مۇرات ابەنوۆ، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

وتكەن اپتادا كولىك جانە كوممۋنيكاتسيا مينيسترلىگى توسىن مىنەز تانىتىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى الەۋمەتتىك جەلىدە وتىرۋىنا توسقاۋىل قويامىز دەگەندە، كەيبىر شەنەۋنىكتەر ءۇرپيىسىپ قالعان ەدى. فەيسبۋك، تۆيتتەر سەكىلدى الەۋمەتتىك جەلىنى تيىمدىلىگىن ۇنەمى ايتاتىن دەپۋتات مۇرات ابەنوۆ بۇعان ءوزىنىڭ ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى ەكەنىن ءاۋ باستا ايتقان بولاتىن.

- جالپى، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە الەۋمەتتىك جەلىنى پايدالانۋدى شەكتەۋگە اپاراتىنداي عالامتوردىڭ كەرى اسەرى كوبەيدى دەۋگە نەگىز بار ما؟

مۇرات ابەنوۆ، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

وتكەن اپتادا كولىك جانە كوممۋنيكاتسيا مينيسترلىگى توسىن مىنەز تانىتىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى الەۋمەتتىك جەلىدە وتىرۋىنا توسقاۋىل قويامىز دەگەندە، كەيبىر شەنەۋنىكتەر ءۇرپيىسىپ قالعان ەدى. فەيسبۋك، تۆيتتەر سەكىلدى الەۋمەتتىك جەلىنى تيىمدىلىگىن ۇنەمى ايتاتىن دەپۋتات مۇرات ابەنوۆ بۇعان ءوزىنىڭ ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى ەكەنىن ءاۋ باستا ايتقان بولاتىن.

- جالپى، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە الەۋمەتتىك جەلىنى پايدالانۋدى شەكتەۋگە اپاراتىنداي عالامتوردىڭ كەرى اسەرى كوبەيدى دەۋگە نەگىز بار ما؟

- مۇنداي شەكتەۋ ءبىز ءۇشىن قاي كەزدە دە ءتيىمسىز. قازىر عالامتور بايلانىسۋدىڭ تاپتىرماس قۇرالىنا اينالدى. اسىرەسە، الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ ورنى ەرەكشە. مىسالى ءۇشىن، مەن ەلەكتروندى پوشتانى تەلەفون مەن حاتقا قاراعاندا ءجيى قولدانامىن. سەبەبى، مۇندا بارلىعى ءبىر جەرگە جيناقتالعان. اقپاراتتى دا تەز الۋعا بولادى. ۆيدەوجازبا، فوتوسۋرەتتەر، قۇجاتتاردى قابىلداۋعا مۇمكىنشىلىك مول. وعان بىردەن جاۋاپ بەرۋگە، حاتتاردى قاراپ شىعىپ، ۇسىنىس جاساۋعا بولادى. ءبىز: «مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر حالىققا جاقىن ەمەس»، -  دەپ ايىپتاپ جاتامىز. ەگەر ونى تۇبەگەيلى شەكتەيتىن بولساق، ارعى جاعى قالاي بولارى بەلگىلى. مىسالى، كوپتەگەن زاڭدار قابىلدانعانىمەن وكىنىشكە قاراي، كوپشىلىكتىڭ پىكىرىن ەشكىم بىلە بەرمەيدى، تولىق زەرتتەلمەيدى. كەمشىلىگىمىز - كوپشىلىكپەن اقىلداسپاۋ. جاقىندا ايماققا شىققانىمدا، اۋىلداردى ارالاعاندا ەلدىمەكەندەگىلەردىڭ ايتاتىنى: «مينيسترلىكتەردىڭ قىزمەتكەرلەرى بىزبەن بايلانىسپايدى»، -  دەپ وكپە-رەنىشتەرىن ءبىلدىرىپ جاتتى. پارلامەنت دەپۋتاتتارى اۋىل-ايماققا ءۇش ايدا ءبىر-اق رەت بارادى. الەۋمەتتىك جەلىمەن بايلانىسپاعاندا، قاي كەزدە بايلانىسقا تۇسۋگە بولادى؟ ماعان عالامتور ارقىلى ازاماتتاردان كوپتەگەن ساۋالدار ءتۇسىپ جاتادى. سوندىقتان تۆيتتەر، فەيسبۋك، اگەنت دەگەندەر قاي كەزدە بولماسىن قاجەت. ءبىرجولا شەكتەيتىن بولساق، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر اقپاراتسىز قالادى. ءارى بۇل جان-جاقتى زەرتتەلمەگەن ۇسىنىس. ەكىنشى ماسەلە، الەۋمەتتىك جەلىنى كومپيۋتەردەن وشىردىك دەلىك. بىراق ءار ادامنىڭ قولىندا عالامتورعا قوسىلعان تەلەفون بار. سوندىقتان ونداي شەشىم ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن بەرمەيدى. سوندىقتان ونداي شەشىمدى ءوز-ءوزىمىزدى الداۋ دەپ ەسەپتەيمىن. مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ الەۋمەتتىك جەلىگە بوسقا ۋاقىت كەتپەسىن دەسەك، وندا تەلەديدار، راديو، تەلەفوندى دا ءوشىرىپ تاستايىق. عالامتوردى دۇرىس تۇسىنبەگەننەن وسىنداي ۇسىنىستار تۋىندايدى. عالامتور ناعىز اشىق اقپارات الاتىن قۇرالدىڭ ءبىرى. سونى دۇرىس پايدالانۋدى ۇيىمداستىرۋ، عالامتورداعى ساپالى اقپاراتتى تابۋدى ۇيرەتۋ مەملەكەتتىك ورگان باسشىلارىنىڭ مىندەتى.

