زاڭ جوباسىنىڭ تۇسىنىكتى ءارى ناقتى بولۋى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ نورمالارىن ءتۇسىنۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن اسا قاجەت. سوندىقتان دا مەملەكەتتىك تىلدەگى زاڭناما تالاپقا ساي بولۋى ءۇشىن اۋدارمانىڭ سايكەستىلىگىن جاساعاننان كەيىن، قايتادان ورىس تىلىندەگى ءماتىندى قاراپ شىققان دۇرىس. ويتكەنى ورىس تىلىندەگى كۇردەلى، ءتىپتى ورىس ءتىلىنىڭ گرامماتيكاسىنا ساي كەلمەيتىن سويلەمدەر مەملەكەتتىك تىلگە اۋدارىلعاندا نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر نورمالارىنىڭ تۇسىنىگىن بۇرمالاپ جىبەرەدى.

سونىمەن قاتار، لەكسيكالىق نورمالار مەن سويلەم قۇراۋدىڭ دا ماڭىزى زور. زاڭ تىلىندە بۇلارعا دا كوڭىل اۋدارۋ كەرەك. ەسكىرگەن، كونە جانە كوپ ماعىنالى سوزدەردى پايدالانۋعا بولمايدى دەپ «نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» 1998 جىلعى 24 ناۋرىزداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا بەكىتىپ قويعانبىز، الايدا كەي جاعدايدا، كەيبىر جاڭا تەرميندەردىڭ اۋدارماسىن بەرۋ كەزىندە نەگە سول ءوزىمىزدىڭ ەسكىرگەن جانە كونەرگەن سوزدەرىمىزدى جاڭعىرتپايمىز.

بىرقاتار تەرميندەر تىكەلەي زاڭ جوباسىندا ءتۇسىندىرۋدى قاجەت ەتەدى. نورماتيۆتىك ۇعىمداردى بايانداعاندا ناقتىلىق پەن دالدىككە تىرىسقان ءجون. قاجەت بولعان جاعدايدا ارنايى سالالىق (قۇقىقتىق، ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق) تەرميندەر قولدانىلادى. بۇل جاعدايدا اسا كوپ قولدانىلمايتىن تەرميندەرگە انىقتاما بەرگەن ورىندى.

زاڭ جوباسىنىڭ تۇسىنىكتى ءارى ناقتى بولۋى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ نورمالارىن ءتۇسىنۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن اسا قاجەت. سوندىقتان دا مەملەكەتتىك تىلدەگى زاڭناما تالاپقا ساي بولۋى ءۇشىن اۋدارمانىڭ سايكەستىلىگىن جاساعاننان كەيىن، قايتادان ورىس تىلىندەگى ءماتىندى قاراپ شىققان دۇرىس. ويتكەنى ورىس تىلىندەگى كۇردەلى، ءتىپتى ورىس ءتىلىنىڭ گرامماتيكاسىنا ساي كەلمەيتىن سويلەمدەر مەملەكەتتىك تىلگە اۋدارىلعاندا نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر نورمالارىنىڭ تۇسىنىگىن بۇرمالاپ جىبەرەدى.

سونىمەن قاتار، لەكسيكالىق نورمالار مەن سويلەم قۇراۋدىڭ دا ماڭىزى زور. زاڭ تىلىندە بۇلارعا دا كوڭىل اۋدارۋ كەرەك. ەسكىرگەن، كونە جانە كوپ ماعىنالى سوزدەردى پايدالانۋعا بولمايدى دەپ «نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» 1998 جىلعى 24 ناۋرىزداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا بەكىتىپ قويعانبىز، الايدا كەي جاعدايدا، كەيبىر جاڭا تەرميندەردىڭ اۋدارماسىن بەرۋ كەزىندە نەگە سول ءوزىمىزدىڭ ەسكىرگەن جانە كونەرگەن سوزدەرىمىزدى جاڭعىرتپايمىز.

بىرقاتار تەرميندەر تىكەلەي زاڭ جوباسىندا ءتۇسىندىرۋدى قاجەت ەتەدى. نورماتيۆتىك ۇعىمداردى بايانداعاندا ناقتىلىق پەن دالدىككە تىرىسقان ءجون. قاجەت بولعان جاعدايدا ارنايى سالالىق (قۇقىقتىق، ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق) تەرميندەر قولدانىلادى. بۇل جاعدايدا اسا كوپ قولدانىلمايتىن تەرميندەرگە انىقتاما بەرگەن ورىندى.

