ءامىرحان بالقىبەك. اقىننىڭ اپولوگياسى (جالعاسى)
اقىننىڭ اپولوگياسى
(اكۋتاگاۆا ريۋنوسكەنiڭ iزiمەن)
I
داۋىس: «اسقاق ۇشساڭ، ابايلاپ قون» دەگەن ءسوزدi بiلەسiڭ بە؟
مەن: ءيا. بۇل كونە شۋمەردiڭ ءسوزi. مەن ونى ءاربiر جازۋعا وتىرار ساتiمدە iشتەي قايتالاۋمەن كەلەمiن.
داۋىس: وندا نەگە داندايسىپ، توقمەيiلسiپ كەتتiڭ؟
مەن: قاراپايىم جۋرناليست-ادەبيەتشiنi بۇلاي كiنالاي قويۋدىڭ ءجونi بولار ما ەكەن؟ مەن تiرشiلiك ناپاقامدى تەك ماقالا جازۋمەن تاۋىپ كەلە جاتقانىمدى ەشقاشان ۇمىتقان ەمەسپiن. ال ايىنا ادەبي تاقىرىپقا ەكi-ءۇش ماقالا جازىپ، دايىنداۋعا تيiس ادامنىڭ داندايسۋعا، بiلە بiلسەڭiز، ۋاقىتى دا جوق قوي. ماقالا جازۋ، بۇل ەندi, قارا جۇمىس. يت سiلiكپەڭ شىعادى.
داۋىس: سول ماقالاسىماقتارىڭنىڭ بiرi «سيۋررەاليزم سارىنىنداعى ساندىراق» دەپ اتالاتىن ەمەس پە ەدi?
مەن: ءيا. جاستاۋ كەزiمدە وسىنداي ماقالا جازعانىم ەسiمدە.
داۋىس: سەن سوندا گارسيا ماركەستiڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىعى» قازاق توپىراعىندا دۇنيەگە كەلۋi كەرەك ەدi دەپ كوكiمەپ پە ەڭ؟
مەن: راس. وندايىم بولعان. سوسىن «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىقتى» نەمەسە سول ىڭعايداعى روماندى قازاق قالامگەرi جازىپ جاتسا نەسi ايىپ؟
داۋىس: مiنە، ءدال وسىنىڭ داندايسۋ بولاتىن. سەنiڭ ءوزiڭنiڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىققا» قانداي باعا بەرگەنiڭ جادىڭدا ما؟
مەن: نەگە بولماسىن. مەن ونى «ءتاۋراتتىڭ» بۇگiنگi زاماننىڭ بەينەسiنە تۇسiرiلگەن كوشiرمەسi دەگەمiن.
اقىننىڭ اپولوگياسى
(اكۋتاگاۆا ريۋنوسكەنiڭ iزiمەن)
I
داۋىس: «اسقاق ۇشساڭ، ابايلاپ قون» دەگەن ءسوزدi بiلەسiڭ بە؟
مەن: ءيا. بۇل كونە شۋمەردiڭ ءسوزi. مەن ونى ءاربiر جازۋعا وتىرار ساتiمدە iشتەي قايتالاۋمەن كەلەمiن.
داۋىس: وندا نەگە داندايسىپ، توقمەيiلسiپ كەتتiڭ؟
مەن: قاراپايىم جۋرناليست-ادەبيەتشiنi بۇلاي كiنالاي قويۋدىڭ ءجونi بولار ما ەكەن؟ مەن تiرشiلiك ناپاقامدى تەك ماقالا جازۋمەن تاۋىپ كەلە جاتقانىمدى ەشقاشان ۇمىتقان ەمەسپiن. ال ايىنا ادەبي تاقىرىپقا ەكi-ءۇش ماقالا جازىپ، دايىنداۋعا تيiس ادامنىڭ داندايسۋعا، بiلە بiلسەڭiز، ۋاقىتى دا جوق قوي. ماقالا جازۋ، بۇل ەندi, قارا جۇمىس. يت سiلiكپەڭ شىعادى.
داۋىس: سول ماقالاسىماقتارىڭنىڭ بiرi «سيۋررەاليزم سارىنىنداعى ساندىراق» دەپ اتالاتىن ەمەس پە ەدi?
مەن: ءيا. جاستاۋ كەزiمدە وسىنداي ماقالا جازعانىم ەسiمدە.