-  الداعى ۋاقىتتا مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر اراسىندا جەلىنى تۇبەگەيلى شەكتەپ جاتسا، قاي جاعىنان ۇتۋىمىز مۇمكىن؟

-  ۇتامىز دەۋ ارتىقتاۋ بولار. بۇدان جۇمىس ساپاسىزدانىپ، بايلانىس جۇيەسى بولمايدى. جاڭا تەحنولوگيالاردى يگەرىپ، كومپيۋتەرگە دەگەن ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋىمىز كەرەك دەيمىز دە، ەندى كەلىپ مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى شەكتەگىمىز كەلەدى. بۇل ۇلكەن قاراما-قايشىلىق.

-  الەۋمەتتىك جەلىلەردى پايدالانۋ شەتەلدىك مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر اراسىندا قالاي دامىعان؟

-  الەۋمەتتىك جەلىدە تىركەلمەگەن شەنەۋنىك كوپشىلىكپەن ۇنەمى بايلانىس جاساي المايدى. تالاي شەتەلدىك ساياساتكەرلەرمەن كەزدەسۋدە ۆيزيتكالارىن ۇسىنعان كەزدە فەيسبۋكتەگى مەكەن-جايىن مىندەتتى تۇردە كورسەتەدى. ءبىر شەنەۋنىككە حابارلاسقاندا تەلەفون ءنومىرىن تانىماعاننان كەيىن سويلەسپەۋى نەمەسە وعان ۋاقىتى بولماۋى مۇمكىن. ءبىز ءبىر رەت كوتەرمەگەننەن كەيىن نەگە الماعانىن بىلمەي جاتىپ، ەكىنشى رەت تەلەفون شالعىمىز كەلمەيدى. الەۋمەتتىك جەلىنىڭ ەڭ ءتيىمدى تۇسى ول قوسۋلى تۇرادى. سۇراعىڭدى جازاسىڭ جانە ول وعان ۋاقىتى بولعان كەزدە جاۋاپ بەرەدى. مىسالى، ءبىر ماسەلە ءۇشىن قالانىڭ ءبىر شەتىنەن ەكىنشى شەتىنە دەيىن، بولماسا، باسقا قالادان كەلىپ، كەزدەسۋ كەرەك بولدى دەيىك. ونىڭ ۋاقىتىن بەلگىلەۋ قاجەت. قابىلداۋ بولمەسىندە توسىپ، كەزەك كۇتىپ وتىرۋى كەرەك. ءسويتىپ كىرگەندە 4-5 مينۋتتىڭ ىشىندە جۇمىسىن ءبىتىرىپ شىعادى. سول جۇمىسىن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى دا شەشە سالۋعا بولار ەدى. ءتىپتى كەيبىر الەۋمەتتىك جەلىدە ۆيدەوبايلانىس بار. داۋىستاپ سويلەسۋگە بولادى. ءبىزدىڭ ەلدىڭ كولەمى ۇلكەن. ەلدىمەكەندەر اراسى ۇزاق. بۇل ورايدا ءبىز ءۇشىن ناعىز قاجەت قۇرال - الەۋمەتتىك جەلى جانە ونى كوبىرەك پايدالانۋ كەرەك.

