رەسەي پرەمەر-ءمينيسترى دميتري مەدۆەدەۆتىڭ ەۋرازيالىق وداقتا ورتاق ۆاليۋتا قولدانۋ تۋرالى مالىمدەمەسىنەن كەيىن رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ تمد ىستەرى بويىنشا كوميتەت توراعاسى «ورتاق ۆاليۋتا دا، ورتاق ءتىل دە، ورتاق شەكارالار دا كەرەك» ەكەنىن ايتتى. رەسەيلىك ساياساتكەرلەر يمپەريالىق مەملەكەتكە ورالۋ ساياساتىن اشىق ايتۋدا دەيدى قوعام قايراتكەرى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور امانگەلدى ايتالى.

-  رەسەي تۇرعىسىنان بارلىعى تۇسىنىكتى. رەسەيدىڭ باستى ماقساتى - كەڭەستەر وداعىنا قايتا ورالۋ. ورتاق ءتىل، ورتاق ۆاليۋتا، ورتاق ءبىلىم. شىن مانىسىندە ولار يمپەريالىق مەملەكەتكە ورالۋ ساياساتىن اشىق ايتۋدا. سوندىقتان، بۇل جەردە ءبىزدىڭ مەملەكەت پەن ۇكىمەت باسشىلارى، پارلامەنت وتە ۇلكەن ساقتىق تانىتۋى كەرەك. كوبىنە ەۋروپالىق وداق ۇلگى ەتىپ الىنادى. بىراق سول ەۋرو وداق ۆاليۋتاسىنىڭ قانداي اپات پەن قارجىلىق داعدارىسقا اكەلگەنىن كورىپ وتىرمىز عوي. سونان كەيىن ەۋروپانىڭ وزىندە دە «ورتاق ءتىل» دەگەن اڭگىمە ۇلتتاردىڭ نامىسىنا تيەتىندىكتەن، مۇناي ءسوز ەشقاشان دا ايتىلمايدى، ونداي ماقسات قويىلمايدى. سوندىقتان، مەدۆەدەۆتى ورىس تۇرعىسىنان تۇسىنۋگە بولادى. ال قازاق مەملەكەتى جاعىنان ونىڭ ۇسىنىسىن قابىلداۋ اسىعىستىق بولار ەدى. ءومىر وتەر، كەتەر. بۇگىنگى ادامدار قولدار. ال كەيىنگى ۇرپاققا ونىڭ زاردابى، سالدارى وتە زياندى بولماق. بۇل جەردە ءبىز وتە قىراعىلىق تانىتۋىمىز كەرەك.

رەسەي پرەمەر-ءمينيسترى دميتري مەدۆەدەۆتىڭ ەۋرازيالىق وداقتا ورتاق ۆاليۋتا قولدانۋ تۋرالى مالىمدەمەسىنەن كەيىن رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ تمد ىستەرى بويىنشا كوميتەت توراعاسى «ورتاق ۆاليۋتا دا، ورتاق ءتىل دە، ورتاق شەكارالار دا كەرەك» ەكەنىن ايتتى. رەسەيلىك ساياساتكەرلەر يمپەريالىق مەملەكەتكە ورالۋ ساياساتىن اشىق ايتۋدا دەيدى قوعام قايراتكەرى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور امانگەلدى ايتالى.

-  رەسەي تۇرعىسىنان بارلىعى تۇسىنىكتى. رەسەيدىڭ باستى ماقساتى - كەڭەستەر وداعىنا قايتا ورالۋ. ورتاق ءتىل، ورتاق ۆاليۋتا، ورتاق ءبىلىم. شىن مانىسىندە ولار يمپەريالىق مەملەكەتكە ورالۋ ساياساتىن اشىق ايتۋدا. سوندىقتان، بۇل جەردە ءبىزدىڭ مەملەكەت پەن ۇكىمەت باسشىلارى، پارلامەنت وتە ۇلكەن ساقتىق تانىتۋى كەرەك. كوبىنە ەۋروپالىق وداق ۇلگى ەتىپ الىنادى. بىراق سول ەۋرو وداق ۆاليۋتاسىنىڭ قانداي اپات پەن قارجىلىق داعدارىسقا اكەلگەنىن كورىپ وتىرمىز عوي. سونان كەيىن ەۋروپانىڭ وزىندە دە «ورتاق ءتىل» دەگەن اڭگىمە ۇلتتاردىڭ نامىسىنا تيەتىندىكتەن، مۇناي ءسوز ەشقاشان دا ايتىلمايدى، ونداي ماقسات قويىلمايدى. سوندىقتان، مەدۆەدەۆتى ورىس تۇرعىسىنان تۇسىنۋگە بولادى. ال قازاق مەملەكەتى جاعىنان ونىڭ ۇسىنىسىن قابىلداۋ اسىعىستىق بولار ەدى. ءومىر وتەر، كەتەر. بۇگىنگى ادامدار قولدار. ال كەيىنگى ۇرپاققا ونىڭ زاردابى، سالدارى وتە زياندى بولماق. بۇل جەردە ءبىز وتە قىراعىلىق تانىتۋىمىز كەرەك.

- بىزدە ينتەگراتسيالىق وداقتار تۋرالى ءسوز بولعاندا، ەڭ الدىمەن بۇل ەكونوميكالىق وداق دەگەن ءۋاج ايتىلادى. بىراق ورتاق ۆاليۋتا تۋرالى ماسەلە كوتەرىلە سالا مەملەكەتتىك دۋما دەپۋتاتتارىنىڭ بىردەن ورتاق ءتىل مەن شەكارا ماسەلەسىن قوزعاۋى مۇنداي وداقتىڭ ساياسي استارىن كورسەتپەي مە؟

‑  ءار ءبىر ەكونوميكالىق ماسەلەنىڭ استارىندا مادەني، ۇلتتىق ماسەلە جاتاتىندىعىن ەسكەرە بەرمەيمىز، ءۇڭىلىپ، سارالاي المايمىز. سوندىقتان تەك «قارنىمىز توق بولسىن» دەگەن ساياسات اپاتقا اكەلەدى. سەبەبى قارنىمىز توق بولىپ، ۇلت رەتىندە قادىرىمىز قاشاتىن بولسا، ونداي وداقتىڭ بىزگە كەرەگى قانشا؟!

- قازىر ءبىلىم مينيسترىلىگى كوپ ءتىلدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرمەكشى. العاشقى سىنىپتان باستاپ بالاعا ءۇش ءتىلدى مەڭگەرتۋ مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسى شەشىلمەگەن قازاقستاندا قانشالىقتى ءتيىمدى بولماق؟

- جالپى بۇل تىلدەردىڭ بالانسى، تىلدەردىڭ تەڭدىگى دەگەن وي تۋدىرادى. سوندىقتان كەيبىر ەلدەردە 2-3 ءتىل وقىتۋ ەتەك العان. بىراق ءۇش ءتىل، ەكى ءتىل وقىتاتىن مەملەكەتتەردە انا ءتىلىنىڭ، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مەڭگەرىلۋىنە كوپ ءمان بەرىلەدى. ەگەر مەملەكەتتىك ءتىل ءالى دە ءالسىز، وسال، تۇعىرى بەرىك بولماسا، ءۇش ءتىلدى مەڭگەرۋ ماقسات ەتىپ قويىلمايدى.

سۇحباتتىڭ تولىق نۇسقاسىن www.arasha.kz - http://arasha.kz/post/875 - سايتىنان وقي الاسىزدار.