مۇرناعى جىلى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ مەكتەپ اۋلاسىنا حيدجاپسىز كىرۋ ەرەجەسىنە قارسى شىققان ءدىندار اتا-انالاردىڭ ارەكەتى جۇرت نازارىن اۋدارسا، كەشەلى بەرى جىنىس ازاتتىعىن تالاپ ەتۋشىلەردىڭ رۇقسات ەتىلگەن ميتينگىسى كوپ تالقىسىنا تۇسۋدە.

قازاننىڭ بەتىنە شىققان كوبىك سياقتى، قازاق قوعامىندا ءتۇرلى قۇندىلىقتاردى ۇستاناتىن توپتاردىڭ پايدا بولعانى كۇن وتكەن سايىن جارياعا شىعۋدا. باتىس قوعامىندا اريستوتەل زامانىنان كەلە جاتقان ەستەتيكالىق، ادامي قۇندىلىقتار نارىقتىق-ەكونوميكالىق قاتىناستاردىڭ ىقپالىنان تۇبەگەيلى وزگەرىسكە ۇشىراسا، ۇلتىمىزدىڭ عاسىرلار سىنىنان وتكەن سالت-ساناسى دەموكراتيالىق ءداستۇرى جوق ورىسقا بودان بولعاننان كەيىن مادەني ەكسپانسياعا، يدەيالوگيالىق جانىشتاۋعا تاپ بولىپ، باسقاشا سيپات بەرىلگەنى بەلگىلى. كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن، شەتەلدىڭ جۇمساق كۇشتەرى قىزىل يدەيالوگيانىڭ ورنىن باسۋعا تىرىستى. ولار كومەسكى سيپاتتا، حالىقارالىق ۇيىم، قوعامدىق قور، مادەني ۇيىم فورماتىندا ەلىمىزگە دە ەندى. قازاق جەرى الۋان ءتۇرلى اعىمداردىڭ سەمينار، موتيۆاتسيا الاڭىنا ايلاندى. حيدجاپ داۋى مەن فەمنيستەر شەرۋى سول ۇردىستەردىڭ جەمىسى.

حيدجاپ داۋىنان گورى فەمنيستەر شەرۋى تىم سەنىمسىز شىقتى. كىسىلىك قۇقىقتىڭ ساقتالۋىن قاداعالايتىن الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ سىنىنا ۇشىراعان بيلىكتىڭ بەدەل جيناۋ ارەكەتى دەپ باعالاۋعا دا بولادى. ءبىر جىنىستىلاردىڭ (گەي، لەسبيانكالاردىڭ) قوعامدا كورىنىس بەرە باستاعانى پۋشكين مەن قۇرمانعازىنى ءسۇيىستىرىپ، الماتىنىڭ كورنەكى جەرلەرىنە ىلگەن پلاكاتتىرىنان بەلگىلى بولعان. ءانشى ساكەن مايعازيەۆ باستاعان بەلسەندى توپ ولار باس قوساتىن كافەنى جابۋدى تالاپ ەتكەن. بولماسا ورتەپ جىبەرەتىندەرىن ەسكەرتكەن. بيلىكتىڭ قوعامدا نارازىلىق تۋىندايتىنىن بىلە تۇرا ميتنيگكە رۇقسات بەرۋى ماقساتتى قادام ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. شەرۋ بەلسەندىلەرىنىڭ ارەكەتىنەن دە الاڭعا ءوز ۇستانىمدارىن قورعاۋعا دەگەن دىلگىرلىكتەن شىقپاعانى اڭعارىلادى. «كەلىن قۇل ەمەس، قىزعا قىرىق ۇيدەن بوستاندىق»، «الاش كوسەمدەرى دە ايەل تەڭدىگىن تالاپ ەتكەن» دەگەن سەكىلدى جالاۋلارىنان ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا قارسى يدەيالوگيالىق سيپات كوزگە ۇرادى. امەريكاداعى سياقتى ولار ناعىز جىنىس ازاتتىعىن كوكسەۋشىلەر بولسا، ۇلتتىق، ساياسي نىشانى بار جالاۋ كوتەرمەي، بەي سانالى ارەكەت ەتۋى ءتيىس ەدى، بىزدىكىلەردىكى سىرتقى كۇشتەردىڭ ىقپالىنان تۋىنداعان قۇر ەلىكتەۋ ەكەنى كوزگە ۇرىپ تۇر. قازىر قوعامدا تۇرمىستىق زورلىق ءورشىپ تۇرعانى شىندىق. وعان «سولتۇستىك وڭىرلەردەن گورى وڭتۇستىك وڭىرلەردە كوپ»، «قالالاردان گورى اۋىلداردا كوپ»، دەپ ۇلتتىق سيپات بەرىپ، ءبىر جاقتى قاراۋعا بولمايدى. كورىپ وتىرعانىمىزداي قازاق حالقى تاريحتا بۇگىنگىدەي رۋحاني الاۋىزدىققا، توقىراۋعا ۇشىراعان ەمەس. بيلىك دالا وركەنيەتى مەن يسلام ءدىنىنىڭ توعىسۋىنان پايدا بولعان ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا قانشالىق سالعىرت قاراعان سايىن، وعان دەگەن سۇرانىس سونشالىق ارتىپ كەلەدى. فەمينيستەر شەرۋىنەن تۋىنداعان الەۋمەتتىك جەلىدەگى پىكىرلەر قايشىلىعى سونى كورسەتەدى.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz