بوكستان ازيا ايماعىنداعى وليمپياداعا ىرىكتەۋ ءتۋرنيرى اياقتالدى. استانادا وتكەن ىرىكتەۋ سايىسى سارى قۇرلىق بوكسشىلارى ءۇشىن  لوندونعا بيلەت بەرەتىن سوڭعى ەلەك ەدى.  قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى ەلورداداعى تۋرنيردەن سوڭ جولدامالار سانىن 9-عا جەتكىزدى. دودا اياقتالىپ، ەل اياعى باسىلعان سوڭ بىزگە بوكستان قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى مىرزاعالي ايتجانوۆپەن (سۋرەتتە) تىلدەسۋدىڭ ءساتى تۇسكەن بولاتىن. باس باپكەر جانكۇيەر كوكەيىندە جۇرگەن ءبىراز ساۋالعا جاۋاپ بەردى.

-  مىرزاعالي اعا، لوندون وليمپياداسىنا ۇلتتىق قۇرامادان كىمدەردىڭ باراتىنى تۇگەل انىقتالدى. بىراق، 91 كەلىدە جولدامانىڭ جوقتىعى جانكۇيەردى ءبىراز وكپەلەتكەن سياقتى...

بوكستان ازيا ايماعىنداعى وليمپياداعا ىرىكتەۋ ءتۋرنيرى اياقتالدى. استانادا وتكەن ىرىكتەۋ سايىسى سارى قۇرلىق بوكسشىلارى ءۇشىن  لوندونعا بيلەت بەرەتىن سوڭعى ەلەك ەدى.  قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى ەلورداداعى تۋرنيردەن سوڭ جولدامالار سانىن 9-عا جەتكىزدى. دودا اياقتالىپ، ەل اياعى باسىلعان سوڭ بىزگە بوكستان قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى مىرزاعالي ايتجانوۆپەن (سۋرەتتە) تىلدەسۋدىڭ ءساتى تۇسكەن بولاتىن. باس باپكەر جانكۇيەر كوكەيىندە جۇرگەن ءبىراز ساۋالعا جاۋاپ بەردى.

-  مىرزاعالي اعا، لوندون وليمپياداسىنا ۇلتتىق قۇرامادان كىمدەردىڭ باراتىنى تۇگەل انىقتالدى. بىراق، 91 كەلىدە جولدامانىڭ جوقتىعى جانكۇيەردى ءبىراز وكپەلەتكەن سياقتى...

- 1996 جىلعى اتلانتا وليمپياداسىنان بەرى تاپ وسى سالماقتا قازاق بوكسشىلارى وليمپياداعا بارماپتى. 91 كەلىدە بىزگە وليمپيادا جولداماسى بۇيىرماي تۇر. بىراق، قازىر بوكس بارلىق جەردە  قارقىندى دامۋ ۇستىندە. سول سەبەپتى، لوندونعا 10 سالماقتىڭ بارىنەن جولداما المادىق دەپ رەنجۋدىڭ قاجەتى جوق. قازىر تولىق قۇراممەن وليمپياداعا بارۋ وتە قيىن. ازيادا بۇرىنعىداي قازاقستان مەن وزبەكستان عانا اتوي سالىپ تۇرعان جوق. ءۇندىستان مەن موڭعوليا، فيليپپين مەن تايلاند بوكسشىلارى دا بىزگە ەمەۋرىن كورسەتە الادى. قىتايلىقتاردىڭ ءجونى تىپتەن بولەك.  ەۋروپا  ەلدەرىندەگى بوكسشىلار دا  بىلعارى قولعاپتى بەكەر كيمەيدى. رەسەي، ۋكراينا، ءازىربايجاندى بىلاي قويعاندا، بوكستىڭ اتاسى سانالاتىن انگليا دا ءوز جەرىندە وتەتىن باسەكەگە قىزۋ دايىندالىپ جاتىر. جاقىندا ۇلتتىق قۇراما انگليامەن بىرلەسكەن جاتتىعۋ وتكىزگەنبىز. سول كەزدە ولار 3-4 التىن الۋدى ماقسات ەتىپ وتىرعانىن ايتتى. سەنەسىز بە؟!  وليمپيادادا 10 التىن مەدال ساراپقا سالىنادى. سونىڭ  تورتەۋىن العىسى كەلەتىن قۇراما ءوز كۇشىنە سەنىمدى بولعاسىن ايتادى مۇنداي ءسوزدى. وسىعان دەيىن فۋتبول مەن ۆولەيبولدان ەشكىمگە جۇلدە تاتىرماعان برازيليا دا بوكسقا تۇرەن سالا باستادى. باكۋدەگى الەم چەمپيوناتىندا ولار 1 التىن، 1 قولا الىپ كەتتى! قارا قۇرلىقتا دا بىلعارى قولعاپ كيگەندەر قاتارى كوبەيىپ كەلەدى. دەمەك، 10 جولدامانىڭ 9-ى ءبىز ءۇشىن جامان كورسەتكىش ەمەس. قازىر دۇنيە تەگىس قۇلاق تۇرەتىن باسەكەگە تىڭعىلىقتى جاتتىعۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدەمىز.