-  الەۋمەتتىك جەلىنىڭ ءتيىمدى تۇستارىن تىزبەلەپ وتىرسىز. جەلى ارقىلى قانداي ماسەلەلەردى شەشىپ كوردىڭىز؟

-  ايماققا باراتىن كەزدە الدىن الا حابارلاپ، كەزدەسۋدىڭ قايدا بولاتىنىن جەلىگە جازىپ قويامىن. ءتىپتى وسى ارقىلى ءۇش جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ستۋدەنتتەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدىم. بۇدان ەشقانداي دا قاۋىپ-قاتەر كورىپ تۇرعان جوقپىن. اۋىلعا بارعان سايىن مىندەتتى تۇردە كەزدەسۋ وتەدى. زالعا 200 ادام جينالعان بولسا، العاشقى قاتاردا اقساقالدار، ولاردان كەيىن ءبىلىم سالاسىنىڭ ماماندارى جايعاسىپ، جاستار جاعى سوڭعى قاتارلاردان ورىن تەبەدى. ولار سۇراق قويمايدى. سەبەبى، بىزدە ۇنەمى ۇلكەن كىسىلەر سويلەپ سۇراقتارىن قويادى. مىسالى، مەنىڭ بايقاعانىم الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى جاستار سۇراقتارىن جىبەرىپ جاتادى. كەزدەسۋ باستالماي تۇرىپ جاستار: «اعا، مىنا ماسەلە قالاي بولادى؟»، - دەپ كوكەيدەگىلەرىن ايتاتىن كەزدەرى كوپ. بىلتىر مامىر ايىندا قىزىلوردا وبلىسى، جالاعاش اۋدانى، اقسۋ اۋىلىندا بولدىق. سول جيىندا مەنىڭ پوشتاما «ديپلوممەن - اۋىلعا» باعدارلاماسىنا قاتىستى ءبىر سىن تاعىلعان حات ءتۇسىپ، كەيىن ونى دەپۋتاتتىق ساۋال رەتىندە كوتەردىم. سول ساۋال ارقىلى ءبىراز ماسەلەلەر شەشىلدى. سول اقپاراتتى جەلى ارقىلى الماعاندا، ساۋال جاساماسام، كوپكە بەلگىسىز بولار ما ەدى؟! جاستاردىڭ سونداعى ايتقانى: «بىزدە بەرەتىن 900 مىڭ تەڭگەگە ءۇي ساتىپ الا المايمىز»، - دەيدى. دەپۋتاتتىق ساۋالدان كەيىن ول سوما 2 ملن. 200 تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلدى. ءدال وسىلاي ءبىز جاستاردىڭ داۋىسىن قاي ۋاقىتتا ەستىر ەدىك؟ ال جاستار سونداي ماسەلەنى كوپشىلىك الدىندا ايتا بەرمەيدى.

-  شەنەۋنىكتەر اراسىندا ۇكىمەت باسشىسى تۆيتتەردە ءجيى حابارلاما جازىپ تۇراتىن ەدى. ودان بولەك، بەلسەندى تۇردە پايدالاناتىنداردىڭ ءبىرى مۇرات ابەنوۆ. ارىپتەستەرىڭىزبەن جەلى ارقىلى سويلەسەسىز بە؟

-  قازىر پارلامەنتتە قاتارىمىز كوبەيىپ كەلە جاتىر. ارىپتەسىم مۇحتار تىنىكەەۆ تۇراقتى پايدالانىپ ءجۇر. ايگۇل سالوۆەۆا دا تۇراقتى تۇتىنۋشى. نەگىزىنەن پايدالاناتىن شەنەۋنىكتەر كوبەيۋى كەرەك. ءۇش جىلدان بەرى مەن ءوزىمنىڭ جەكە تابىسىمدى الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالاپ كەلەمىن. بۇل دا كەرەك ءادىس.

اڭگىمەلەسكەن - زاڭعار تاۋداي

«حالىق ءسوزى» گازەتى