرىنە دەگەن قۇرمەت-قوشەمەتىمىز السىرەپ بارا جاتقانى راس. وسى ويمەن ەل ەركەلەرىنىڭ شىعارمالارىنىڭ بۇگىنگى كۇنى ەلەۋسىز قالا بەرەتىن سەبەبىن ىزدەستىرىپ كورگەندە، ەل رۋحانياتىنا دەگەن نەمقۇرايدىلىق ەل ەرتەڭىنە دەگەن سەلقوستىقپەن پارا-پار ەكەنىن تۇسىنەسىڭ. سويتەسىڭ دە، قالامگەرلەردىڭ قوردالانعان كوپ ماسەلەسىن ءبىر شەشسە، قالاماقى ماسەلەسى عانا شەشەدى-اۋ دەگەن تۇجىرىمعا كەلەسىڭ. قالام يەلەرىنىڭ ماڭداي تەرىن باعالاۋدى باياعىدا-اق رەتتەپ قويعان شەتەل ادەبيەتىنىڭ قاي-قايسىسىمەن بولسىن، يىق تىرەستىرۋگە قاۋقارى بار قازاق ادەبيەتىنىڭ وكىلدەرى دە وي ەڭبەگىنىڭ ادال اقىسىن الۋعا قۇقىلى ەدى عوي دەگەندى شەگەلەپ ايتقىڭ كەلەدى. ادەبيەت وكىلدەرىنىڭ ءوزى نە دەر ەكەن؟..

اكىم تارازي، جازۋشى:

-جازۋشىلاردىڭ بۇرىنعى بەدەلىن جوعالتۋى قوعامنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى. باياعىدا: «ءبىز فەودوليزمنەن سوتسياليزمگە بىراق سەكىردىك، ورتاسىندا كاپيتاليزم قالىپ قويدى»، - دەپ «ماق­تاناتىنبىز». كەيىن سوتسياليزمنەن ورتاسىندا قالىپ قويعان كاپيتاليزمگە قايتا ورالدىق. بۇل جەردە قاي قوعامنىڭ وزىق، قاي قوعامنىڭ قالىق ەكەنىن ەمەس، زاماننىڭ وزگەرگەنىن ايتايىن دەپ وتىرمىن. كەڭەس وداعى كەزىندە ەڭ الدىمەن، 1930 جىلدارى جازۋشىلاردى قىردى، جويدى، سوتتادى. بىراق كەيىن ولارمەن ءتىل تابىسۋ كەرەك ەكەنىن ۇقتى. ءسويتىپ، پارتيا جەتەكشىلەرى جازۋشى­لارعا جاع­داي جاساي باستادى. ول كەزدە ءبىز قو­عام­نىڭ ەركەسى ەدىك. جازۋشىلار ودا­عىنىڭ بەدەلى ورتالىق پارتيا كومي­تەتىنەن كەيىنگى ەكىنشى ورىندا بولدى. جازۋشى الدەبىر باستىقتى باسپاسوزدە سىناسا، كوبىنە الگى بايعۇس قىزمەتىمەن قوش­تاساتىن. كەيىن نە بولساڭ، و بول دەگەن زامان كەلدى. ءبىر جۇيەدەن ەكىنشىسىنە اۋىسقان كەزدە وسىنداي كەلەڭسىزدىكتەر بولادى. ءبىز دە «ال كەتتىك» دەگەن كەزدە كوپتەگەن قاراق­شىلىققا جول بەردىك. سوندىقتان، جازۋشى كوزگە سۇيەل بولىپ قالدى. ەندى-ەندى عانا قايتا بەدەل جيناپ كەلە جاتقان سەكىلدىمىز. بىراق زامان تۇزەلمەي، ءبىزدىڭ بەدەلىمىز قالپىنا كەلەدى دەپ ويلامايمىن. سول الاساپىران كەزدە جازۋشىلار وداعىن تاراتقىسى كەلگەندەر دە، ولاردى ءبىر-بىرىنە ايداپ سالعاندار دا بولدى. قۇداي وڭداپ، قازاقستاندا بۇل ساياسات ىسكە اسپاي قالدى. ال ءبىراز رەسپۋب-ليكالاردا جازۋشىلار ءبولىنىپ-ءبولىنىپ ءوز وداقتارىن قۇرىپ، ءوزارا ايتىسىپ كەتتى. قازاق جازۋشىلارى بۇل تۇستا بەدەلدەرىنە نۇقسان كەلتىرمەي، ابىرويلارىن ساقتاپ قالا ءبىلدى. ال قازىرگى كۇنى بىزدەگى ادەبيەتتىڭ دامۋىنا كەدەرگى بولىپ وتىرعان ەڭ ءبىرىنشى ماسەلە - قالاماقى ساياساتى. نەگىزىنەن