كلاسسيكالىق كرەديتتىڭ، ياعني يپوتەكانىڭ اجىراماس بولىگى – بانك پروتسەنتى. ونسىز كرەديت جۇيەسى جۇمىس ىستەي المايدى. بىراق يسلامدا ول ءوسىم – «ريبا» دەپ اتالادى جانە ونىمەن اينالىسۋ، وعان قاتىستى بولۋ اۋىر كۇنانىڭ بىرىنە جاتقىزىلعان. جالپى، ريبانىڭ ەكى ءتۇرى بار، پروتسەنتكە قاتىستىسى – «ريبا ان ناسيا» دەپ اتالادى. وسى كەزدە ءدىندى بەرىك ۇستاناتىن، بىراق باسپانالى بولۋ ءۇشىن يپوتەكادان باسقا جول تابىلماي تۇرعان بىزدەگى ازاماتتاردىڭ ءبىراز قيىندىققا ۇشىراپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس. جەكە وزىمە وسى تۇرعىداعى سۇراقتار كوپ كەلىپ ءتۇستى.

قايتپەك كەرەك؟ شاريعاتتى بۇزباي، يپوتەكاعا ءۇي الۋعا بولا ما؟

شىن ايتقاندا، قازىرگى تاڭدا شاريعاتتى بۇزباي نۇر-سۇلتان، الماتى، شىمكەنت جانە تۇركىستان قالالارىندا عانا ءۇي الۋعا بولادى. سەبەبى، ەلدەگى يسلام بانكينگىنىڭ جالعىز وپەراتورى – Al-Hilal بانك تەك وسى قالالاردا عانا جۇمىس ىستەيدى. بىراق يسلام يپوتەكاسىنا مىسالى اتىراۋ مەن اقتوبە سىندى وڭىرلەردەن سۇرانىس وتە جوعارى. سوندىقتان Al-Hilal بانك وسىنى ەسكەرىپ، باسقا قالالاردان دا ءوز وكىلدىكتەرىن اشسا دۇرىس بولار ەدى.

يسلام يپوتەكاسى «مۋراباحا» قۇرالى ارقىلى جۇمىس ىستەيدى. ول ساۋدا پرينتسيپتەرىنە نەگىزدەلگەن. مىسالى، ءسىز كليەنت رەتىندە ءۇي تاڭدايسىز. ول تەك قانا جاڭا، باستاپقى بولۋى شارت ەمەس. قولدان (ۆتوريچكا) الۋعا دا بولادى. ءۇي تاڭدايسىز دا، 30 پايىز العاشقى جارناسىن تولەيسىز. ودان كەيىن قالعان 70 پايىزىن Al-Hilal بانك ءوزى قوسادى دا، بارىپ سول ءۇيدى بانكتىڭ اتىنا ساتىپ الادى. ۇستىنە اقشا قوسادى دا، جاڭا باعا تاعايىندايدى. ءسويتىپ، سىزگە سول ءۇيدى پروتسەنتسىز راسسروچكاعا بەرەدى.

مىسالى، بانك ءسىز تاڭداعان ءۇيدى ساتۋشىدان 10 ميلليون تەڭگەگە ساتىپ الدى. ونىڭ 3 ميلليون تەڭگەسى سىزدىكى. بانك 7 ميلليون تەڭگە تولەدى. ەندى بانك سول ءۇيدىڭ جاڭا باعاسىن 9 ميلليون تەڭگە دەپ تاعايىندايدى دا، سىزگە راسسروچكاعا بەردى. ءسىز 10 جىل بويى 9 ميلليون تەڭگەنى پروتسەنتسىز تولەپ، بانككە قايتارىپ وتىراسىز (ايىنا 75 مىڭ تەڭگە). ءۇي بانكتىڭ اتىندا بولادى. بىراق اقشانى تولىق تولەپ بىتكەننەن كەىن، بانك ءۇيدى ءسىزدىڭ اتىڭىزعا جازىپ بەرەدى. ارينە، يسلام بانكى ءسوزسىز بۇدان پايدا تابادى. ونسىز بولمايدى. بىراق فورمالدى تۇردە شاريعات بۇزىلماعاندىقتان، ءسىز دە، بانك تە كۇنا ارقالامايسىز.

يسلام يپوتەكاسى ءتيىمدى مە، «7-20-25» ءتيىمدى مە؟

ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق ستاۆكاسى 9,75 پايىزعا كوتەرىلگەن ۋاقىتتا، قازاقستانداعى كەز-كەلگەن بانك يپوتەكاسى تيىمدىلىگى جاعىنان «7-20-25»-پەن ەش ۋاقىتتا تالاسا المايدى. سول سەبەپتى، «7-20-25» باعدارلاماسى يسلام يپوتەكاسىنا قاراعاندا ارتىق تولەم، العاشقى جارنا، مەرزىمى جاعىنان بىرنەشە پۋنكت بويىنشا وزىپ تۇر. ەسەسىنە يسلام يپوتەكاسى باسپانانى قولدان الۋعا (ۆتوريچكا) مۇمكىندىك بەرەدى.

جالپى يسلام يپوتەكاسىنا كەلگەندە ءبىرىنشى كەزەككە تيىمدىلىك ەمەس، شاريعاتتى بۇزباي باسپانالى بولۋ مۇمكىندىگىن قويۋ كەرەك. دەمەك، قارجى نارىعىندا ءدىن جولىنداعى ادامدارعا دا تەڭ مۇمكىندىكتەر قاراستىرىلىپ جاتىر دەگەن ءسوز. بۇل تۇرعىدان العاندا بىزدە العاشقى قادامداردىڭ بار ەكەنى قۋانتادى. نەگىزى، قازىرگى تەندەنتسياعا قاراپ وتىرىپ، قازاقستانداعى يسلام بانكينگىنىڭ پەرسپەكتيۆاسى زور دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى.

ايبار ولجاەۆ

Abai.kz