الاش تاقىرىبىن كوتەرگەن «اق جول» ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيادا نەگە جوق?

قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى
ە.ل. توعجانوۆقا

وتكەن جىلدىڭ اياعىندا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن  اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلدى. بۇل باستامانى پرەزيدەنت ق. ك. توقاەۆ بىلتىرعى 31 مامىردا جاريالاعانىندا «اق جول» فراكتسياسى بىردەن قولداپ، 3 ماۋسىم كۇنى جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا ءوزىنىڭ ناقتى ۇسىنىستارىن جىبەرگەن بولاتىن.

سونىمەن قاتار، بۇل تاقىرىپ – «اق جول» پارتياسىنىڭ ساياسي ۇستانىمدارىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. 2012 جىلى پارلامەنتكە كىرگەننەن بەرى ءماجىلىس قابىرعاسىندا الاش پارتياسىنا، اشارشىلىق پەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا، ەلىن، اۋىلىن اشتىقتان امان الىپ قالۋ ماقساتىندا قارۋلى كوتەرىلىستەرگە قاتىسىپ، وپات بولعان باتىر بابالارىمىزعا بايلانىستى تاريحي ادىلدىكتىڭ ورناۋىن تالاپ ەتىپ، 20-دان استام دەپۋتاتتىق ساۋال مەن باياندامالار جاساعان، باياندامالار جاساعان، ياعني، بۇل ماسەلەنى جۇيەلى تۇردە كوتەرىپ كەلە جاتقان جالعىز پارلامەنتتىك فراكتسيا دا – «اق جول» ەدى.

الايدا، بىزگە تۇسىنىكسىز سەبەپتەرمەن، بۇل كوميسسيانىڭ قۇرامىنا «اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى مەن وكىلدەرى ەنگىزىلمەي قالدى.

وسى ورايدا، ءبىز كوميسسيا قۇرامىنا كىرمەسەك تە، ونىڭ جۇمىسىن قولداپ، ودان ءارى جالعاستىرۋ ماقساتىندا ءوزىمىزدىڭ مىناداي شارالاردى ۇسىنامىز:

1) ەلىمىزدىڭ تاريحشى عالىمدارى، اكادەميك حانگەلدى  ءابجانوۆ توراعالىق ەتەتىن «ادىلەت» قوعامى مەن پروفەسسور  عاريفوللا انەس باسقاراتىن «ارىس» قورى (باسپاسى)  اشتىق قۇرباندارىن انىقتاپ، تىزىمدەۋ جۇمىستارىن قولعا الۋدا. بۇل شارانىڭ وتە ماڭىزدى دا كۇردەلى ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، وسى ىسكە باستاماشى بولىپ وتىرعان عالىمدارعا مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قولداۋ كورسەتۋ كەرەك;

2) قىزىل اسكەرگە ۇيىمداسقان تۇردە قارسى شىعىپ سوعىسقان – ەڭ الدىمەن الاشتىڭ اسكەري بولىمدەرى. عالىمداردىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس سول بولىمدەردە سوعىسقا بىرنەشە مىڭ جاس قازاقتار، ونىڭ ىشىندە ۇرپاق قالدىرىپ ۇلگەرمەگەن مىڭداعان ورىمدەي جاس قاتىسىپ، قۇربان بولدى. بۇگىندە ولاردىڭ سۇراۋ سالاتىن ىزدەۋشىلەرى دە جوق.  ارينە، ولار الىگە دەيىن اقتالعان جوق. «نۇر وتان» فراكتسياسىنداعى ارىپتەسىمىز بەرىك ابدىعاليۇلى بۇل تاقىرىپتى زەرتتەۋدى  باستاپ كەتكەن دە بولاتىن. بۇل كوتەرىلىستەردە قۇربان بولعان باتىر بابالارىمىز بەن الاش اسكەرىنىڭ قۇرامىندا ءجۇرىپ، جانىن پيدا ەتكەندەردىڭ ءتىزىمىن انىقتاۋدى رەسمي قولعا الۋ قاجەت;    

3) بولشەۆيكتەردىڭ رەپرەسسياسى مەن اشتىقتان قاشىپ، شەكارا اسۋعا تىرىسىپ، بىراق قاندىقول قىزىلداردىڭ قىرعىنىنا ۇشىراعان بوسقىنداردىڭ  تىزىمىن ءارتۇلى دەرەككوزدەردى پايدالانا وتىرىپ انىقتاۋ كەرەك;

4) 1920 – 1930 جىلدارى بولعان 360-تان استام قارۋلى كوتەرىلىس پەن اشتىق قۇرباندارىن تىزىمدەۋ بارىسىندا ولاردىڭ  تۋىستارى مەن بۇگىنگى ۇرپاقتارىن ىزدەستىرىپ، ونى جاريالاپ جانە جاڭالاپ وتىرۋ ءۇشىن ارنايى  رەسمي  سايت اشىپ، ونىڭ تۇراقتى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ جانە بۇل شارالاردى «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسىرۋ.

مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلعانىنا جارتى جىلعا تاياپ قالدى. وسى ۋاقىت ىشىندە كوميسسيا نەمەن اينالىستى جانە قانداي ناتيجەگە قول جەتكىزدى؟

قۇرمەتتى ەرالى لۇقپانۇلى!

«اق جول» پارتياسى 2017 جىلدان باستاپ «الاشقا تاعزىم» شەرۋىن وتكىزىپ كەلەدى. ءاربىر قازاقستاندىق جانۇيادا اشتىق پەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇربانى، ونىڭ سۋىق ىزعارىن سەزگەن اتا-بابالارى مەن ۇلى انالارى بار ەكەنىنە ەشقانداي كۇمان جوق. الايدا، شەرۋ قالالاردا ورنالاسقان قۇرباندار مەموريالىمەن عانا شەكتەلىپ، اكىمشىلىك پەن پوليتسيا وكىلدەرى  شەرۋگە كەلگەندەردى قورشاپ، كوشەلەرمەن شەرۋ وتكىزۋ تۋرالى رەسمي ءوتىنىشىمىز اكىمشىلىك تاراپىنان قولداۋ تاپپاي وتىر. ەندەشە، بيىل دا وسى شاراعا ساناۋلى ۋاقىت قالعانىن ەسكەرە كەلىپ،  وسى قۇرباندارىمىزدى ەسكە الىپ، ارۋاقتارىنا باس ءيىپ، تاعزىم ەتۋگە جەرگىلىكتى شەنەۋنىكتەر كەدەرگى كەلتىرمەسە ەكەن دەيمىز.

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – وتكەن كۇننەن ساباق الىپ، توتاليتاريزمگە اكەلمەيتىن، اشىق، ادال، دەموكراتيالىق قوعام قۇرۋ.

قۇرمەتپەن، «اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى                             

Abai.kz