ناعىز تالانتتار جازباسام بولمايدى دەپ قالام ۇستايتىن بولسا، كەيبىرەۋلەرى كۇنكورىس ءۇشىن جازادى. جازۋشىلىقتى سول كۇن­كورىس كوزىنە اينالدىرعانداردىڭ كوبى العاشقى كەزدەرى بازارعا شىعىپ كەتكەنى راس. كەيبىر باسىلىم بەتتەرىنىڭ جارتىسى اقىلى بولعاندىقتان قازىرگى كۇنى كوپتەگەن دارىنسىز جازۋشىلار وزدەرىن ماقتاتۋعا كىرىستى. ال ۇياتى بار جازۋشى وندايعا بارمايدى. سول سەبەپتى ولار تۋرالى كوپ پىكىر ايتىلماي قالدى. گازەت بەتىن ساۋداعا سالعان قوعام وڭا ما؟
جازۋشىلار ۇساقتالىپ كەتتى دەگەن پىكىرمەن دە كەلىسەمىن. ءبىزدىڭ بۋىننىڭ، بىزدەن كەيىنگى ەكى بۋىننىڭ ۇساقتالعانى تۇرمىسقا بايلانىستى بولاتىن. ال ودان بەرتىنگى جاس جىگىتتەر مەن قىزدار شىن مانىندە كوپ جاعدايدا ۇساقتالىپ كەتكەنى راس. سەبەبى، ولارعا ادەبيەت دە­گەننىڭ نە ەكەنىن ەشكىم تۇسىندىرمەيدى. ءمۇشايرالاردا شالا-شارپى، ۇيقاسى جوق، ولەڭ ەمەس بىردەمەلەرگە جۇلدە بەرە سالادى. كەيدە ۇيقاسى بولسا بولدى دەيدى، كەيدە ءتىپتى ۇيقاسى بولماسا دا ويى جاقسى ەكەن دەپ بايگە بەرەتىندەردى كورىپ ءجۇرمىز. وسىلايشا، اردىڭ ءىسىن ويىن­شىق سانايتىندار كوبەيدى. مۇنىڭ ءبارى ادەبيەتتى بۇزىپ بارادى. ادەبيەتىمىز قازىر قاتتى اقساپ تۇر.
2007 جىلى جاز ايىنىڭ بىرىندە ەلباسىمىز 10-15 جازۋشىنى قابىلداپ، ەكى جارىم ساعات اڭگىمەلەستى. سوندا تاعى قانداي ماسەلە بار، نە ايتاسىزدار دەپ اسىقپاي ءبىزدى تىڭدادى. سايىپ كەلگەندە، ءبىزدىڭ اڭگىمەمىزدىڭ بارلىعى قالا­ماقىمىزدان ايىرىلىپ قالعانىمىز تۋراسىندا بولدى. «ۇلكەن رومانىمىز شىقسا، 150-200 مىڭ تەڭگە الامىز، ءمينيستردىڭ ەسىگىن اڭدىپ وتىرعان حاتشىسى ايىنا ودان الدەقايدا كوپ الادى. ال رومان 5-6 جىل جازىلادى. پەسا جازۋ ءۇشىن بىرنەشە جىل ىزدەنەسىڭ، ىزدەپ ءجۇرىپ تاۋىپ، جازعاننان كەيىن الاتىن قالاماقىڭ 120-150 مىڭ تەڭگە»، - دەپ اعىمىزدان جارىلدىق. سوندا پرەزيدەنت وتىرعان قىزمەتكەرلەرىنە قاراتىپ: «ءاربىر باسپا تاباعىنا 100 مىڭ تەڭگەدەن قالاماقى قويىڭدار»، - دەپ تاپسىرما بەردى. ءبىز قابىلداۋدان قۋانىپ شىقتىق. بۇل جونىندە «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە ماقالا جاريالانىپ، جازۋشىلاردان ءسۇيىنشى دە سۇرالدى. كەيىن اقشانىڭ بولىنگەنىنەن دە حابارىمىز بار. بىراق، جىلدىڭ سوڭىنا كەلگەندە مينيستر «اقشا جوق» دەپ اۋزىن قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ شىعا كەلدى. ءسويتىپ، باسپا تاباعىنا 5 مىڭنان 7 مىڭعا دەيىن، اسا ءبىر سىيلى دەگەن جازۋشىلارعا 15 مىڭعا دەيىن قالاماقى قوياتىن بولدى. بۇنىمەن جازۋشىلار قاي جىرتىعىن جاماماق؟ سونىمەن، ءبىز قازىر كۇلكىلى جاعدايدا تۇرمىز. جاماندايىن دەسەڭ - ءوز ەلىڭ، جازالايىن دەسەڭ - ءوز ەلىڭ، كۇيىنەيىن دەسەڭ - ءوز ەلىڭ. كىمگە وكپەلەيسىڭ؟.. باسقا ەلدەردە شەتەلگە قاشىپ كەتىپ جاتادى. قازاق بولعاننان كەيىن شەتەلگە قاشىپ تا كەتە المايمىز. سەبەبى، قازاق دەگەن - ەلگە، جۇرتقا، وتانعا دەگەن سەزىمى وتە كۇشتى حالىق.