زاڭناماداعى تەرميندەر جالپى قابىلدانعان تەرمينولوگياعا سايكەس ءبىر ماعىنادا عانا قولدانىلۋى ءتيىس. دەگەنمەن، كەيبىر جاعدايلاردا بۇعان قول جەتكىزۋدە قيىندىقتار كەزدەسەتىنى جاسىرىن ەمەس. زاڭ جوباسىنىڭ تۇپنۇسقاعا بارابارلىعىن باعالاۋ مازمۇندى تالداۋ جولىمەن جۇرگىزىلەدى. بۇل جەردە مەملەكەتتىك تىلدەگى ءماتىننىڭ قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىقتارىنا سايكەس قۇرىلۋىنا نازار اۋدارىلۋى قاجەت.

باسقا تىلدەر سەكىلدى، قازاق ءتىلى عىلىمىندا دا لەكسيكا دەگەن تەرمين وتە كەڭ ۇعىمدى قاتيدى. بەلگىلى ءبىر ماقساتقا بايلانىستى قولدانىلاتىن سوزدەردىڭ جيىنتىعى لەكسيكا دەپ اتالا بەرەدى. مىسالى، اۋىزەكى سويلەۋ لەكسيكاسى، كىتابي لەكسيكا، عىلىمي لەكسيكا، وندىرىستىك-تەحنيكالىق لەكسيكا، رەسمي ءىس-قاعازدارى لەكسيكاسى، ديالەكتىلىك لەكسيكا، كاسىبي سوزدەر لەكسيكاسى، تەرمينولوگيالىق لەكسيكا، كونەرگەن سوزدەر لەكسيكاسى ت.ب.

سونىمەن، لەكسيكولوگيا دەگەنىمىز - ءتىلدىڭ لەكسيكاسىن، دالىرەك ايتقاندا، تىلدەگى سوزدەردىڭ سان الۋان ماعىنالارىن، ءسوز بايلىعىنىڭ قۇرالۋ، تولىعۋ، دامۋ جولدارىن، سوزدەردىڭ قولدانىلۋ ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەيتىن سالا. سوندىقتان، لينگۆيستيكالىق ساراپتاما جۇرگىزۋ كەزىندە ءبىز، نەگىزىنەن، لەكسيكولوگياعا، اتاپ ايتقاندا، لەكسيكاعا دا كوپ كوڭىل بولەمىز. ءتىل ايتىلعان جەردە تەرميندەر دە قوسا ايتىلادى. تەرميندەردى رەتتەۋ ماسەلەسى بىزدە قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟ قاراپايىم حالىق زاڭنىڭ قازاقشا ءماتىنىن تۇسىنبەيدى. قازاق ءتىلدى زاڭگەرلەردىڭ، اۋدارماشىلاردىڭ وسى باعىتتا اتقارار جۇمىسى شاش ەتەكتەن.

كوبىنەسە اڭگىمە تەرميندەرگە قاتىستى بولعاندا، ءبىرىنشى كەزەكتە، اۋدارماشىلاردى كىنالاۋعا قۇمارمىز. ولار فيلولوگتار، كەيدە جۋرناليستەر، ونىڭ ماعىناسىن بىلمەۋى مۇمكىن دەيدى. ال مەنىڭ ايتارىم، «ورىس-قازاق» تىلدەرىنىڭ اۋدارماشى ماماندارىن قايدا دايىندايدى؟ دايىنداسا، قاي ۋاقىتتان بەرى دايىنداۋدا؟ ەلىمىزدە، مەنىڭ بىلۋىمشە، ەڭ كوپ دايىندالاتىن ماماندىقتار زاڭگەرلەر مەن ەكونوميستەر؟ سوندا، 20 جىلدان بەرى ءجونى ءتۇزۋ قازاقشا وقىعان زاڭگەرلەردىڭ وتە از بولۋى كىمنىڭ كىناسى؟ ولار نەگە اۋدارمامەن اينالىسپايدى؟ الدە بارلىعى ورىس تىلىندە سايراپ، مىقتى زاڭگەر بولىپ جۇمىس ىستەيدى مە؟ مەنىڭشە ولاي ەمەس، ولاردىڭ كوپشىلىگى جۇمىسسىز. سوندىقتان الدىن الا، ون شاقتى پايىزى عانا جۇمىسقا ورنالاساتىن، قالعان باسىم كوپشىلىگى جۇمىسسىز، نە بولماسا باسقا مامان يەسى بولاتىن ماماندىقتاردى دايىنداۋدى نەگە قىسقارتىپ، ورنىنا ءتىل ماماندارىن، ونىڭ ىشىندە ەكى تىلگە جەتىك اۋدارما ماماندارىن دايىنداۋدى نەگە قولعا الماسقا؟

