الەكسەي ۆلاسوۆ, پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتى زەرتتەۋ جونىندەگى اقپاراتتىق-ساراپتامالىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، رەسەيلىك ساياساتتانۋشى:
– الدىمەن مەدۆەدەۆتىڭ سوزدەرىن ەسكە تۇسىرەيىكشى: «پرەزيدەنت وباما مەنەن «رەسەيدىڭ دسۇ-عا ەنبەك ويى بار ما» دەپ سۇرادى. بۇل ساۋالعا ەلىمىزدىڭ اتىنان جاۋاپ بەرەيىن، رەسەي دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا ەنگىسى كەلەدى. جانە وعان سوڭعى جىلدارى جەتكەن جەتىستىكتەرىمىزبەن بارامىز»، – دەگەن بولاتىن. ەگەر كەدەندىك وداقتى «جەتكەن جەتىستىكتەردىڭ» قاتارىندا اتايتىن بولساق، رەسەيدىڭ وبامانى قارسى العانعا دەيىنگى جانە ودان كەيىنگى ۇستانىمىنىڭ اراسىندا ەشقانداي دا قاراما-قايشىلىق جوق. دەگەنمەن استانا-ماسكەۋ-مينسك ۇشتىگىنىڭ اراسىنداعى ينتەگراتسياعا اسەر ەتىپ جاتقان «ەكونوميكادان تىس» ىشكى سەبەپتەر تىم كوپ. دسۇ-عا بىرلەسكەن تۇردە ەنۋدىڭ ءساتتى جۇزەگە اساتىندىعىنا كەپىلدىك بەرۋگە ەشبىر ساراپشىنىڭ دا ءداتى شىداماس ەدى. سوندىقتان قايتالاپ ايتايىن، باراك وبامانىڭ كەدەندىك وداققا دەگەن كوزقاراسى بەيتاراپ جانە بۇل تاقىرىپ ونى قىزىقتىرمايدى.

الەكسەي ۆلاسوۆ, پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتى زەرتتەۋ جونىندەگى اقپاراتتىق-ساراپتامالىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، رەسەيلىك ساياساتتانۋشى:
– الدىمەن مەدۆەدەۆتىڭ سوزدەرىن ەسكە تۇسىرەيىكشى: «پرەزيدەنت وباما مەنەن «رەسەيدىڭ دسۇ-عا ەنبەك ويى بار ما» دەپ سۇرادى. بۇل ساۋالعا ەلىمىزدىڭ اتىنان جاۋاپ بەرەيىن، رەسەي دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا ەنگىسى كەلەدى. جانە وعان سوڭعى جىلدارى جەتكەن جەتىستىكتەرىمىزبەن بارامىز»، – دەگەن بولاتىن. ەگەر كەدەندىك وداقتى «جەتكەن جەتىستىكتەردىڭ» قاتارىندا اتايتىن بولساق، رەسەيدىڭ وبامانى قارسى العانعا دەيىنگى جانە ودان كەيىنگى ۇستانىمىنىڭ اراسىندا ەشقانداي دا قاراما-قايشىلىق جوق. دەگەنمەن استانا-ماسكەۋ-مينسك ۇشتىگىنىڭ اراسىنداعى ينتەگراتسياعا اسەر ەتىپ جاتقان «ەكونوميكادان تىس» ىشكى سەبەپتەر تىم كوپ. دسۇ-عا بىرلەسكەن تۇردە ەنۋدىڭ ءساتتى جۇزەگە اساتىندىعىنا كەپىلدىك بەرۋگە ەشبىر ساراپشىنىڭ دا ءداتى شىداماس ەدى. سوندىقتان قايتالاپ ايتايىن، باراك وبامانىڭ كەدەندىك وداققا دەگەن كوزقاراسى بەيتاراپ جانە بۇل تاقىرىپ ونى قىزىقتىرمايدى.