ءالىمجان اشىمۇلى، سىنشى:

-كوركەم ادەبيەت وقىرماندارىنىڭ ازايۋى - جازۋشى بەدەلىنىڭ ءتو­مەن­دەۋىنىڭ باستى سەبەبى. قازىر حالىقتىڭ ادەبيەتكە دەگەن قۇلشىنىسى باسەڭدەگەن. بۇرىنعىداي ءبا­لەنباي كىتاپ، بالەن مىڭ تيراجبەن شىعىپتى، ونى حالىق ىزدەپ ءجۇرىپ وقىپتى دەگەندى وسى كۇنى ەستىمەي­سىڭ. ەكىنشىدەن، جازۋشى­نىڭ ماسەلەسىنەن بۇرىن قازاق ءتىلىنىڭ ماسەلەسىن شەشۋىمىز كەرەك سياقتى. ويتكەنى، قازاق ءتىلدى وقىرمان از. بولعان كۇننىڭ وزىندە قازاق اۆتورلارىنا قىزىعۋشىلىق تومەن. قالاماقى ماسەلەسى ءوز الدىنا ۇلكەن اڭگىمە. باسىلىپ شىققان كىتاپتى ساتۋ ءىسى دە جازۋشى ءۇشىن قيىن.
وسى كۇنى جازۋشىلار اراسىندا بۇرىنعىداي بايلانىس جوق. ءتىپتى، ءبىرىنىڭ كىتابىن ءبىرى وقىمايتىن بولدى. جازۋشى شىعارماسىنا پىكىردى ءوزى جازىپ اپارىپ، عىلىم دوكتورى، پروفەسسورلارعا قول قويدىرىپ الادى. شىعارمانى وقىدى ما، وقىمادى ما - ول جاعى بەلگىسىز. كىلەڭ جەرلەستەر مەن رۋلاستاردىڭ ءبىر-ءبىرىن ماقتاپ جاتقانىن كورەمىز. ال ءادىل تورەلىك ايتاتىن ناعىز سىنشىلار جەتىسپەيدى. كەيدە، ءتىپتى ءبىر-بىرىمەن وشتەسكەن ادامداردىڭ ءباسپاسوز بەتىندە ايتىسىپ جاتاتىندارىنىڭ كۋاسى بولامىز. ال شىعارما مەن اۆتورعا شىنايى جاناشىرلىق تانىتاتىندار از. جازۋشىلاردىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرىپ جاتقان جانە ءبىر ماسەلە - كىمدە اقشا بولسا، سونىڭ كىتابى شىعاتىن زامان تۋدى. شىعارمانىڭ كوركەمدىگى قانداي ەكەنىنە باسپاگەرلەر دە باس اۋىرتپايدى، قارجىسىن تولەسە بولدى، كىتاپ دايىن. مۇنىڭ ءوزى كىتاپتىڭ قادىرىن كەتىرىپ جىبەردى. تاعى ءبىر ماسەلە قازاقتىڭ بۇرىنعى شۇرايلى ءتىلى بۇگىنگى جازۋشىلاردا جوق. ءبىز قازىر «اباي جولىن» وقىسا، تۇسىنبەيتىن ۇرپاق ءوسىرىپ جاتىرمىز. وسىدان قورقۋىمىز كەرەك. قازاقتىڭ ءداستۇرى مەن مەنتاليتەتىن ۇرپاق بويىنا كىتاپ ارقىلى ەنگىزۋ ەندىگى كۇنى قيىن، سول سەبەپتى جازۋشىلارعا كينو نەمەسە تەلەحيكايا ستسەناريىن جازۋدى قولعا الۋ كەرەك شىعار. شەتەلدە قازىرگى كۇنى جازۋشىلار كينوستسەناري جازۋعا بەتالدى. ءسويتىپ، سول ۇلتتىق ءتالىم-تاربيەنى جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىنا سىڭىرۋدە. ءبىز دە جاستارعا كىتاپ وقى دەپ جەلكەلەي بەرگەنشە، كوركەم ادەبيەتتى كوگىلدىر ەكرانعا الىپ كەلۋىمىز كەرەك شىعار، مۇمكىن.

