حالىقارالىق «جاڭاوزەن-2011» كوميتەتى مۇشەلەرىنىڭ اقتاۋدان حابارلاۋىنشا، 10-ءساۋىر كۇنى وتكەن ون ءبىرىنشى سوت وتىرىسىندا جابىرلەنۋشىلەردى سۇراۋ جالعاسقان.

ءبىرىنشى بولىپ سويلەگەن ۇلكەن كىسى، تاۋەلسىزدىك كۇنى الاڭدا تۇرعان كيىز ءۇي يەسى جايىق جۇماليەۆ ءوزىنىڭ ارىز جازعىسى كەلمەگەنىن، بىراق پوليتسەيلەر قىستاعان سوڭ جازۋعا تۋرا كەلگەنىن ايتقان. 16-جەلتوقسان كۇنى قالا اكىمدىگىندە بولعان كەزدەسۋدە ول ساربوپەەۆكە كيىز ءۇيدى الاڭنىڭ تاس تابانىنا ەمەس، ونىڭ سىرتىنا، توپىراققا ورناتۋدى ۇسىنعان، الايدا بۇرىنعى اكىم: «وسىلاي جوسپارلانعان»، - دەپ كەلىسپەگەن. ءسوزىنىڭ سوڭىندا مۇنايشىلار تاراپىنان كيىز ۇيگە قاتىستى ەشقانداي قاۋىپ بولماعاندىعىن مالىمدەگەن جۇماليەۆ ءوز تالابىنان باس تارتقان.

ودان كەيىن سۇرالعان «گەفەست» جشس-ءنىڭ وكىلى وزدەرىنىڭ جاڭاوزەندەگى دۇكەنى شىعىن شەككەنىن، سوندىقتان سوتقا ارىز جازعاندارىن، بىراق 37 سوتتالۋشىنىڭ ەشقايسىسىن كىنالامايتىندىقتان تالاپتارىن انىقتالماعان تۇلعالارعا قوياتىندىعىن مالىمدەگەن. سونداي-اق، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ادامدارىنىڭ بەينەباقىلاۋ كامەرالارىنداعى ديسكىلەردى الىپ كەتكەنىن، الايدا بۇل جونىندە حاتتاما جاسالماعانىن ايتقان.

كەلەسى كەزەكتە سۇرالعان جاڭاوزەن جول پوليتسياسىنىڭ قىزمەتكەرى ءوزىنىڭ اۆتوكولىگى زاقىمدالعانىن ايتىپ، ونىڭ شىعىنىن وتەۋ تالابىنان باس تارتقان.

حالىقارالىق «جاڭاوزەن-2011» كوميتەتى مۇشەلەرىنىڭ اقتاۋدان حابارلاۋىنشا، 10-ءساۋىر كۇنى وتكەن ون ءبىرىنشى سوت وتىرىسىندا جابىرلەنۋشىلەردى سۇراۋ جالعاسقان.

ءبىرىنشى بولىپ سويلەگەن ۇلكەن كىسى، تاۋەلسىزدىك كۇنى الاڭدا تۇرعان كيىز ءۇي يەسى جايىق جۇماليەۆ ءوزىنىڭ ارىز جازعىسى كەلمەگەنىن، بىراق پوليتسەيلەر قىستاعان سوڭ جازۋعا تۋرا كەلگەنىن ايتقان. 16-جەلتوقسان كۇنى قالا اكىمدىگىندە بولعان كەزدەسۋدە ول ساربوپەەۆكە كيىز ءۇيدى الاڭنىڭ تاس تابانىنا ەمەس، ونىڭ سىرتىنا، توپىراققا ورناتۋدى ۇسىنعان، الايدا بۇرىنعى اكىم: «وسىلاي جوسپارلانعان»، - دەپ كەلىسپەگەن. ءسوزىنىڭ سوڭىندا مۇنايشىلار تاراپىنان كيىز ۇيگە قاتىستى ەشقانداي قاۋىپ بولماعاندىعىن مالىمدەگەن جۇماليەۆ ءوز تالابىنان باس تارتقان.

ودان كەيىن سۇرالعان «گەفەست» جشس-ءنىڭ وكىلى وزدەرىنىڭ جاڭاوزەندەگى دۇكەنى شىعىن شەككەنىن، سوندىقتان سوتقا ارىز جازعاندارىن، بىراق 37 سوتتالۋشىنىڭ ەشقايسىسىن كىنالامايتىندىقتان تالاپتارىن انىقتالماعان تۇلعالارعا قوياتىندىعىن مالىمدەگەن. سونداي-اق، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ادامدارىنىڭ بەينەباقىلاۋ كامەرالارىنداعى ديسكىلەردى الىپ كەتكەنىن، الايدا بۇل جونىندە حاتتاما جاسالماعانىن ايتقان.