- اعىلشىندار  4 التىن الامىز دەپ  وتىر ەكەن. سىزدەر قانشا جۇلدەگە قول ارتپاق ويداسىزدار؟

- قازاق بوكسىندا جەڭىستى ءداستۇر بار.  تاۋەلسىزەل بولعالى قاتىسقان جازعى ويىنداردان التىن جۇلدەسىز كەلگەن جوق ءبىزدىڭ باتىرلار. باپكەرلەر قۇرامى اقىلداسىپ، تۇماندى البيوننان 1 التىن، 1 كۇمىس، 1 قولا جۇلدە جەڭىپ الساق  دەگەن شەشىمگە كەلدىك.

- 91 كەلىدەگى ۆاسيلي لەۆيتتەن وزگە، بۇل سالماقتا جولداما الىپ بەرەتىن بوكسشىلار بولمادى ما؟

- لەۆيت 2009 جىلعى ازيا چەمپيونى، قازاقستان بىرىنشىلگىندە بۇكىل قارسىلاسىن ايقىن باسىمدىقپەن جەڭدى. ال، دانيار ۇستەمباەۆ يىعىنان جاراقات الىپ قالعان. الەكسەي سەۆاستيانوۆ، اربەك ابدۋگاليەۆ سەكىلدى تالانتتى بوكسشىلار بار. بىراق، ولار ءالى جاس. ولاردى جاستايىنان  قاسقىرلاردىڭ اۋزىنا سالىپ بەرۋگە بولمايدى. تاجىريبە جيناپ، حالىقارالىق سايىستاردا ىسىلۋى ءتيىس. بۇيىرسا، كەلەسى وليمپياداعا دەيىن جاس تالانتتاردى شىڭداپ، وسى سالماقتاعى ماسەلەلەردى شەشەمىز دەگەن ويدامىن. ۆاسيلي لەۆيتتى ەل ىشىندە ۇرىپ جىعاتىن ءبىر بوكسشى بولعان جوق. ەگەر، ۆاسيادان اسىپ تۇسەتىن شەبەر بولسا، ءبىز وعان تۇساۋ سالمايمىز عوي.

- استاناداعى ىرىكتەۋ ءتۋرنيرى باستالاردان بۇرىن ءىلياس سۇلەيمەنوۆ پەن ولجاس ساتتىباەۆ، ءبىرجان جاقىپوۆ پەن ازامات يساقۇلوۆقا قاتىستى جانكۇيەرلەر اراسىندا  «شايقاس» بولعانىن بىلەسىز. بوكسسۇيەرلەر باپكەر دۇرىس تاڭداۋ جاسامادى دەگەن پىكىردەن اينىماي قويدى. ەل كوڭىلىندەگى كۇدىكتى سەيىلتۋ ءۇشىن اتالعان بوكسشىلاردى كوپشىلىك الدىندا رينگكە تاعى ءبىر شىعارىپ، شىن مىقتىنى انىقتاۋ مۇمكىن بولمادى ما؟!