امانگەلدى كەڭشىلىكۇلى، سىنشى:

-ءبىز كوبىنەسە جازۋشى بەدەلىنىڭ قۇلدىراۋىن ماتەريالدىق جاعدايىنىڭ تومەندەپ كەتكەنىمەن عانا بايلانىستىرىپ ءجۇرمىز. ارينە، مۇنداي پىكىردىڭ دە جانى بار. كەڭەس وداعى كۇيرەمەي تۇرعان جىلدارى قالامگەر بيلىككە تاۋەلدى بولماي، رۋحاني الەمىندە ءومىر ءسۇرىپ، قوماقتى قالاماقى الىپ، جازۋشىلىقپەن ارمانسىز اينالىس-
تى. دەگەنمەن، سول جىلدارداعى جازۋشى مەرەيىنىڭ ۇستەم بولۋى - ونىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە جەتكىلىكتى اقشا تاۋىپ تۇرعانىندا عانا ەمەس. رەسەيدىڭ ءسوز ونەرىنە ەلىكتەگەندىكتەن بە، الدە ۇلىلارىنا ۇقساعىمىز كەلگەندىكتەن بە بىلمەيمىن، سول زاماندا ءبىزدىڭ بويىمىزدا ورىستىڭ ۇلكەن اقىن-جازۋشىلارىنىڭ تابيعاتىنان جۇققان ءبىر اسىل قاسيەت بولدى. وتىرىك سويلەۋدەن ۇيالاتىنبىز، اردان اتتاپ كەتۋدى ءولىم سانايتىنبىز، بيلىكتىڭ اياعىنا جىعىلىپ، قولىن سۇيمەيتىنبىز. ال، تاۋەلسىزدىك العاننان بەرگى جيىرما جىلدىڭ ىشىندە ءبىز بارىمىزدان ايىرىلىپ، بيلىككە قۇلدىق ۇرىپ، كۇننەن-كۇنگە كەرى كەتىپ، ۇياتسىزدىقتىڭ باتپاعىنا باتىپ بارامىز. بيلىكتىڭ تاستاعان سۇيەگىنە ءماز بولىپ، تابانىن جالاۋعا دايىن تۇرعان ادەبيەتتە قانداي ۇلى رۋح پەن يدەال بولۋى مۇمكىن؟
نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرى، جازۋشى ماريو ۆارگوس لوسا سوناۋ 1967 جىلى رومۋلو گالەگوسا اتىنداعى سىيلىقتى الىپ تۇرىپ: «جازۋشى كەشە دە، بۇگىن دە، ىلعي دا نارازى بولۋى ءتيىس. ءومىردىڭ جابايى شىندىعىن قابىلداعان جانە ونىمەن كەلىسكەن ادامنان جازۋشى شىقپايدى»، - دەگەن ەدى. مۇنى ايتىپ وتىرعان سەبەبىم، بيلىكپەن اۋىز جالاسقان نەمەسە كەلىسىمپازدىققا بارعان ادەبيەت ماڭگىلىك قاسيەتىن جوعالتىپ، قوعامنىڭ ۋاقىتشا عانا قاجەتىنە جارايتىن ارزانقول دۇنيەسىنە اينالادى. ۇلى قالامگەرلەر سەرۆانتەس..، شەكسپير مەن بايرون..، پۋشكين، لەرمونتوۆ..، بالزاك پەن گيۋگو..، تولستوي مەن دوستوەۆسكي..