مىسالى، «زاڭ» دەرەكتەر بازاسىندا 29 ءتۇرلى قۇقىق نورمالارىنا بەرىلگەن تۇسىنىكتەمەلەردىڭ بىردە ءبىرىنىڭ قازاقشا اۋدارماسى بەرىلمەگەن، بۇعان دا اۋدارماشى مامان كىنالى مە؟ ولاردىڭ ونسىز دا «وتە شۇعىل» دەپ ءتۇسىپ جاتقان قۇجاتتارى جەتكىلىكتى. ال قۇزىرەتتى ورگاندار زاڭگەرلەرگە وسى قۇقىق نورمالارىنا ساپالى تۇسىنىكتەمە جازىڭدار دەپ تاپسىرىس بەرسە، جازاتىن ادام تابىلار ەدى عوي.

زاڭ تەرميندەرىن بىرىزدىلىككە كەلتىرۋ دە ۇلكەن ماسەلەنىڭ ءبىرى. قاراپايىم مىسال: «پوتەنتسيال پوتەنتسيالنىح پوستاۆششيكوۆ، پرەدوستاۆليايۋششۋيۋ سۆويۋ پرودۋكتسيۋ» - قولدانىستاعى زاڭناما تەرميندەرىمەن اۋدارساق - «ءوز ءونىمىن ۇسىناتىن الەۋەتتى ءونىم بەرۋشىلەردىڭ الەۋەتى». بۇل جەردە «پوتەنتسيال» ءسوزى مەن «پوتەنتسيالنىح» سوزدەرى قازاق تىلىندە «الەۋەت» جانە «الەۋەتتى» دەگەن سوزدەرمەن، ال «پوستاۆششيك» ءسوزى دە، «پرودۋكتسيا» ءسوزى دە «ءونىمىن ۇسىناتىن»، «ءونىم» دەگەن سوزدەرمەن بەرىلگەن. ال ورىس تىلىندە بۇلار مۇلدە باسقا ماعىنالاردى بەرىپ وتىر ەمەس پە؟ «پوتەنتسيالنىي» بۇل جەردە «بولۋى مۇمكىن، ىقتيمال»، ال «پوتەنتسيال» - «الەۋەت»، سوندا «الەۋەتتى» اپارىپ تىكەلەي اۋدارا سالعان. «پوستاۆششيك» ءونىم عانا بەرمەيدى، ول قىزمەتتەر مەن جۇمىستاردى دا ۇسىنادى، سوندىقتان ول «ءونىم بەرۋشى» بولا المايدى. بۇل جەردە قازاقتىڭ «جابدىقتاۋشى» ءسوزى ماعىناسى بويىنشا كوبىرەك كەلەدى. سوندا قازاق ءتىلىنىڭ بايلىعى قايدا؟ نەگە وسى تەرميندەردى قابىلداعاندا، قازاق ءتىلدى زاڭگەرلەر مەن فيلولوگتارمەن كونسۋلتاتسيالار جۇرگىزىلمەگەن؟ مۇنداي مىسالداردى كوپتەپ كەلتىرۋگە بولادى.

زاڭدى تۇزەۋ ءۇشىن، الدىمەن، زاڭدى سول مەملەكەتتىڭ تىلىندە جازۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ ءتىلى - قازاق ءتىلى. ورىس ءتىلى - رەسمي ءتىل. وعان ەشكىمنىڭ قارسىلىعى جوق، داۋ تۋعىزىپ جاتقان دا جوق. بىراق، ءبىزدىڭ زاڭدارىمىز رەسمي تىلدە جازىلادى دا، مەملەكەتتىك تىلگە اۋدارىلادى. اۋدارىلعاننان كەيىن زاڭنىڭ ءمانى كەتەدى.