كەلەسى كەزەكتە سۇرالعان جاڭاوزەن جول پوليتسياسىنىڭ قىزمەتكەرى ءوزىنىڭ اۆتوكولىگى زاقىمدالعانىن ايتىپ، ونىڭ شىعىنىن وتەۋ تالابىنان باس تارتقان.

سودان سوڭ ارالباي ناعىشىباەۆ جابىرلەنۋشى 28 ادامنىڭ ءتۇرلى سەبەپتەرمەن سوتقا كەلە المايتىندىعىن جاريالاپ، كۇتپەگەن جەردەن سوتتىڭ ەندى... سوتتالۋشىلاردى سۇراۋعا كوشەتىنىن مالىمدەگەن. بۇعان ورە تۇرەگەلگەن اشۋلى ادۆوكاتتار: «سوت پروتسەسىنىڭ باسىندا جابىرلەنۋشىلەردەن كەيىن كۋالار سۇرالاتىندىعى جونىندە شەشىم قابىلدانعان بولاتىن»، - دەپ، نارازىلىق بىلدىرگەندە سۋديا ءمىز باقپاي: «جوق، كۋالار جابىرلەنۋشىلەر مەن سوتتالۋشىلاردان سوڭ، ءۇشىنشى كەزەكتە سۇرالاتىندىعى جونىندە كەلىسكەنبىز»، - دەگەن. «ولاي بولسا، ماسەلەنى ايقىنداپ الۋ ءۇشىن وسى سوت زالىندا ءبىرىنشى وتىرىستىڭ بەينەتاسپاسىن قارايىق»، - دەپ ۇسىنىس جاساعان ادۆوكاتتارمەن سۋديا تاعى دا كەلىسپەي: «اركىم سوت وتىرىسىنىڭ قاعاز حاتتاماسىمەن تانىسا الادى، سوندا بارلىعى جازىلعان»، - دەپ، كەلتە قايىرعان. «قىرىق كىسى ءبىر جاق، قىڭىر كىسى ءبىر جاق» دەيتىن جاعدايدى ەسكە تۇسىرەتىن وسى كورىنىستىڭ ءوزى-اق «قازاقستانشا» سوت جۇرگىزۋ «ەرەكشەلىكتەرىنەن» كوپ نارسەنى اڭعارتسا كەرەك.

ادۆوكاتتار پوزيتسياسىن سوتتالۋشىلار سەيسەن اسپەنتاەۆ پەن روزا تولەتاەۆا قولداپ، بەينەتاسپانى كورسەتۋدى، نەمەسە، تىم قۇرىعاندا، جابىرلەنۋشىلەردى سۇراۋدى اياقتاپ، سوتقا كەلمەگەندەرىنە اكىمشىلىك جازا قولدانۋدى وتىنگەن. الايدا ناعاشىباەۆ ءوز شەشىمىن وزگەرتپەي، سوتتالۋشى تاڭاتار قاليەۆتى ورنىنان تۇرعىزىپ، ونىڭ 16-جەلتوقسان كۇنگى جاعداياتتاردى ايتىپ بەرۋىن ۇسىنعان. بىراق قاليەۆ ەستۋ قابىلەتى ناشارلاعانىن جانە باسى اۋىراتىنىن ايتىپ، سوتتا سويلەۋدەن، ال شىن مانىندە - ءوزىنىڭ تەرگەۋ ساتىسىندا ساقتاعانوۆ پەن تولەتاەۆاعا قارسى بەرگەن كورسەتۋلەرىن قايتالاپ ايتۋدان باس تارتقان، سوندىقتان پروكۋرور ابىلاكىم ونىڭ كورسەتۋلەرىن ءوزى وقىپ بەرۋگە ءماجبۇر بولعان.

ودان ءارى ادۆوكاتتار ساقتاعانوۆتىڭ بۇلتارتپاۋ شاراسىن وزگەرتۋ، كەيبىر تەرگەۋ ارەكەتتەرىنىڭ كۇشى جوقتىعىن مويىنداۋ (ماسەلەن، فوتوكەستەدەن «تانۋ» جۇرگەن كەزدە حاتتامالار جاسالماۋىنا بايلانىستى), سوتتالۋشىلار ءابدىراحمانوۆ پەن امانجولوۆتى قاراۋ ءۇشىن دارىگەرلەر شاقىرتۋ، سوتتالۋشىلارمەن كونسۋلتاتسيا وتكىزۋ ءۇشىن ەكى-ءۇش كۇن بەرۋ جونىندە وزدەرىنىڭ بۇرىن دا جاساعان تالاپ-تىلەكتەرىن قايتالاعان.

پروكۋرورلار، ادەتتەگىدەي، ساقتاعانوۆتىڭ بۇلتارتپاۋ شاراسىن وزگەرتۋگە قارسىلىق بىلدىرگەن، ءسويتىپ «تەرگەۋ ارەكەتتەرى تۇگەل زاڭ شەڭبەرىندە جۇرگىزىلدى-ءمىس» دەپ سەندىرگەن.