داۋىس: سەن سوندا گارسيا ماركەستiڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىعى» قازاق توپىراعىندا دۇنيەگە كەلۋi كەرەك ەدi دەپ كوكiمەپ پە ەڭ؟
مەن: راس. وندايىم بولعان. سوسىن «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىقتى» نەمەسە سول ىڭعايداعى روماندى قازاق قالامگەرi جازىپ جاتسا نەسi ايىپ؟
داۋىس: مiنە، ءدال وسىنىڭ داندايسۋ بولاتىن. سەنiڭ ءوزiڭنiڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىققا» قانداي باعا بەرگەنiڭ جادىڭدا ما؟
مەن: نەگە بولماسىن. مەن ونى «ءتاۋراتتىڭ» بۇگiنگi زاماننىڭ بەينەسiنە تۇسiرiلگەن كوشiرمەسi دەگەمiن.
داۋىس: حا-حا-حا-حا! بالاماشىلىم... سونداعى شال بۋەنديا مەن كەيۋانا ۋرسۋلانى جۇماقتان قۋىلعان ادام اتا مەن حاۋا انانىڭ كولۋمبيالىقتىڭ قيالىندا دامىتىلعان ادەبيەتتەگi iزباسارلارى دەگەن پiكiرiڭنەن ءالi دە قايتپايسىڭ عوي؟
مەن: نەگە قايتۋعا تيiسپiن؟
داۋىس: ال سەن گارسيا ماركەستiڭ سول روماندى جازۋعا جيىرما جىلداي ۋاقىتىن سارپ ەتكەنiن، ميىندا پiسiرiپ، ۇزاعىنان تولعاپ پiشكەنiن بiلەمiسiڭ؟
مەن: وقىعانىمدى ۇمىتا قوياتىنداي حالگە ءالi جەتە قويعانىم جوق.
داۋىس: گارسيا ماركەس بiراز ۋاقىت وركەنيەتتەن بەيتاراپ قالىپ قويعان بايىرعى تايپالاردىڭ اراسىندا بولدى. «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىقتىڭ» جازىلۋىنا سول تۇرتكi بولعان-دى.
مەن: وندا مۇنداي روماندى ەڭ الدىمەن حريستوفور كولۋمب جازۋى كەرەك ەدi عوي.
داۋىس: ولاي بولسا، ماعان مىنانى ايتشى. سەن ماركەستiڭ كولۋمبياسى تۋرالى نە بiلەسiڭ؟
مەن: جارىتىپ ەشتەڭە بiلمەيتiنiمدi جاسىرا المايمىن. بۇل جەردە ەندi كۇمiلجۋگە تۋرا كەلەدi.
داۋىس: ەگەر سەنiڭ كولۋمبيانى بiلگiڭ كەلمەسە، سەنiڭ قازاقستانىڭدى قايداعى بiر كولۋمبيالىق نەگە بiلۋi تيiس؟
مەن: تۇسiنبەدiم. مەن مۇنداي ءسوزدi قاشان ايتىپپىن؟
داۋىس: ميعۇلا نەمە! ححI عاسىر قازاق ادەبيەتiنiڭ ءداۋiرi بولادى دەپ جار سالعانداردىڭ بiرi سەن ەمەس پە ەدiڭ؟ الدە ۇمىتىپ قالدىڭ با؟
مەن: ءيا، ەكi-ءۇش جەردە ايتقانىم راس. بiراق ول ءسوزدiڭ سوناۋ مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى كولۋمبياعا نە قاتىسى بار؟
داۋىس: ميىڭدى ەسەك تەۋiپ كەتپەسە، تۇسiنۋگە تيiستi ەدiڭ عوي، بەيباعىم. جوعارىداعى مالiمدەمەڭ، iشiندە كولۋمبيا دا بار، بiزدi بۇكiل الەم تانۋعا تيiس دەگەنگە سايادى ەمەس پە؟
مەن: بۇلتالاقتاي المايمىن. سولاي ەكەنi راس.
داۋىس: ەندەشە ءوزiڭنiڭ قولىڭنان كەلمەيتiندi وزگەدەن تالاپ ەتۋگە قانداي حاقىڭ بار؟
مەن: ال سول كولۋمبيالىعىڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىقتى» قازاقستاندى بiلمەي-اق جازىپ شىققان جوق پا ەدi?