ورازالى سابدەن, اكادەميك، ەكونوميست، زاڭگەر:
– بۇل جەردە ساياسات ءبىرىنشى كەزەككە شىعىپ وتىر. ال ساياسات بار جەردە مىندەتتى تۇردە مۇددە بولادى. كەدەندىك وداق نەگىزىندە كىرۋ ءبىز ءۇشىن ءتيىمدى بولاتىن ەدى. بۇل تۇرعىدان الىپ قاراعاندا، رەسەيدىڭ مۇمكىنشىلىگى مەن دايىندىعى وتە جوعارى دەڭگەيدە. دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرۋ نيەتىن اشىق ءبىلدىرۋى – وسىنىڭ ايعاعى. مەدۆەدەۆ پەن وبامانىڭ كەزدەسۋىندەگى رەسەي جاعىنان ايتىلعان پىكىر رەسەيدىڭ دسۇ-عا كىرگەندىگىن بىلدىرمەيدى. دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى قابىلداۋ ەمتيحانى ارقىلى بىرنەشە بالانى وقۋعا قابىلدايتىن ۋنيۆەرسيتەت ەمەس. مۇشەلىككە ءوتۋدىڭ قيىنشىلىعىن 13-14 جىلدان بەرى كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ كەلە جاتقان ءبىز جاقسى بىلەمىز. بۇل ۇيىمعا كەدەندىك وداق ەلدەرىنىڭ ءبىر مەزگىلدە ەنۋى شارت ەمەس. ءبىز دسۇ-عا رەسەيدىڭ كولەڭكەسىندە ءجۇرىپ ءوتۋدى ەمەس، تاۋارلارىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ مەن دايىندىعىمىزدى كۇشەيتۋدى ويلاۋىمىز كەرەك. ەڭ باستىسى، كەدەندىك وداق ەلدەرى ۇكىمەتتەرىنىڭ اراسىندا بىرىگىپ قادام جاساۋ تۋرالى كەلىسىلدى. جاقىندا ماسكەۋدە ەۋرازەق-تىڭ وتىرىسىنا قاتىسىپ كەلدىم، سول جيىندا كەلەسى جىلدىڭ باسىندا كەدەن وداعى مەملەكەتتەرىنىڭ بىرىككەن كوميتەتى اشىلاتىنى بەلگىلى بولدى. ال بۇل دەگەنىمىز – ۇلكەن شارۋا.

دوسىم ساتپاەۆ: تاۋەكەلدى باعالاۋ توبىنىڭ ديرەكتورى، ساياساتتانۋشى:
– بۇل تاقىرىپتاعى مەدۆەدەۆ پەن ءپۋتيننىڭ كوزقاراسى بۇگىن قاراما-قايشى كەلىپ وتىر. ەكەۋى ەكى ءتۇرلى سويلەيدى. سوعان قاراعاندا وزدەرى دە نە ىستەۋ قاجەتتىگىن شەشە الماي ەكىويلى جۇرگەن سياقتى. مۇنداي جاعدايدا قازاقستان دا كەلىسسوزدەردى توقتاتپاي، ءوز الدىنا جالعاستىرا بەرۋ كەرەك.
باستاپقىدا، رەسەيدىڭ دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كەدەندىك وداق بولىپ كىرۋ تۋرالى شەشىمى ءبارىمىزدى دە تاڭعالدىرعان بولاتىن. 16 جىل بويى جالعاسىپ كەلگەن كەلىسسوزدەردى قالايشا كىلت تەجەي قويادى دەستىك. سويتسەك ولاي ەمەس ەكەن. ءىس جۇزىنە كەلگەندە قازاقستان دا، رەسەي دە، بەلارۋس تا دسۇ-عا ەنۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەردى توقتاتقان جوق. اسىرەسە، رەسەي مەن قازاقستان جەكەلەي ارەكەت ەتۋ مۇمكىندىگىن ساقتاپ قالعىسى كەلدى. ايتا كەتۋ كەرەك، وسى تۇستا قازاقستان ساياساتكەرلەرى ءوزىن ساۋاتتى ۇستاي ءبىلدى. ءوز باسىم، دسۇ-عا كەدەندىك وداق بولىپ ەنۋ قازاقستان ءۇشىن اسا ءبىر ۇلكەن جەتىستىك دەپ ەسەپتەيمىن. بۇدان، نەگىزىنەن، رەسەي ۇتادى. سەبەبى رەسەي الدىمەن ءۇش بىردەي نارىقتى ءوز ىرقىنا باعىندىرىپ، تاۋارلارىنىڭ ساتىلۋ ارناسىن كەڭەيتىپ العىسى كەلەدى.

ساۋالنامانى دايىنداعان ساكەن كوكەنوۆ
“الاش ايناسى” گازەتى 11 شىلدە 2009 جىل