1997 جىلى وتستاۆكاعا كەتكەن قر پرەمەر-ءمينيسترى اكەجان قاجىگەلديندى (اق) كەيىنگى تولقىن ۇرپاق بىلمەۋى مۇمكىن، ال بىلگەندەردىڭ ءوزى سوڭعى شيرەك عاسىرعا جۋىق ۋاقىتتا ءبىراز جاعداياتتى جادىنان شىعارىپ الۋى دا عاجاپ ەمەس.

ەندەشە، «اياعى اسپاننان سالبىراپ تۇسكەندەي» بولىپ جۇرگەن بۇگىنگى بىرقاتار جاستاردىڭ زەردەسىنە جاڭا تاريحتان ءبىراز تەزيستى ايتايىن. ەڭ الدىمەن، بۇگىنگى بيلىك مەنشىكتەنىپ جۇرگەن ەكونوميكالىق رەفورمانىڭ دەنىن اق جاساپ كەتكەنىن ەسكە سالۋ كەرەك:

-نارىقتىق كاپيتالعا بەيىمدەلگەن بانكى رەفورماسى;

-ازاماتتاردىڭ العاشقى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا نەگىز بولعان كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق (كسك-نى ەسكە الايىق) رەفورماسى;

-ءوندىرىس پەن شارۋاشىلىقتى جەكەشەلەندىرۋ رەفورماسى (ارينە، سوۆەتتىك سارقىنشاقتان قالعان بيلىكتىك بيۋروكراتيا بۇل جەكەشەلەندىرۋدى كەيىننەن قۇبىجىق قىلىپ جىبەردى);

-زەينەتكەرلىك رەفورما (1997 جىلعا دەيىن 25 جىلدىق ەڭبەك ستاجى بار ازاماتتار جالپى نەگىزدە پەنسياعا شىعۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى، بىراق كەيىنگى ۇكىمەت بۇل جۇيەنىڭ بىت-شىتىن شىعارىپ، اقىرىندا اق باستاعان جۇيەگە 2018 جىلى قايتىپ ورالۋعا ءماجبۇر بولدى);

-پوشتا مەن بايلانىس رەفورماسى (قازپوشتا مەن قازتەلەكوم);

-وتىن-ەلەكتر جۇيەسىن بۇرىنعى وداقتىق جۇيەدەن وقشاۋلاپ باسقارۋ (كەگوك) رەفورماسى;

-جانە قر-دا العاشقى قور نارىعى (فوندوۆىي رىنوك) جۇيەسىن قالىپتاستىردى، ت.ب.

-1996 جىلدىڭ «جىل رەفورماتورى» اتانىپ، لوندون ەكونوميكا مەكتەبىنىڭ ادام سميدت اتىنداعى التىن مەدالمەن ماراپاتتالعان تمد ەلدەرىندەگى العاشقى جانە سوڭعى پرەمەر-مينيستر.

1997 جىلى اق جوعارى بيلىكتەن دوعارىسقا كەتىپ، اشىق وپپوزيتسياعا شىققان ءبىرىنشى قايراتكەر. (ودان كەيىنگى ءبىر دە ءبىر پرەمەر ن.نازارباەۆتىڭ جەكە دارا ساياسي رەجيمىنە قارسى شىعا المادى).

قر پرەزيدەنتتىك سايلاۋىنا (1998) ءوز كانديتاتۋراسىن ۇسىنعان جانە سول ءۇشىن قۋعىنعا ءتۇسىپ، سىرتتاي سوتتالعان (10 جىل) العاشقى وپپوزيتسيا وكىلى.

قازاقستاندا ەڭ العاشقى «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن» – «زا چەستنىە ۆىبورى» قوزعالىسىن قۇرۋعا تۇڭعىش باستاما كوتەرگەن ازامات (1998).

قازاقستاندا ەڭ العاشقى ساياسي وپپوزيتسيالىق پارتيا (رنپك. 1998) قۇرعان ساياساتكەر. (قۇرامىندا بولعاندار – عازيز الدامجاروۆ، مارقۇم نۇربولات ماسانوۆ، اسىلبەك قوجاحمەتوۆ، گەنەرال ايتقالي ەسەنعۇلوۆ، ۆيتالي ۆورونوۆ، ليرا بايسەيتوۆا، سەرىك مەدەتبەكوۆ، باقىتجان تورەعوجينا، روزلانا تاۋكينا، امانگەلدى كەرىمتاەۆ، ساعات ءجۇسىپ، اعايىندى نۇرلان جانە قۋانىش باكىرلانوۆتار، جۇماباي دوسپانوۆ، جاقسىلىق شاكەەۆ، مايرا ابەنوۆا، ءاليحان رامازانوۆ، ءامىرجان قوسانوۆ جانە باسقالار).