، گاۋپتمان مەن رەماركتاردىڭ.. ونەردىڭ اسپانىنداعى جۇلدىزدارى ادەبيەتتەگى ازاماتتىق ءۇنىنىڭ اسقاق بولعانىنان ەرەكشە جارقىراپ تۇرعان جوق پا. ءبىز جۇرەگىمىزدى ماڭگىلىكتىڭ ساۋلەسىمەن جىلىتقان اسان قايعى مەن ماحامبەتتى، اباي مەن ماعجاندى، مۇقاعالي مەن جۇمەكەندى ازاماتتىق رۋحىنىڭ بيىك بولعانى ءۇشىن جاقسى كورەمىز عوي. وتارلىق، ستاليندىك، توتاليتارلىق قىسىمنىڭ رۋحىمىزعا توندىرگەن قاۋپىن الدىن-الا سەزگەن ولاردىڭ ازاماتتىق ءۇنى قاتتىراق شىقتى. بيلىك بىرەۋىنىڭ باسىن شاپتى، ەكىنشىسىن اتۋ جازاسىنا بۇيىردى، ءۇشىنشىسىن قورلاپ ءولتىردى، ءتورتىنشىسىن...
بارلىق رەجيمدەردىڭ رەپرەسسيۆتى تسەنزۋرانى ەنگىزىپ، ەركىندىكتى اڭساعان جازۋشىلاردى تۇرمەگە قاماپ، جاعىمپازدار مەن الاياقتاردى كوتەرمەلەپ، رۋحى ازات اقىندارعا قارسى نەشەتۇرلى ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەردى ۇيىمداستىرىپ جاتاتىنىنىڭ سەبەبى نەدە ەكەنىن ويلانىپ كوردىڭىز بە؟ ويتكەنى، جازۋشى شىعارماسىنداعى ۇلكەن يدەيادان رۋحتانعان حالىق قوعامداعى ادىلەتسىزدىككە، ۇياتسىزدىققا، ارسىزدىققا قارسى بۇلىك باستاپ، رەجيمدى توڭكەرىپ تاستاۋى ىقتيمال. ازاماتتىق ءۇنى بيىك بولعان ۇلى ادەبيەت بارلىق ۋاقىتتا دا ءومىردىڭ جالعان كورىنىسىن اشكەرەلەۋمەن كەلەدى.
سۋرەتكەرلىكتىڭ ءتىل، فورما، ستيل، سيۋجەت ت.س.س. فورمالدىق جاعىنا عانا نازار اۋدارعان ادامنان ۇلى اقىن نەمەسە ۇلى جازۋشى شىقپايدى. ونداي ادامدا بەدەل دە بولمايدى. بولعان كۇننىڭ وزىندە ول وتىرىك، ەرتەڭگى كۇنى-اق ۇمىتىلاتىن بايانسىز بەدەل.
جازۋشىلىق - سەنىڭ ازاماتتىق پوزيتسياڭ. ازاماتتىق ۇنىنەن ايىرىلعان ادەبيەت - ءولى ادەبيەت.
وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ادەبيەتىمىزدىڭ ازاماتتىق ءۇنى جىلدان-جىلعا باسەڭسىپ بارادى. ونداي ءسوز ونەرىندە ۇلى بەدەل قايدان بولسىن. «ادەبيەت - اردىڭ ءىسى» بولۋدان قالىپ، قوعام رۋحسىزدىق دەرتىنە شالدىقتى، كورسەقىزارلىق، جاعىمپازدىق، الاياقتىق، ارسىزدىق، داڭعويقۇمارلىق، ەكىجۇزدىلىك قوعامنىڭ بويىنا كەسەل بولىپ جابىستى. قوعاممەن بىرگە اقىن-جازۋشىلارىمىز دا ازىپ-توزىپ ءبىتتى. حالىقتى بيىك ماقساتتارعا قۇلشىندىراتىن ۇلى يدەيالاردىڭ ءبارى ءولىپ، ادەبيەتىمىز ۇمتىلىسى جوق يدەالسىز الەمگە اينالدى.
