قازاقتا «قىرىق ادام ءبىر جاق، قىڭىر ادام ءبىر جاق»، دەگەن ءبىر جاقسى ماقال بار. وسىنى بۇگىن قۇداي قوسقان كورشىمىز، پۋتين بيلەگەن رەسەيگە قاراپ ايتسا، نىساناعا ءدال تيەر ەدى.

كۇنى كەشە، 8 مامىردا وركەنيەتتى ەۋروپا ەلدەرى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ اياقتالۋىن قاراپايىم تۇردە، بەلگىسىز سولداتتىڭ زيراتىنىڭ باسىنا گۇل قويۋ سەكىلدى جاقسى داستۇرمەن اتاپ وتسە، رەسەي سول باياعى قىڭىرلىعىنا سالىپ، ماسكەۋدە 12 مىڭ اسكەر مەن جۇزدەگەن تەحنيكا قاتىسقان «ۇلى جەڭىس كۇنىنە» ارنالعان اسكەري پاراد ۇيىمداستىرىپ، باياعى سول: «فاشيستەردى تەك قانا ءبىز جەڭدىك، سوندىقتان ءبىز ۇلىمىز»، دەگەن ۇلىدەرجاۆالىق شوۆينيستىك سىرقاتىنا باستى. سوناۋ ادامزات باسىنا تۇسكەن اسا زور زۇلماتتى بۇكىل الەم ەلدەرى «ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس» دەپ اتاسا، وزدەرىنشە قيسايعان كورشىمىز: «جوق، ءتىپتى دە ولاي ەمەس. بۇل ۇلى وتان سوعىسى»، دەپ ءفاشيزمدى جالعىز جەڭگەندەي ەرەكشە ءبىر قىڭىرلىقپەن ەشكىمگە دەس بەرەر ەمەس.

شوۆينيزممەن ۋلانعان پۋتين بيلىگى تىم كوپ ادام جينالۋدان ساقتانۋ، ونداي جەردە ەڭ بولماسا بەت پەردە كيۋ سەكىلدى ۇساق-تۇيەككە باسىن اۋىرتپايدى. وزدەرى پىكر تۇتاتىن جۋكوۆ ايتپاقشى: «سولداتتاردى اياۋدىڭ قاجەتى جوق، ورىستىڭ ايەلدەرى تاعى دا تابادى»، دەگەن ساياساتتى ۇستاناتىن سەكىلدى.

ءبىز بۇل جەردە ورىستىڭ ءبارى بىردەي وسىنداي دەۋدەن اۋلاقپىز. ولار قانشا دەگەنمەن كوپ حالىق قوي، جاقسىسى دا، جامانى دا تابىلادى. ءپۋتيننىڭ ۇلىدەرجاۆالىق ساياساتىن مۇلدەم قابىلدامايتىن، مۇنىڭ قاتەرلى باعىت ەكەندىگىن ەشكىمنەن تايسالماي، تۋرا ايتاتىن شىنايى ازاتتارى دا كەزدەسىپ قالادى. ماسەلەن، رەسەيدىڭ حالىق ءارتيسى دميتري نازاروۆ وسى مەرەكەگە وراي ءوز ولەڭىن ارناعان. ونىڭ قانشالىقتى وتكىر ەكەندىگىن سەزىنۋ ءۇشىن تۇپنۇسقادان بەرەلىك.

«زاچەم ۆ بارەراح ۆسيا روسسيا؟
زاچەم وتتاچيۆات پاراد؟
پاراد چەگو؟ پاراد بەسسيليا؟ پاراد زاپرەتوۆ ي وگراد؟
پاراد راسسترەلياننىح پوسوبي؟ ۋبيتىي پەنسيوننىي فوند؟
زابىتوي سلاۆى ي نادگروبي؟ ي فرونت، رازۆەرنۋتىي ۆ نارود.
ۆوينستۆەننىە جەلەزياكي ۆەزۋت ۆوينستۆەننىح رەبيات.
روسگۆارديا ي اۆتوزاكي زامكنۋت بەسسمىسلەننىي پاراد»، - دەپ ءبىر-اق، قايىرادى.

ارينە، شىندىقتى ايتقان ادام كىمگە ۇناسىن. وسىدان سوڭ، ىلە-شالا You Tube-تە ءارتيستى جۇرتقا جامان اتتى كورسەتۋگە تىرىسقان «جاپتىم جالا مەن جاقتىم كۇيە» ءورىپ شىعا كەلەدى. بۇعان شوۆينيزمگە شالدىققان جاي ادامداردى بىلاي قويعاندا رەسەيگە بەلگىلى دەيتىن ادامدار دا قوسىلا كەتتى. ماسەلەن، ۇلتى گرۋزين بولسا دا، ورىسقا جاعىنىپ قالۋعا تىرىسقان «ماتچ تۆ» تەلەارناسىنىڭ جەتەكشىسى تينا كاندەلاكي وعان (نازاروۆقا) «رۋسوفوب» ياعني، «ورىستاردى جەك كورەتىن ادام» دەگەن ايدار تاقسا، «ءپۋتيننىڭ بۇلبۇلى» اتانعان ۆلاديميمر سولوۆەۆ نازاروۆقا بارلىق اتاق-داڭقتان باس تارتىپ، ەلدەن كەتۋگە شاقىرادى.

جارايدى، كورشىمىزدىڭ جاعدايى بەلگىلى. ال ەندى وزىمىزدە نە بولىپ جاتىر، وسىعان كەلەلىك. بىزدە پاندەمياعا بايلانىستى «جەڭىس كۇنىن» مەرەكەلەۋ كەلەسى جىلعا قالدىرىلعانى بەلگىلى. الايدا بۇل مەركەنى اتاپ وتپەسە كوڭىلى كونشىمەيتىن، ونسىز بۇل تىرشىلىكتىڭ ءمانى كەتەتىندىگىن ويلاپ، ءتۇن ۇيقىسى ءتورت بولىنەتىندەر جەتىپ ارتىلاتىن كورىنەدى. ماسەلەن، بىزدەگى مەمەلەكەتتەن مول قارجى الاتىن ءبىر ورىس ءتىلدى پورتال ورىستىڭ «بەسسمەرتنىي پولكىن» ونلاين تۇرىندە وتكىزەمىز» دەپ تىراشتانسا، ەكىنشى ءبىر وسىلايشا ماي شەلپەككە باتقان پورتال سوناۋ قاراعاندى وبلىسىنداعى تەمىرتاۋ قالاسىندا ءبىر ادامنىڭ سول پولكتى ناسيحاتتاپ، جالعىز ءوزى اكەسىنىڭ پورترەتىن ۇستاپ كوشەگە شىققاندىعىن ەل ومىرىندەگى اسا ءبىر ەرەكشە قۇبىلىس ساناپ، ايداي الەمگە جاريالاپ جاتقان ارەكەتىن كورەسىز.

وسىنى كورگەندە بىزدەگى رەسەي ناسيحاتىنىڭ اسا پارمەندى ەكەندىگىن امالسىز مويىنداۋعا ءماجبۇرمىز. اششى دا بولسا، شىندىق وسى.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz