قازاقستاندا جۋرناليستەرگە قىسىم ارتقان
2 قاراشادا الەمدە جۋرناليستەرگە جاسالعان قىلمىسپەن كۇرەس كۇنى اتاپ وتىلەدى. وسى كۇننىڭ ماڭىزىن قوعامعا ەسكە سالعان ء"ادىل ءسوز" ءباسپاسوز قورعاۋ ۇيىمىنىڭ جەتەكشىسى تامارا كالەەۆا قازاقستاندا "جۋرناليست ماماندىعىن قاۋىپسىز دەپ ساناۋعا كەلمەيدى" دەپ مالىمدەدى.
"جىل باسىنان بەرى ء"ادىل ءسوز" جۋرناليستەردىڭ كاسىبي قىزمەتىنە كەدەرگى كەلتىرگەن 77 جاعدايدى تىركەدى، اقپارات قۇرالىنىڭ 7 قىزمەتكەرى ۇستالعان، 16 جۋرناليسكە كۇش كورسەتىلگەن، ءجۋرناليستىڭ ىزىنە تۇسكەن ەكى جاعداي، 30 قوقان-لوقى تىركەلگەن" دەدى تامارا كالەەۆا 2 قاراشادا Facebook جازباسىندا.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا جۋرناليستەرگە كۇش كورسەتكەندەر نەمەسە كاسىبىنە كەدەرگى كەلتىرگەندەر كوپ جاعدايدا جازاسىز قالادى، كەيدە "كىنالىلەردىڭ جاۋاپتان جالتارۋى ابسۋردقا دەيىن بارادى". مىسالى، كوكشەتاۋدا 716.kz ءتىلشىسى وكسانا ماتاسوۆاعا كۇش كورسەتكەن ەر ادام ۇستىنەن قوزعالعان قىلمىستىق ءىس توقتاتىلعان. پوليتسياداعىلار ءىستىڭ توقتاتىلۋىن "كۇش كورسەتكەن ادام ءجۋرناليستىڭ ءوزىن تانىستىرعانىن ەستىمەدى" دەپ تۇسىندىرگەن. پەتروپاۆلدا جۋرناليست سامات جاقىپوۆ، ناتاليا ۆولكوۆا جانە تەلەوپەراتور تولەگەن يمانوۆقا ساۋدا ورتالىق كۇزەتشىلەرى جۇدىرىعىن ءتۇيىپ، ۇمتىلعان. وعان ۆيدەوايعاقتار بولسا دا، پوليتسيا جۋرناليستەردىڭ وزدەرىن كىنالى دەپ تاپقان.
"10 ماۋسىمدا پوليتسياعا "اقجايىق" گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ازامات مايتانوۆ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا قاۋىپ تونگەنى جونىندە شاعىم تۇسىرگەن. ەشكىم جاۋاپقا تارتىلمادى. 2019 جىلدىڭ شىلدە ايىنان بەرى ادام قۇقىعى جانە زاڭدىلىقتى ساقتاۋ بيۋرواسىندا جۋرناليستەرگە جاسالعان شابۋىل تەرگەلىپ كەلە جاتىر. جابىرلەنۋشىلەر پوليتسياعا شابۋىلداۋشىلاردىڭ سۋرەتى مەن ۆيدەوسىن بەرسە دە، ءتىپتى كەيبىرىنىڭ اتى-ءجونىن انىقتاپ بەرسە دە، مۇندا دا جاعداي سولاي بولىپ ءوتىر[ىس سوتقا جەتكەن جوق، كىنالىلەر جازالانبادى]" دەپ جازدى تامارا كالەەۆا.
ول ءوز جازباسىندا قازاقستان ءسوز بوستاندىعى بويىنشا رەيتينگىدە ءتىپتى گوندۋراس، پاكىستان، وڭتۇستىك سۋدان سياقتى ەلدەردەن ارتتا قالعانىن (180 ەلدىڭ ىشىندە 155-ورىندا تۇر) اتاپ ءوتىپ، الەم ۇكىمەتتەرىن جۋرناليستەرگە شابۋىل جاساۋ وقيعالارىن زەرتتەۋگە شاقىرعان بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريشتىڭ سوزىنەن مىسال كەلتىرگەن.
2019 جىلى شىلدەدە الماتىدا ءباسپاسوز ءماسليحاتىنان حابار تاراتۋعا بارعان ازاتتىق تىلشىلەرىنە ءبىر توپ ايەل شابۋىل جاساپ، ءتىلشى نۇرگۇل تاپاەۆاعا قول جۇمساعان، وپەراتور توقمولدا قۇسايىنوۆتى ۇرىپ، كاسىبي ۆيدەوكامەراسىن سىندىرعان. وسى وقيعادان بەرى ەكى جارىم جىلعا جۋىق ۋاقىت وتسە دە، كىنالىلەر ءالى جازالانبادى. پوليتسيا تەرگەۋ امالدارى جالعاسىپ جاتقانىن ايتقان.
ازاتتىق تىلشىلەرى ەلدەگى ءىرى ساياسي وقيعالار كەزىندە ءجيى كەدەرگىگە ۇشىراپ، اڭدۋعا تاپ بولادى. جۋىردا نۇر-سۇلتان پوليتسياسى شىڭجاڭداعى تۋىستارىنا اراشا سۇراپ بارعان توپتىڭ ۇستالۋىن كامەراعا تۇسىرگەن ازاتتىق تىلشىلەرىنە كەدەرگى كەلتىرگەن.
Abai.kz