ورىستىڭ ءتىلى قازاقتىڭ تىلىنەن باي ەمەس. ءبىر بەتتىك ورىس تىلىندەگى ءماتىندى قازاقشاعا اۋدارىپ كورىڭىزشى، ودان ءبىر جارىم بەت شىعادى. ال، قازاقشانى ورىسشاعا اۋدارىڭىزشى، ءبىر بەتكە جەتپەي قالادى. ول ءتىلىمىزدىڭ بايلىعىن كورسەتەدى. ءبىزدىڭ ءتىلىمىزدىڭ نەگىزى اتا زاڭدا بولۋى كەرەك. كونستيتۋتسيا زاڭداردىڭ نەگىزى بولعاندىقتان، كوپشىلىك تەرمين دە سوعان سايكەس بولعانى ءجون. سول زاڭدى اۋدارعاندا دا «مىنا تەرمين قالاي ەكەن؟» دەپ كونستيتۋتسياعا قاراۋىمىز قاجەت. الايدا، ولار كونستيتۋتسيادا ءبىر بولەك، كودەكستەردە ءبىر بولەك قولدانىلادى.

ءبىر جاعىنان، قازىرگى جاسالىپ جاتقان لينگۆيستيكالىق ساراپتامالار ورىسشا ايتقاندا، «مارتىشكين ترۋد»، ياعني، «دالاعا كەتكەن ەڭبەكپەن تەڭ» با دەپ ويلايسىڭ. وعان مىسال، تۇسكەن كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوبالارىنداعى وسى وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلارعا ساراپتاما جاساۋ بارىسىندا قيسىنىنا سايكەس تۇزەتۋ بەرسە، كەيبىر ازىرلەۋشىلەر: «جو-جوق! قولدانىستاعى زاڭنامادا سولاي. تۋزەتۋگە بولمايدى» دەپ بەزەك قاعادى. ءبىر جاعىنان ولاردىڭ ۇستانىمدارى دا دۇرىس سياقتى، سەبەبى ولار زاڭنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىنە عانا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزەدى عوي. ال قالعان بولىگى سول تۇزەتىلمەگەن كۇيىندە قالىپ، تەرميندەردىڭ بىرىزدىلىگى بۇزىلادى. بۇعان جول بەرمەۋدىڭ بىردەن ءبىر امالى - ول كەشىكتىرىپ، كۇندە ەرتەڭگە قاراتپاي، قولدانىستاعى زاڭناماعا لينگۆيستيكالىق ساراپتاما جاساۋدى قولعا الۋ قاجەت. جانە قاتارداعى زاڭداردان ەمەس - اتا زاڭىمىز كونستيتۋتسيادان باستاۋ كەرەك. ۇكىمەت قاجەت دەپ ەسەپتەسە بۇل ءۇشىن ءتىپتى ساراپشىلار قۇرامىنا بەلگىلى زاڭگەر جانە فيلولوگ عالىمداردى تارتۋعا بولار ەدى. ولاردى تارتۋدىڭ تەتىگىن كوپ ىزدەستىرۋدىڭ قاجەتى جوق. نەبىر ەكونوميست، سپورتشى، باپكەر كەڭەسشىلەرگە اقشا تابىلىپ جاتادى ەمەس پە، سول جولمەن ءوزىمىزدىڭ زاڭگەرلەر مەن فيلولوگتارىمىزدى دا تارتۋعا بولار ەدى، الايدا، وكىنىشكە وراي مەملەكەتتىك تىلگە كەلگەندە «بيۋدجەتتە قاراستىرىلماعان» بولىپ، بۇل ماسەلە كەنجە قالىپ قويۋدا.

وعان ناقتى مىسال: ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ زاڭ شىعارۋ ينستيتۋتىنداعا لينگۆيستيكالىق ورتالىقتىڭ شتاتىن كەڭەيتۋ ماسەلەسى قاراستىرىلعان كەزدە «ۇكىمەتتىڭ بيۋدجەتىنەن» دە، «مينيسترلىكتىڭ بيۋدجەتىنەن» دە قاراجات تابىلماي، شتات سانى ينستيتۋتتىڭ ءوز ەسەبىنەن قاراستىرىلدى. بىرەۋ بۇل دا ۇكىمەت پەن مينيسترلىكتىڭ بيۋدجەتى دەپ داۋ ايتار، الايدا، بۇل جۇمىس جاساپ وتىرعان مەكەمەنىڭ باسقا سالالارمەن اينالىسىپ وتىرعان قۇرىلىمدارىنىڭ ساندىق جانە ساپالىق جاعىن السىرەتۋگە اكەلەتىندىگىن نەگە ويلامايدى؟ ەلىمىزدەگى ءتىلدى دامىتۋعا باعىتتالعان قارجىدان كوپتەگەن سەمينار-كونفەرەنتسيالار مەن بايقاۋلار جانە باسقا شارالار وتكىزگەنشە ناقتى ىسپەن اينالىساتىن ىسكە بولىنسە ارتىق بولماس ەدى دەپ ويلايمىن.

