قازاقستان - تاپقان تابىسى تاماققا كەتەتىن ەل
حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ ەسەپتەۋى بويىنشا ايلىعىنىڭ 10-20% قارجىسىن تاماققا جۇمسايتىن ەلدەر «دامىعان ەلدەر» كاتەگورياسىنا كىرەدى. الايدا قازاقستان بۇل كاتەگورياعا جاتپايدى. بەيرەسمي تۇرعىدان حالىق تاپقان قارجىسىنىڭ تەڭ جارتىسىن، كەي جاعدايدا ءتىپتى تۇتاستاي تاماق الۋعا جۇمسايدى. ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ ەسەلەپ ارتۋى ول كورسەتكىشتى ارتتىرۋدا.
2021 جىلدىڭ العاشقى جارتى جىلدىعى دا اياقتالدى. ورتا ەسەپپەن ءاربىر قازاقستاندىق اي سايىن 96,7 مىڭ تەڭگەنى ازىق-تۇلىك الۋعا جۇمسايتىن بولىپ شىقتى. بۇل وتكەن جىلعى وسى ۋاقىتتاعى كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا 4,6%-عا ارتىق. بۇل بويىنشا finprom.kz ارنايى زەرتتەۋ جۇمىسىن جاساپتى.
ايماقتىق كورسەتكىشتەر بويىنشا اي سايىن تاماققا قارجى جۇمساۋدان كوش باستايتىن قالا – الماتى بولىپ تۇر. ورتا ەسەپپەن ءار الماتىلىق 127,2 مىڭ تەڭگەنى ازىق-تۇلىك الۋ ءۇشىن جۇمسايدى. بۇدان بولەك پاۆلودار وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى 117,1 مىڭ تەڭگە، ياعني ءبىر جىل بۇرىنعى كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا 18,1% ارتىق جانە شقو تۇرعىندارى 116,5 مىڭ تەڭگە، ءبىر جىل بۇرىنعى كورسەتكىشتەن 5,3% كوپ قارجى جۇمسايتىن بولعان. پايىزدىق كورسەتكىشتىڭ ارتۋىن تاماق باعاسىنىڭ قىمباتتاۋى جانە ايلىقتىڭ وسپەۋىمەن تۇسىندىرۋگە بولادى.
تاپقان تابىسىنىڭ ەڭ از بولىگىن تاماققا جۇمسايتىن ايماق – شىمكەنت بولىپ شىقتى. ءار شىمكەنتتىك اي سايىن ورتا ەسەپپەن 72,1 مىڭ تەڭگەنى تاماققا قۇرتادى. بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 11,2%-عا ارتىق.
تاماق باعاسىنىڭ قىمباتتاۋى مەن حالىقتىڭ ازىق-تۇلىككە جۇمسايتىن قارجىسى ۇلعايعان ايماق – جامبىل وبلىسى بولىپ وتىر. ال ازىق-تۇلىككە اي سايىن جۇمسايتىن قارجى كورسەتكىشى ارتپاعان ءۇش قانا ايماق بار. ولار الماتى قالاسى، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى جانە اقمولا وبلىسى. وزگە ايماقتاردا پايىزدىق كورسەتكىش ارتقان.
حالىقتىڭ ءبىر جىل ىشىندە ازىق-تۇلىك پەن الكوگولسىز سۋسىندارعا جۇمسايتىن قارجىسى 5,5%-عا ارتقان. ال تەمەكى جانە ىشىمدىككە جۇمسايتىن شىعىندارى كەرىسىنشە ازايعان. بۇنى ەلدەگى الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ ناشارلاۋىمەن تۇسىندىرۋگە بولادى. حالىق قارجىسىن نەگىزگى ازىق-تۇلىك كوزدەرىنە جۇمساۋعا كوشكەن.
قازاقستاندىقتار تاماققا جۇمسايتىن قارجىسىنىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن ەتكە جانە ەت ونىمدەرىنە قۇرتادى ەكەن. ورتا ەسەپپەن اي سايىن 31,2 مىڭ تەڭگە. نان ونىمدەرىنە قازاقستاندىقتار اي سايىن 14,3 مىڭ قارجىسىن جۇمسايتىن بولعان. بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 12,4%-عا ارتىق. ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرىنە 9,6 مىڭ تەڭگە كەتەدى.
ءبىر جىل ىشىندە قازاقستاندىقتاردىڭ جۇمىرتقاعا جۇمسايتىن قارجىسى 37,1%-عا ارتقان. ال قانت، كونديتەرلىك ونىمدەر مەن تاتتىلەرگە جۇمسايتىن شىعىندار كەرىسىنشە ازايعان. بۇل دا ەكونوميكالىق كورسەتكىشتىڭ ايقىن كورىنىسى.
قازاقستاندا ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ باعاسى كۇن سايىن ارتۋدا. ۇكىمەت باعانى تۇراقتاندىرۋ بويىنشا بىرنەشە باسقوسۋ ۇيىمداستىرىپ، 50 ملرد تەڭگە بولەتىنىن مالىمدەدى. الايدا بۇل نارىقتاعى باعاعا ايتارلىقتاي وزگەرىس جاساعان جوق. ءبىر اي ىشىندە كارتوپ، ءسابىز تاپشىلىعى بايقالىپ، باعاسى ءۇش ەسەگە ءوستى. جانارماي باعاسىنىڭ دا شارىقتاۋى حالىق قالتاسىنا سوققى جاساۋدا.
ەلىمىزدىڭ باتىس ايماعىندا ءشوپ تاپشىلىعى بولىپ، مال قىرىلۋدا. ال سولتۇستىك پەن شىعىستا ەگىننىڭ شىعۋى بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا از. سوندىقتان بيىل دا ەت پەن نان ونىمدەرىنىڭ باعاسى ارتادى دەپ بولجاۋعا تولىق نەگىز بار. قازاقستان بىرتىندەپ تاپقان تابىسىن تاماققا جۇمسايتىن ەلگە اينالدى.
Abai.kz