كەڭەسۋ بولمەسىنە بارىپ كەلگەن سۋديا ساقتاعانوۆقا جانە تەرگەۋ ارەكەتتەرىنە قاتىستى تالاپ-تىلەكتەردى قاناعاتتاندىرماعانىن مالىمدەگەن. جەرگىلىكتى تۋبديسپانسەردىڭ فتيزياتر-دارىگەرى: «ءابدىراحمانوۆتىڭ سىرقاتى اسقىنباعاندىقتان ول سيزو-دا وتىرا الادى»، - دەپ قورىتىندى بەرگەن. بىراق ادۆوكات دارىگەرلەردىڭ سىرقاتتان تاعى دا اناليزدەر الىپ، سوتتا قايتادان ەسەپ بەرۋىن تالاپ ەتكەن.

وسى جەردە ءسوز سۇراعان ءابدىراحمانوۆ ءوزىنىڭ سىرقاتتانۋىنا سەبەپ بولعان جاعدايلاردى، ياعني، 16-19-جەلتوقسان كۇندەرى پوليتسەيلەردىڭ ونى، باسقا دا تۇتقىندالعاندار ءتارىزدى، تىرداي جالاڭاش شەشىندىرىپ، قالالىق ءىىد-ءنىڭ مۇزداي ەدەنىنە جاتقىزعانىن جانە ۇستىنە سۋىق سۋ قۇيعانىن، باس كوتەرسە بولدى، ۇرىپ-سوققانىن، ال ءبىر «سەمىز كىسىنىڭ» ارقاسىنا سەكىرگەنىن، سونىڭ سالدارىنان اۋىزىنان قان كەتىپ، ونى دارىگەرلەر ازەر توقتاتقانىن اڭگىمەلەپ بەرگەن.

سۋديا مۇنىڭ بارىنە ەش ەموتسيا بايقاتپاي، تەك سوتتالۋشىنىڭ جازباشا ارىزىن بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا قارايتىندىعىن ايتقان. ال، ادۆوكتتاردىڭ سوتتالۋشىلارمەن كونسۋلتاتسيا وتكىزۋ ءۇشىن بۇدان بۇرىن ۋاقىتتارى جەتكىلىكتى بولعاندىعىن، بىراق ولارمەن جولىعۋ  ۇشىن كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسى بەرىلەتىندىگىن جاريالاپ، سوت وتىرىسىن اياقتاعان.

ەسكەرتپە: سوڭعى كۇندەرى سوت پروتسەسىندە مەملەكەتتىك باق وكىلدەرىنەن ەشكىم قالماعانعا ۇقسايدى. تاۋەلسىز اقپارات قۇرالدارى جۋرناليستەرىنىڭ ايتۋىنشا، ولارعا «جوعارعى جاقتان» ءوز تىلشىلەرىن كەرى شاقىرتىپ الۋ جونىندە بۇيرىق ءتۇستى دەگەن اڭگىمە بار كورىنەدى. جانە ءباسپاسوز زالىنداعى قالعان جۋرناليستەردىڭ دە مونيتوردان سوت كورىنىستەرىن سۋرەتكە تۇسىرمەۋىن قاداعالاۋ ءۇردىسى كۇشەيگەن سىڭايلى. ءبىر ەسەپتەن، تەك قاراپايىم حالىق وكىلدەرى عانا ەمەس، كەيبىر مەملەكەتتىك مەكەمەلەر مەن پوليتسەيلەردىڭ ءوزى جابىرلەنۋشىلەر رەتىندە تالاپتارىنان دا، سوتتالۋشىلاردى كىنالاۋدان دا باس تارتۋى سالدارىنان ايىپتاۋ جاعى نەشە اي بويى دايىنداعان بۇكىل «دالەلدەردىڭ» بىت-شىتى شىعىپ جاتقان جاعدايدا رەسمي اقپارات كوزدەرىنىڭ مۇنداي ارەكەتىن ءتۇسىنۋ قىيىن بولماسا كەرەك. سايىپ كەلگەندە، تەرگەۋدىڭ فاشيستىك ءادىس-تاسىلدەرمەن، ياعني، قورقىتىپ-ۇركىتۋ، ۇرىپ-سوعۋ، ازاپتاۋ ارقىلى «جيناعان» جالعان ماتەريالدارى «نەگىزىندە» ءجۇرىپ جاتقان «سوت پروتسەسىندە» باسقاشا بولۋى مۇمكىن بە؟..

جاسارال قۋانىشالين،

حالىقارالىق «جاڭاوزەن-2011» كوميتەتىنىڭ

اقپاراتتىق توپ جەتەكشىسى.

الماتى قالاسى،

2012 جىلدىڭ 10-ءساۋىرى.