- ءبىز ەكى بوكسشىنى دا حالىقارالىق سايىستارعا قاتىستىرىپ كوردىك. ولجاس ساتتىباەۆ 2009 جىلى ميلانداعى الەم چەمپيوناتىنا قاتىسىپ، جەڭىلىسكە ۇشىرادى. 2011 جىلى وعان تاعى ءبىر مۇمكىندىك بەرىپ، باكۋدەگى الەم چەمپيوناتىنا جىبەردىم. تاعى دا ناتيجە جوق. مۇلدە بەلگىسىز يرلانديا  بوكسشىسىنا جول بەردى. سوندىقتان دا، ولجاستىڭ ورنىنا ءىلياس سۇلەيمەنوۆتى قاتىستىرۋعا بەل بايلادىق. كىشكەنە قاتەلىكتەر جىبەرگەنىمەن، ءىلياس ءۇمىتتى اقتاپ، جولدامانى جەڭىپ الدى. ال، ءبىرجان مەن ازامات اراسىنداعى داۋ دا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا، اسىرەسە، عالامتوردا ءبىراز  داۋ  تۋدىردى. بىراق، ۇلتتىق قۇراماداعى 5 باپكەر دە ءبىراۋىزدان جاقىپوۆ قاتىسسىن دەگەن شەشىمگە كەلدىك. نەگە؟ سەبەبى، ازامات يساقۇلوۆقا 2-3 رەت مۇمكىندىك بەرىپ، اۋسەلەسىن بايقادىق. ءوزى قاتىسقان حالىقارالىق سايىستاردىڭ ىشىنەن تەك پولشاداعى «فەليكس شتام» مەموريالىنان باس جۇلدە الدى. بىراق، سول ءتۋرنيردىڭ قورىتىندىسىنا قاراپ، ازاماتتى استاناداعى تۋرنيرگە قاتىستىرا سالۋعا بولمايدى عوي! ءبىرجان «ا» كلاسىنداعى 10 ءتۋرنيردى ۇتىپ الدى. ۋكراينا، انگليادا وتكەن حالىقارالىق سىنداردان جەڭىسپەن ورالدى. ءاىۆا پرەزيدەنتىنىڭ ارنايى جۇلدەسى ءۇشىن وتكەن باسەكەدە دە باس جۇلدەگەرگە لايىق ونەر كورسەتتى. ال، سپاررينگ كەزدەسۋ وتكىزسىن دەگەن جانكۇيەرلەر پىكىرىن ەستىدىم.  سپاررينگ - جاتتىعۋ كەزىندە وتكىزىلەتىن ايقاستار. ال، رەسمي دودالارعا قاتىساردا سپاررينگ كەزدەسۋلەرگە ەمەس، بوكسشىلاردىڭ حالىقارالىق ارەناداعى تابىستارىنا قارايمىز.

بوكستىڭ مامانى رەتىندە ءبىز شىن مىقتىلاردى ىرىكتەپ الدىق. ءيا، ءبىرجاننىڭ دا جەڭىلىستەرى بولدى. بىراق، ادام تەمىر ەمەس. ول دا ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان. داڭقتى بوكسشىمىز بولات ءجۇمادىلوۆ ازياداعى ىرىكتەۋ سىنىندا دا جولداماعا قولى جەتپەي، ەڭ سوڭعى تۋرنيردە ليتسەنزيا العان. ناتيجەسىن كوردىڭىزدەر... وليمپيادانىڭ اقتىق سىنىنا دەيىن جەتتى. قۇراما باپكەرلەرى مەن بوكس ماماندارى دۇرىس تاڭداۋ جاسادى.

- وليمپيادانىڭ باستالۋىنا ازعانتاي ۋاقىت قالدى. دايىندىق قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟!

- دايىندىق جاقسى. بۇيىرسا، الماتىدا ەلباسى ن. نازارباەۆتىڭ  جۇلدەسى ءۇشىن تۋرنير وتەدى. ەڭ سوڭعى دايىندىق كەزەڭىن استانادا وتكىزەمىز. سەبەبى، استانا مەن لوندوننىڭ كليماتتىق جاعدايلارى ۇقساس.

سۇحباتتاسقان اقىرىس سەيتقازى

www.masa.kz