داۋىس: بiراق ول باسقالاردى بiلدi عوي. كافكانى، كاميۋدi, كەركوگەردi, حەمينگۋەي مەن فولكنەردi. ءوزiنiڭ قانشا عاسىرلىق تاريحى بار يسپان ادەبيەتiن. سەن بۇل تاراپقا كوز جۇگiرتiپ كوردiڭ بە؟
مەن: تىڭعىلىقتى تانىسۋعا مۇمكiندiگiم بولعان جوق. بiراق بiرشاما بiلەمiن دەپ ەسەپتەيمiن.
داۋىس: ەكiنiڭ بiرi بiرشاما بiلەمiن دەپ ايتا الادى. ناقتى جاۋاپ بەر!
مەن: بiلمەيمiن دەپ قۇتىلعانىم ءجون بولار.
داۋىس: ەندi جونگە كەلدiڭ. دەمەك، ححI عاسىر قازاق ادەبيەتiنiڭ عاسىرى بولادى دەگەنiڭنiڭ دە جالاڭاش ۇران ەكەنiن سەزiنەسiڭ عوي؟
مەن: عاسىر بiتۋگە ءالi التىسى كەم ءجۇز جىل بار ەمەس پە؟ بالكiم، بiزدiڭ ادەبيەتتiڭ دە وسى ۋاقىتتiڭ iشiندە ايى وڭىنان تۋىپ قالار؟
داۋىس: ادەبيەت جاساعىسى كەلەتiن قازاق تالاپكەرلەرiنiڭ ءبارiنiڭ دەڭگەيi ءدال سەنiكiندەي بولسا، ەشقاشان تۋماق ەمەس. حا-حا-حا-حا!
مەن: مەن دايىندىعى مەنەن اناعۇرلىم مىقتى جاستاردىڭ ادەبيەتكە كەلەتiنiنە سەنەمiن.
داۋىس: سەن ءوزiڭدi-ءوزiڭ الدارقاتۋعا قازiردەن شەبەر بولىپ العان سەكiلدiسiڭ. ءاسiلi, «اۋرۋىن جاسىرعان ولەدi» دەگەن ءسوزدi دە بiلمەيتiن بولعانىڭ عوي؟
مەن: قازiر بiزدە ولەڭ، پروزا جازاتىن جاستار قاراسى قايتادان كوبەيiپ كەلەدi. ءتۇبi سان ساپاعا اينالۋعا تيiستi ەمەس پە؟
داۋىس: ءيا، ولارىڭدى مەن دە بايقاپ ءجۇرمiن. قۇر قيالدار سەكiلدi.
مەن: جوق. ءۇش-تورتەۋiنەن ابدەن ءۇمiت كۇتۋگە بولادى. وعان سەنiمiم كامiل.
داۋىس: حا-حا-حا-حا! «كوپ قورقىتادى، تەرەڭ باتىرادى»، سەنiڭ حالقىڭ ايتقان اتالى سوزدەردiڭ بiرi وسى ەمەس پە! ءۇش-ءتورت شىبىق داۋىلعا قارسى نە iستەي الماق؟
مەن: ءوزiم دە بiلمەيمiن...
داۋىس: حا-حا-حا-حا! ال سەن «اسقاق ۇشساڭ، ابايلاپ قون» دەگەن ءسوزدi تەگi كiم ەكەنi بەلگiسiز شۋمەردiكi دەيسiڭ-ءا.
II
داۋىس: بۇكiل الەمنiڭ قايعىسىن بiر ءوزiڭ ارقالاعانداي نەگە تۇنجىراپ وتىرسىڭ؟
مەن: وزiمە دەگەن سەنiمiم سەمiپ بارا جاتقان سەكiلدi. سوڭعى كەزدە شاراسىز حال كەشiپ ءجۇرمiن.
داۋىس: گازەتتiڭ جۇمىسى شارشاتتى دەگiڭ كەلەدi عوي؟
مەن: جوق، ولاي ايتا الماسپىن. بiراق iشiمدە سەبەبi بەلگiسiز الدەبiر قۇلازۋ ءجۇرiپ جاتىر. سەبەبiن بiلە الماي دالمىن.
داۋىس: سەن بiلمەسەڭ مەن بiلەمiن.
مەن: تاعى دا جانىمدى جارالاعىڭ كەلە مە؟
داۋىس: جوق. سەن بiتەۋ جاراسىڭ. ال بiتەۋ جارانىڭ اۋزى اشىلسا عانا جازىلماق.
مەن: ەمشi بولعانىڭا... قايداعى بiر بiتەۋ جارانى ايتىپ.
داۋىس: كوشiم حان تۋرالى رومان جازامىن دەپ التى الاشقا جار سالعان سەن ەمەس پە ەدiڭ؟
مەن: ءيا، ماقالانىڭ شىرايىن كەلتiرۋ ءۇشiن بiردە سونداي بiر ويدى ءسوز اراسىنا قىستىرىپ جiبەرگەنiم بار-دى.
داۋىس: انە، سول ءسوز ىڭعايى ءۇشiن ايتىلا سالعان جار سالماڭ سەنiڭ جانىڭدى مازالاپ ءجۇر. ەندi ول ءومiر بويى مازالايتىن بولادى.
مەن: ياپىراۋ، رومان جازۋعا ەشقانداي ۋاقىتىم جوعىن ءوزiم جاقسى بiلەمiن عوي. دەمەك، اۋرۋىمنىڭ سەبەبi بۇل بولۋى ەش مۇمكiن ەمەس.
داۋىس: ەندەشە، بىلاي ويلانىپ كورشi. وسى كۇنگە دەيiن اۋىز تولتىرىپ ايتا الاتىنداي نە iس تىندىرا الدىڭ؟ جەكە شىعارماشىلىعىم بار، ونىڭ تەمiرقازىعى مىناۋ دەپ بiر دۇنيەنi ايتا الاسىڭ با؟
مەن: مەن بۇل تۋرالى ءاردايىم ويلانامىن.
داۋىس: جاۋابىڭ قانداي بولدى؟
مەن: راس. قازiرگە اۋىز تولتىرىپ ايتار ەشتەڭە تاپپادىم.
داۋىس: بەيباعىم، وسىدان كەيiن سەن اۋىرماعاندا كiم اۋىرماق؟
مەن: سەن مەنi جۇباتىپ وتىرىپ تا جۇلقىلاپ الۋعا قۇمارسىڭ. ايتتىم عوي، ۇلكەن دۇنيە جازامىن دەگەن نيەت مەنiڭ قاپەرiم تۇگiلi, تۇسiمە دە كiرگەن ەمەس.
داۋىس: رومان بولماسا، حيكايات جاز. حيكاياتقا دا تىنىسىڭ جەتپەسە، اڭگiمەنiڭ اۋايىن بايقاپ باق. ايتەۋiر بiرنارسە جازۋعا تيiستiسiڭ. جانە ونىڭ كوركەم دۇنيە بولۋى شارت.
مەن: ايتتىم عوي، كوركەم دۇنيە جازۋعا قۇلقىم دا، كۇش-قاجىرىم دا جوق دەپ.
داۋىس: سوندا كوشiم حان تۋرالى دەرەكتەردi جيناپ جۇرگەن دە مەن ەمەسپiن دەگiڭ كەلە مە؟
مەن: جوق، ولاي ايتا الماسپىن. بiراق ماعان كوشiم حان زەڭبiرەك پەن مىلتىققا قارسى جالاڭ قىلىشپەن شاپقان بايىرعى ۇندiستەردiڭ كوسەمi سەكiلدi كورiنەدi. مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى قۇرلىقتان، بەس-التى عاسىردىڭ تەرەڭiنەن سۇلباسىن ارەڭ-ارەڭ اڭعارامىن.
داۋىس: مiنە، مۇنىڭ دۇرىس ەمەس. سەن ءوز تاقىرىبىڭنان ءوزiڭ باس تارتىپ وتىرسىڭ. دەرتiڭنەن ەمدەلگiڭ كەلمەيدi. ءوزiڭ ايتقان ءسوزدiڭ جاڭعىرىعى ءوزiڭدi قايتا اينالىپ سوعىپ جاتىر. ءتۇبi بiر تابان تiرەپ وتىرماساڭ ءومiر بويى سوعا بەرەدi.
مەن: بiراق مەندە ونداي دۇنيەگە وتىرۋعا مۇمكiندiك جوق قوي.