قازاقستان دەموكراتيالىق كۇشتەرى فورۋمىن (فورۋم «دەمسيل كازاحستانا. ماسكەۋ، جەلتوقسان 1998) قۇرۋعا العاش مۇرىندىق بولعان باستاماشى (مۇشەلەرى – سەرىكبولسىن ءابدىلدين، عازيز الدامجاروۆ، سەرگەي دۋۆانوۆ، گۇلجان ەرعاليەۆا، نۇربولات ماسانوۆ، اسىلبەك قوجاحمەتوۆ، پەتر سۆويك، يرينا ساۆوستينا، كينورەجيسسەر راشيد نۇعىمانوۆ (ك/ف «يگلا»), بيگەلدى عابدۋللين جانە ت.ب.). قازاقستان حالقىنا تيەسىلى مۇناي دوللارلارىنا قاتىستى جەمقورلىق پەن پاراقورلىققا بايلانىستى باتىستا «قازاقگەيت» داۋىن (سكاندال) كوتەرگەن ءبىرىنشى ساياسي ەميگرانت (1999-2000جج).

ءوز ەلىندە ساياسي قۋعىنعا تۇسكەنى ءۇشىن ەۋروپارلامەنت «بوستاندىق پاسپورتىن» بەرگەن العاشقى قازاق ساياساتكەرى (ودان كەيىن بۇل قۇجات ءبىر دە ءبىر قازاقستاندىققا بەرىلگەن جوق).

2000 جىلى ۆاشينگتوندا قازاقستان وپپوزيتسياسىنىڭ شەتەلدىك بيۋروسىن (سەرىك مەدەتبەكوۆ) قۇردى.

قازاقستان كونستيتۋتسياسىنىڭ التەرناتيۆتى نۇسقاسىن دەموكراتيالىق پرينتسيپتەر نەگىزىندە جاساۋعا باستاماشى بولدى (2000ج).

اقش كونگرەسى مەن ەۋروپارلامەنتتە (1999-2003 جج ارالىعىندا) قازاقستانداعى اۆتوكراتيا جونىندە ەڭ العاش دەپۋتاتتىق تىڭداۋلار وتكىزۋدى ۇيىمداستىرعان قايراتكەر.

2002 جىلى كەيىنگى وپپوزيتسيالىق ساياساتكەرلەر عالىمجان جاقيانوۆ پەن مۇحتار ابليازوۆقا قاتىستى ناقاق جانە زاڭسىز جۇرگىزىلگەن سوت پروتسەسستەرىنە امەريكالىق ادۆوكاتتاردىڭ (چارلە بوت) قاتىسۋىن ۇيىمداستىردى.

قازاقستان دەموكراتيالىق وپپوزيتسياسىنىڭ پراگا (1998), لوندون(2001) جانە ستراسبۋرگ (2005) كونفەرەنتسيالارىن وتكىزدى.

2010 جىلدان باستاپ، قازاقستان بيلىگىندەگى لاۋازىمدى چينوۆنيكتەر شەتەلدىك بانكىلەر مەن وففشورلارعا تىققان حالىق قارجىسىن انىقتاۋ جانە ميللياردتاعان دوللاردى ەلگە قايتارۋ ماسەلەسىمەن اينالىسۋدا.

ەسكە سالايىن، بۇل – قازاقستان دەموكراتيالىق وپپوزيتسيالىق قوزعالىسىنا اكەجان قاجىگەلدين قوسقان ۇلەستىڭ مەنىڭ زەردەمدە قالعان دەتالدار عانا. بالكىم، جەكەلەگەن فاكتىلەر مەن ەسىمدەر مەنىڭ جادىمنان شىعىپ كەتۋى دە مۇمكىن.

قالاي بولعاندا دا، قازاقستاننىڭ اسىل ازاماتى، ءوز ەلىنىڭ تاباندى پاتريوتى، تالماس كۇرەسكەر اكەجان اعانى تۋعان كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن! مۇنداي التىن باستى ازامات، الەمدىك دەڭگەيدەگى ەكونوميكانىڭ ءبىلىمدارى ەل ەرتەڭى ءۇشىن قاجەت-اق ساياسي مەنەدجەر. امان بولىڭىز!

ەرمۇرات ءباپيدىڭ جازباسى 

Abai.kz