تاعى ءبىر مىسال: جاپپاي قىسقارتۋ بولعان كەزدە بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندار مەن مەكەمەلەردە اۋدارماشىلار مەن قازاق تىلىنە جاۋاپتى ماماندار قىسقاردى. سوندا قالاي بولعانى؟ بارلىق ماماندار بىردەن مەملەكەتتىك تىلدە سايراپ كەتتى مە؟ جوق، ارينە. ساراپتاماعا ساقاۋ جوبالاردى الىپ كەلگەندەرگە مىنالارىڭ نە دەسە، ولار بىزدە اۋدارماشى جوق، فيرماعا اۋدارتقان ەدىك، سولاي اۋدارىپ بەردى دەپ، قاراپ تۇراتىندار دا كەزدەستى. ال ول فيرماعا قانشا اقشا تولەدى ەكەن؟ تەگىن اۋدارماعانى انىق قوي.

سوندىقتان قولدانىستاعى زاڭناماعا لينگۆيستيكالىق ساراپتاما جاساۋ ءۇشىن «لينگۆيستيكا ورتالىعى» قۇرىلىمىنا قوسىمشا ماماندار تارتىپ، بۇكىل زاڭنامانى قولعا الۋ قاجەت، ال بۇل ءبىر ايدىڭ نە ءبىر جىلدىڭ شارۋاسى ەمەس. شاتتتاعى جيىرما شاقتى ادامنىڭ شاماسى كۇندەلىكتى كەلىپ جاتقان زاڭ جوبالارىنان اسپايدى.

بۇعان قوسا ايتارىم، حالىقارالىق تەرميندەردىڭ مەملەكەتتىك تىلدەگى اۋدارمالارىنىڭ ماعىناسى، مىسالى:

«امنيستيا»، ونى «راقىمشىلىق» دەدىك. ال، راقىمشىلىق - «پوميلو­ۆانيە» دەگەنگە جاقىن.

«كونسۋلتاتسيا» - «كەڭەس» - سوۆەت;

«كوررۋپتسيا» - «سىبايلاس جەمقورلىق»، بۇل تىركەستى تالداساق مۇلدە باسقا سالالارعا اۋىسىپ كەتەمىز;

«رەتسيديۆ» - «قىلمىستى قايتالاۋ» - ال ەندى وسىنى قايتا ورىسشاعا اۋدارسا «پوۆتورەنيە پرەستۋپلەنيا» بولادى ەمەس پە؟

«وپەراتيۆنىي» - «جەدەل» - كەز كەلگەن ورىسشا-قازاقشا سوزدىكتە بۇل ءسوزدى ورىسشاعا «سكورىي، بىسترىي، سپەشنىي، سروچنىي» نەمەسە «ەكسترەننىي» دەپ تۇسىندىرەدى.

«يۋستيتسيا» - «ادىلەت» - سپراۆەدليۆوست. ولاي بولسا، «پروكۋراتۋرانى» دا، «ادۆوكاتۋرانى» دا اۋدارىپ الايىق.

«ميگراتسيا»، «ميگرانت»، «يمميگرانت» - «كوشى-قون»، «كوشىپ-قونۋشى»، «كوشىپ كەلۋشى»، سول سياقتى باسقا دا كوپتەگەن حالىقارالىق تەرميندەردى ايتۋعا بولادى.