داۋىس: «مەنiڭ دوستارىم ۆان گوگ، سەزانن، اناۋ جاپون اكۋتاگاۆالار» دەپ اڭگiمە ايتاتىن سەن ەمەس پە ەدiڭ؟ سولار شىعارماشىلىققا قالاي ۋاقىت تاپتى، قالاي ءجۇرiپ-تۇردى، سەن دە سولاي iستە.
مەن: مەن قازاقپىن عوي، جازىلماعان مiندەتتەرiم كوپ.
داۋىس: اكۋتاگاۆانىڭ «توزاق ازابىن» ەسiڭە ءتۇسiر. ايتپەسە، كەش بولادى. كورگەن كۇنiڭ توزاق بولىپ قالا بەرمەك. ال قازاقپىن دەگەنiڭ قۇر باس ساۋعالاۋ عانا.
مەن: ءيا، ايتۋعا وڭاي...
داۋىس: سەن ونەر ادامىسىڭ. ونەر ادامىنا مورالشى بولۋ شارت ەمەس. ال پەرiشتەمiن دەپ ءوزiڭ دە ايتا الماسسىڭ.
مەن: ءيا، شەڭبەردەن شىعۋعا تىرىسۋىم كەرەك ەكەنiن ءوزiم دە بiلەمiن. بiراق وعان شامام كەلە مە؟
داۋىس: تىرىسىپ كور... ايتپەسە مازالاعانىم مازالاعان. حا-حا-حا-حا! تەك عۇمىر بويى قاعاز كەمiرiپ كوزi سۋالعان كوپ بەيباقتىڭ بiرi بولىپ قالىپ جۇرمەسەڭ بولعانى... حا-حا-حا-حا!
III
داۋىس: سەندەر ەشتەڭە iستەمەي جاتىپ مالiمدەمە جاساۋدى ۇيرەنiپ العانسىڭدار. بۇل - ادەبيەتتi ويىن قىلۋ دەگەن ءسوز. ءدال اتى - قىلمىس.
مەن: قىلمىسىم ءۇشiن جاۋاپ بەرۋگە ءازiرمiن.
داۋىس: مۇنىڭ دا مالiمدەمە. مالiمدەمەنiڭ ەڭ بiر سۇمپايى، سۇرقيا ءتۇرi.
مەن: ەندi نە iستەۋiم كەرەك؟
داۋىس: ءۇنسiز ەڭبەكتەنۋiڭ شارت.
مەن: مەن دە شىبىقپىن عوي. سەن ايتقان داۋىلعا قارسى تۇرا الار ما ەكەنمiن؟
داۋىس: حا-حا-حا-حا!.. اكۋتاگاۆانىڭ ءۇش ءجۇز دوسىنداي دوس مەندە دە بولادى دەپ بالسiنگەن سەن ەمەس پە ەدiڭ؟ الدە تاسپiڭنەن جاڭىلدىڭ با؟ ارقايسىسىڭدى ءۇش ءجۇز بايتەرەك جەبەپ، دەمەسە، سەندەردiڭ دە ەرەن تەرەك بولىپ كەتپەستەرiڭە كiم كەپiل؟
مەن: ارعى-بەرگi زامانداردان ءۇش ءجۇز دوس تابۋ - بۇل ەندi قيامەتتiڭ قيامەتi عوي...
داۋىس: ايتتىم عوي سەندەردiكi قۇر كۇپiنۋ دەپ. دەگەنمەن ايتايىن، دوس دوستى تاباتىنىن دا ۇمىتپاعاندارىڭ ءجون. مۇنى حاكiم اباي جاقسى بiلگەن. لەرمونتوۆ ارقىلى گەتەنi تاپقان شالدىڭ تاعىلىمنان ءتالiم الىڭدار.
مەن: بiز دە دوس تابۋعا از تىرىسىپ جاتقانىمىز جوق.
داۋىس: ارالارىڭدا دوستىقتى ساۋداعا سالىپ جۇرگەندەر دە بار.
مەن: ءوز باسىم وندايلاردى بiلمەيدi ەكەنمiن.