بايقايسىز با، ءبىز سوڭعى جىلدارى اۋزىنان ءتۇسىپ قالعانداي، گوگولدىڭ ءولى جاندارىنىڭ كەيىپكەرلەرىنەن اۋماي بارامىز. ۇيدە وتىرعاندا سوباكەۆيچكە ۇقساپ بىرەۋدىڭ شىعارماشىلىعىن جەر-جەبىرىنە جەتكىزىپ جاماندايمىز، سول اداممەن كوشەدە كەزدەسە قالساق، قۇددى مانيلوۆتاي اۋزىمىزدىڭ سۋى قۇرىپ، وتىرىك ماقتايمىز. پليۋشكين سياقتى تۇككە قاجەتى جوق ديپلومدار، قۇرمەت گراموتالارى، مەدال مەن وردەندەردى جينايمىز. بايلىعى تاسىپ بارا جاتقاندارىمىز نوزدرەۆ سەكىلدى جۇرتتى اقىماق قىلىپ ويىمىزعا كەلگەنىن ىستەيمىز. ادەبيەت سالاسىنداعى ءتۇرلى شارالاردىڭ كوزبوياۋشىلىق ءۇشىن جاسالىپ جاتقانىن كورە-كورە كوزىمىز ۇيرەنىپ، ەتىمىز ءولىپ كەتتى.
ءوزىمىزدىڭ قۇلدىق بولمى­سىمىزعا قاراماستان ونەردىڭ بيىك اسپانىندا جارقىراعان جۇلدىزدارىنا ەلىكتەپ، ءبارىمىز دە شەتىنەن پسەۆدو گەتە، پسەۆدو ەسەنين، پسەۆدو چااداەۆ، پسەۆدو اباي، پسەۆدو اۋەزوۆ نەمەسە پسەۆدو حەمينگۋەي بولىپ ءرول ويناپ ءجۇرمىز. جانىمىزدى قيناماي-اق سول ۇلىلارىمىزدىڭ رۋحىمەن تەڭەسكىمىز كەلەدى.
بالزاك ايگىلى روماندارىنىڭ بىرىندە مىنانداي وي ايتادى: «دانىشپاندىق - قورقىنىشتى اۋرۋ. ءار جازۋشى ءوزىنىڭ جۇرەگىندە تۋا سالىسىمەن بارلىق سەزىمىن جالماپ تاستايتىن قۇبىجىقتى ءوسىرىپ وتىر. كىم كىمدى جەڭەدى: اۋرۋ - ادامدى ما، الدە، ادام - اۋرۋدى ما؟».
بالزاك وكىنىشكە قاراي، دانىشپاندىق اۋرۋىنىڭ نەدە بولىپ تابىلاتىنىن ايتپاي، ويىن اياقتاماي تاستايدى. ايتپاسا دا دانىشپان ادامداردىڭ ەلدەن ەرەكشە بولىپ جاراتىلاتىنىن ءبارىمىز جاقسى بىلەمىز. ولاردىڭ ءبارى شەتىنەن قوعامعا - ىڭعايسىز، قالىپقا سيمايتىن بۇلىكشىل بولادى.
ادەبيەتكە جاناشىرلىق دەگەنىمىز - حالىقتى الداپ، ءبىر-ءبىرىمىزدى وتىرىك ماقتاۋ بولماسا كەرەك. كەلىسىمپازدىقتا ەمەس، تەكە-تىرەستە، مامىراجاي تىرشىلىكتە ەمەس، داۋىلدى ستيحيادا، راحاتقا بەلشەڭنەن باتقان ءلاززاتتا ەمەس، جانىڭ قينالىپ، توزاققا تۇسكەندە، قالىڭ توبىردىڭ قوشەمەتىنە بولەنىپ، ورتاسىندا جۇرگەندە ەمەس، جالعىزدىعىڭمەن بەتپە-بەت قالعان شاقتاردا، قۋانىشتا ەمەس، قايعى-قاسىرەت پەن ازاپتى ىزدەنىستەردە عانا ۇلى ونەر تۋادى.

دايىنداعان اينارا اشانوۆا.

«قازاق ادەبيەتى» گازەتى