اتالعان سوزدەردىڭ ماعىناسى ەداۋىر كەڭ، سوندىقتان، مەنىڭ پىكىرىمشە، حالىقارالىق تەرميندەرگە تيىسپەستەن سول كۇيىندە قالدىرعانىمىز ابزال. اۋدارما ماسەلەسىن جونگە كەلتىرۋ قاجەت. اۋداراتىن تەرميندەر بار، اۋدارىلمايتىن حالىقارالىق تەرميندەر بار. سونى انىقتاپ الۋ كەرەك. ايتپەسە، وسى سوزدەردى اۋدارماشىلار ارقايسىسى وزىنشە جەكە اۋدارىپ، پايدالانىپ، ءسوزدىڭ ءمانى، ماعىناسى بۇزىلادى. مەنىڭشە «ۆەلوسيپەد» ويلاپ تابۋدىڭ ەش قاجەتى جوق. جالپى ويىمدى جازۋشى ۇزاقباي دوسپانبەتوۆتىڭ 2009 جىلعى 5 ماۋسىمدا «انا ءتىلى» گازەتىندە جاريالانعان ماقالاسىندا كەلتىرىلگەن ۇزىندىمەن قورىتىندىلاسام دەيمىن:

«عىلىمي تەرمين قاي ەلدە، قاي عالىمنىڭ لابوراتورياسىندا دۇنيەگە كەلسە سول قالپىندا باسقا تىلدەرگە كوشىرىلۋى كەرەك. اعىلشىنشاعا دا، نەمىسشەگە دە، ورىسشاعا دا، قازاقشاعا دا. سەبەبى، ول تەرميننىڭ دالمە-ءدال اۋدارماسىن تابۋ مۇمكىن ەمەس. ءتىپتى ونى ىزدەپ جاتۋدىڭ ءوزى كۇلكىلى نارسە. «قولىڭ كوتەرە الماس شوقپاردى بەلىڭە بايلاما» دەگەندى سوندايدا ايتقان ءجون. سەبەبى، جوقتى ىزدەگەن ادامنىڭ ونى تاپقانىن كىم كورىپتى؟

ءوز تاراپىمىزدان دا ءبىر مىسال كەلتىرەيىك. قازاقتا «كاسىپ» دەگەن ءسوز بار. وسى ءبىر ءسوز تاپ قازىرگى تاڭدا نەشە ماعىنادا پايدالانىلىپ ءجۇر، ويلانىڭىزدارشى: بيزنەس - كاسىپ، بيزنەسمەن - كاسىپكەر، پروفەسسيونالنىي -كاسىبي، پروفەسسيا - كاسىپ، پرومىسەل - كاسىپ. بۇل جەردە «كاسىپ» دەگەن ءسوزدىڭ «بيزنەستىڭ» تولىق ماعىناسىن بەرە الماسىن دالەلدەپ جاتۋدىڭ ءوزى ارتىق. ءارى ءبىر ءسوزدى وندا-مۇندا جۇلقىپ، بارىنە جاپسىرا بەرگەننەن نە ۇتامىز؟ ال وسىنداعى «پروفەسسيا» سوزىمەن تۇبىرلەس «پروفەسسور» ءسوزىن نەگە سول كۇيىندە الىپ ءجۇرمىز؟ مۇمكىن وعان دا «كاسىپ» دەگەن سوزگە جۇرناق پەن جالعاۋلاردىڭ ءبىرىن جالعاپ، قازاقشا بالاما تابارمىز. سەبەبى، تەرميندەردى قازاقشالاۋدى جاقتاپ جۇرگەندەردىڭ كوبىسىنىڭ «پروفەسسور» اتاعى بار. ءا، بۇل ءسوزدى قازاقشالاساق ول بۇرىنعىداي قۇلاققا جاعىمدى، ءارى سۇستى كورىنبەيدى ەكەن عوي. دەگەنمەن، «پروفەسسور» اتاعى بارلاردىڭ كوبىسى ءوز بەدەل-ابىرويىن ساقتاۋدىڭ امالىن بىلەدى، ال باسقا سوزدەردى شاتتى-بۇتتى ەتىپ، قازاقشالاي بەرۋدى ۇسىنادى.

جوق، اعايىندار، تەرەڭ ويلانايىق، اقىلعا كەلەيىك! ساۋ باسقا ساقينا تىلەپ، بۇيرەكتەن سيراق شىعارىپ، ونسىز دا كورەسىنى كوپ كورگەن حالقىمىزدىڭ باسىن شاتپايىق! بۇل ماسەلەدە ءبىزدىڭ قورىتىندى پىكىرىمىز: تەك تازا ورىس تىلىنەن اۋىسقان سوزدەر بولسا، وندا دا ولاردىڭ ەڭ دۇرىس، ءساتتى بالامالارى تابىلعان جاعدايدا عانا قازاقشالايىق».

«اباي-اقپارات»