داۋىس: حلەبنيكوۆتىڭ قۇلاعىن شۋلاتقان اقىن اعايىندارىڭنىڭ اڭگiمەسiن ۇمىتىپ قالدىڭ با؟ كiم ەكەنiن بiلمەسە دە، حلەبنيكوۆتى اۋدارامىز دەپ ۇشەۋi بiردەي ەنتەلەي ۇمتىلعان جوق پا؟
مەن: جوق. مەنiڭ بiلۋiمدە ەكi اقىن ءۇشiنشi بiر اقىنعا ۆەليمير حلەبنيكوۆتىڭ جولما-جول اۋدارماسىن جاساپ بەرۋگە ۋاعدالاسقان. ءۇشiنشiسi ونى ولەڭ تiلiنە ءتۇسiرiپ سويلەتiپ شىعۋعا تاپسىرما العان كورiنەدi.
داۋىس: سوزدەن ءسوز تۋدىرعان جاسامپاز حلەبنيكوۆتى بارد اقىندارمەن شاتاستىرىپ جۇرگەن بەيباقتاردىڭ قانداي جولما-جول اۋدارما جاساۋى مۇمكiن؟ ال حلەبنيكوۆتى ءومiرi تۇپنۇسقاسىنان وقىماعان اقىن ونى قالاي قازاقشا ءوز دەڭگەيiندە سويلەتە الماق؟ بۇل اقىندىق ونەردiڭ كيەسiمەن ويناۋ ەمەس پە؟ بۇدان كەيiن حلەبنيكوۆ ولارمەن قالاي دوس بولماق؟ ءوزiڭدi مەنسiنبەيتiن، كورمەي جاتىپ قالپاقپەن سوعىپ الامىن دەيتiن استامشىل پيعىلداعى جانمەن سەن ءوزiڭ دوس بولا الار ما ەدiڭ؟ ولار دوس بولا الار ما ەدi?
مەن: ارينە، جوق.
داۋىس: ال سەنiڭ كەيبiر زامانداستارىڭ وسىنداي ارەكەتتەرگە بارىپ ءجۇر. ولار وسى رايىنان قايتپاسا، ەشقاشان جەتپiس جەتi اتاسىنان بارىپ قوسىلاتىن ۆەرگيلي دۇرىس باعىت سiلتەپ، و دۇنيەنi ەمiن-ەركiن شارلاعان دانتە سەكiلدi اقىن بولا المايدى.
مەن: مۇنى بiز دە بiلەمiز.
داۋىس: ەشكiمدi وقىماي-اق اقىن بولامىز دەپ جۇرگەندەر دە سەنiڭ زامانداستارىڭ.
مەن: ءيا، ءبارiن كiتاپ وقۋ، بiلiم جيۋ ەمەس، تۇيسiك شەشەدi دەگەن بiر دوسىم بولعان. ول ەكەۋمiزدiڭ جاتاقحانا بولمەلەرiندە تالاي ايقىسقانىمىز ءالi ەسiمدە.
داۋىس: قازiر قالايسىڭدار؟
مەن: ارامىز سۋىپ كەتتi.
داۋىس: ءالi دە تالاي دوستارىڭنان ايىرىلاتىن بولاسىڭ. بiراق بۇعان سەن مۇڭايماۋعا تيiستiسiڭ.
مەن: شىنىمدى ايتسام، مەنi تiرi زامانداستارىم ەمەس، رۋحقا اينالعان دوستارىمنىڭ ماعان دەگەن كوزقاراسى كوبiرەك الاڭداتادى.
داۋىس: دەمەك، سەن ولاردىڭ وزiڭە جiتi زەر سالا باستاعانىن، سەنەن قانداي دا بiر قۇلشىنىستاردى تالاپ ەتەتiنiن سەزiنە باستاعانسىڭ عوي. بۇل وتە قۋانىشتى جايت.
مەن: قۋاناتىن نەسi بار دەيسiڭ. مەن ولاردىڭ اراسىندا ءوزiمدi ىلعي ەرگەجەيلi سەكiلدi سەزiنەمiن.
داۋىس: بۇلاي بولۋى زاڭدىلىق.
مەن: ولار مەن جازۋعا تيiس نارسەنiڭ ءبارiن جازىپ كەتكەن سەكiلدi. ماعان تۇك قالدىرماعانداي
داۋىس: سەن «بالاسى اكەسiنەن قانشا جاس كiشi بولسا، سونشاما جاس ۇلكەن» دەگەن قىتاي ناقىلىن جاقسى كورمەۋشi مە ەڭ؟
مەن: ءيا. بiر كەزدەرi اكەم جارىقتىقپەن ءارتۇرلi تاقىرىپتاردا ايتىسقاندا وسى ءسوزدi جيi-جيi قايتالايتىنمىن-دى.
داۋىس: وسى ءسوز دۇرىس ءسوز. سەن بiر عانا ادامنان وقىپ-ۇيرەنسەڭ، وعان ەلiكتەۋشi بولىپ قانا شىعاسىڭ. ەستiگەن ءسوزiن ءدال قايتالاپ ايتىپ بەرەتiن توتىقۇستان ايىرماشىلىعىڭ بولماي قالادى. ال كوپتەن از-مازدان الىپ، وزiڭدiكiن تۇزۋگە تالپىنساڭ، كiمدi قايتالاپ جاتقانىڭدى ەشكiم تاپ باسىپ ايتا الماق ەمەس. ءبارi جازعان-سىزعانىڭنىڭ الدەكiمگە ەلiكتەۋ ەمەس، ءوزiڭنiڭ ءتول دۇنيەڭ ەكەنiنە كەلiسەدi. مiنە، وسىلاي iستەسەڭ عانا سەن الىپتارمەن ءوزiڭنiڭ بويىڭدى ءھام ويىڭدى تەڭەستiرە الاسىڭ. ارقاشان وسىلاي بولعان جانە بولا بەرەدi. مiنە، وسىنى، مول مۇرادان تاڭداپ، تالعاپ وقۋ قاجەتتiگiن سەنiڭ زامانداستارىڭ ۇقپاي ءجۇر. ولاردىڭ ادەبيەتتiڭ اۋلاسىنا كiرمەي جاتىپ، كەرi كەتiپ جاتقانىنا دا وسى بiلمەستiكتەرi سەبەپ. ولار قاشاندا الەم مويىنداعان كلاسسيكتەن، مەيلi, ول ون عاسىر بۇرىن ءومiر ءسۇرسiن، مەيلi, ول زامانداس اعاسى بولسىن، تالاپتانسا ءاردايىم اسىرىپ جازۋعا بولاتىنىن بiلمەيدi. ال سەن كلاسسيكتەن قانشا جاس كiشi بولساڭ، سونشا جاس ۇلكەن ەكەنiڭدi, دەمەك، مۇمكiندiگiڭنiڭ دە مول ەكەنiن ۇمىتپا.
مەن: بۇل ەستە جۇرەتiن كەڭەس ەكەن.
داۋىس: سەندە وي ويلاۋدان توي تويلاۋ كوپ. اكەڭ كۇندەلiگiڭە جازىپ بەرگەن بەلگiسiز اقىننىڭ بiر شۋماق ولەڭi ەسiڭدە مە؟
مەن: قايسىسى؟
داۋىس: مازالاسا، مازالاسىن وي عاجاپ،
كەيبiر ويلار بولا بەرمەس بويعا شاق.
ەرتەدەگi ەلليندiكتەر ۇلىنىڭ
جاقسى ويى ءۇشiن بەرەدi ەكەن توي جاساپ.
اكەڭ وسى بiر شۋماقتى، ونىڭ سالماعىن سان رەت ساناڭا قۇيۋعا تىرىسپاپ پا ەدi?
مەن: ءيا، ەسiمە ءتۇستi.
داۋىس: مiنە، ەللادالىقتاردىڭ وسى ءداستۇرi ەل بولامىز دەگەن قايسى حالىققا دا ماڭگiلiك ونەگە. قازiرگە مەن سەنەن ەلiڭ توي جاساۋعا لايىق ەشقانداي جاقسى ويدىڭ نىشانىن كورە الماي وتىرمىن.
مەن: مۇنى ءوزiم دە مويىندايمىن. دەگەنمەن سەن مىنانى ايتشى، شىن تالپىنسا قازاق بالاسىنىڭ اكۋتاگاۆا مەن گارسيا ماركەستەردەن دە ارتىق جازۋعا مۇمكiندiگi بار عوي؟
داۋىس: باعانادان بەرگi اڭگiمەنiڭ نەنi دiتتەپ ايتىلعانىن ءالi اڭعارماعان ەكەنسiڭ-اۋ. مۇنداي ادەبيەتشi بولعانىڭا...
حا-حا-حا-حا!..
2006 جىل.
(جالعاسى بار)
«اباي-اقپارات»
