دىنىمىزدە قاسيەتتى ءۇش اي بولسا، سونىڭ ءبىرى - رامازان ايى. بۇل ايدا جاقسىلىقتى ادەتتەگىدەن دە كوبىرەك جاساۋعا، تىيىل دەگەن نارسەدەن تىيىلىپ، اللاعا دەگەن قۇلشىلىقتى ۇدەتە تۇسەدى ەكەن بۇرىنعىلار. ءتىپتى وسى ايدى اسىعا كۇتىپ، جىلاپ قاۋىشىپ، قيماي قوشتاسقان ەكەن بابالارىمىز.سونىمەن قاتار، ورازا ايىندا جارلى-جەتىمدەردى تاماقتاندىرىپ، كەرەك دەسەڭىز الدىنا مال سالعان اۋقاتتىلار دا بولعان.

دىنىمىزدە قاسيەتتى ءۇش اي بولسا، سونىڭ ءبىرى - رامازان ايى. بۇل ايدا جاقسىلىقتى ادەتتەگىدەن دە كوبىرەك جاساۋعا، تىيىل دەگەن نارسەدەن تىيىلىپ، اللاعا دەگەن قۇلشىلىقتى ۇدەتە تۇسەدى ەكەن بۇرىنعىلار. ءتىپتى وسى ايدى اسىعا كۇتىپ، جىلاپ قاۋىشىپ، قيماي قوشتاسقان ەكەن بابالارىمىز.سونىمەن قاتار، ورازا ايىندا جارلى-جەتىمدەردى تاماقتاندىرىپ، كەرەك دەسەڭىز الدىنا مال سالعان اۋقاتتىلار دا بولعان.

وسى ءداستۇرىمىزدى ءارى قاراي جالعايىق، ساۋاپتى ىستەرگە قول ۇرايىق، ەل-حالىققا پايدامىزدى تيگىزەيىك دەگەن نيەتپەن باس
مۋفتي ءابساتتار قاجى دەربىسالى ۇندەۋ جاساعان بولاتىن. ياعني، ءدىنباسى جىل سايىن رامازان ايى كەلۋىمەن دۇكەندەر مەن بازارلاردا ازىق-تۇلىك باعالارى كۇرت قىمباتتاپ شىعا كەلەتىنىن، بۇل حالىقتىڭ ورىندى رەنىشىن تۋعىزاتىنىن ايتا كەلىپ، «رامازان ءبىز ءۇشىن بەرەكەسى مول، اللانىڭ راحىمى مەن مەيىرىمى جاۋاتىن اي ەكەنىن ۇمىتپايىق. بۇل ايدا جاسالعان ءاربىر ىزگى امال وزگە ايلارعا قاراعاندا ساۋابى ەسەلەپ ارتاتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان وسىناۋ مۇباراك ايدا ءتۇرلى مەكەمە باسشىلارى مەن كاسىپكەر مۇسىلمان باۋىرلارىمدى جاراتۋشى يەمىزدىڭ مەيىرىمىن تىلەپ، ازىق-تۇلىكتىڭ، قوناقۇيلەر مەن قوعامدىق قىزمەتتەردىڭ، كيىم-كەشەكتىڭ، قۇرىلىس زاتتارى مەن جانار-جاعار مايدىڭ، مەكتەپ فورماسى مەن وقۋلىقتارىنىڭ، دەمالىس لاگەرلەرى مەن شيپاجايلاردىڭ، مەيرامحانالار مەن اسحانالاردىڭ باعاسىن 10 پايىزعا ءتۇسىرىپ، جەڭىلدىك جاساۋعا شاقىرامىن» دەپ جار سالدى. ءتىپتى قوعامدىق كولىكتەردە ءجۇرۋ اقىسى، كوممۋنالدىق قىزمەت تولەماقىلارى مەن تەلەكوممۋنيكاتسيالىق بايلانىس تاريفتەرىن دە وسىلاي تومەندەتسە دەدى. بۇل ۇندەۋىندەگى تاعى ءبىر ماسەلە قاسيەتتى ايدا اللا تاعالانىڭ اشۋى مەن قاھارىن تۋدىرۋعا سەبەپشى اراق-شاراپتان، ءدىنىمىز تىيىم سالعان باسقا دا حارام ءىس-ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋ. بۇل ءۇشىن رامازان ايىنىڭ قۇرمەتىنە جانە باسقا دا ايلاردا مەيرامحانالار مەن جيىن-تويلاردا ىشكىلىكتىڭ ەشبىر ءتۇرى داستارحانعا قويىلماسا جانە دۇكەندەردە ساتىلماسا دەگەن ەلگە ۇسىنىسىن تاستادى.

جوعارىدان تاپسىرما تۇسسە تومەندەگىلەردىڭ تۇرا جۇگىرەتىن ادەتى ەمەس پە. جەرگىلىكتى جەردەگى مەشىت قىزمەتكەرلەرى بۇل ۇلى ۇندەۋدەن كەيىن ورازاعا ونشاقتى كۇن قالعاندا دۇكەندەردى ارالاپ شىقتى. سول ءدىن وكىلدەرىنىڭ ىشىندە مەنىڭ ءبىر تانىسىم دا بار بولاتىن.

دۇكەن مەن بازار ساۋداگەرلەرىنە جولىعىپ، ءدىنباسىنىڭ ۇندەۋىنە وراي ۇگىت جۇرگىزەيىك دەدى الگى تانىسىم. مۇنداي جوبانى قالايشا قولدامايسىڭ، قۋانا كەلىسىپ، ەل ءۇشىن، حالىق ءۇشىن جولدانعان ۇندەۋدى تاراتۋعا شىقتىق. قولىمىزا ءمۇفتيات سايتىنا شىققا ءدىنباسىنىڭ ۇندەۋى بار. بەس-التى دۇكەن مەن بازارداعى تانىستارىما باردىم. ولار جاقسى قابىلداپ الىپ قالدى. ءتىپتى ءبىز بارعاندا ساۋدا جاساپ تۇرعان جۇرتشىلىق تا قۋانىستى.

الايدا سول شاتتىعمىز شىنعا اينالماي، ورازانىڭ العاشقى كۇنى-اق وكپە-ناز بەن جالعانشىلىقتىڭ استىندا قالدى.

ولاي دەيتىنىم ورازا باستالىسىمەن الدىندا كەلىسىپ قويعان دۇكەندەردى ارالادىم. ءسويتىپ بىرەۋىنە كىردىم دە، ساتۋشى بالادان «ورازاعا بايلانىستى ون پايىز تۇسىردىڭدەر مە؟-دەپ سۇرادىم. ول بالا ارعى بولمەدە جۇرگەن دۇكەن ەگەسى اناسىنا:

-ماما ءبىر كىسى ورازاعا بايلانىستى ون پايىز ءتۇسىردى مە دەپ سۇراپ جاتىر»-دەپ ايقايلادى. مەن قۋانىشتى جاڭالىق كۇتىپ تۇرعانمىن. اناسى سول جاقتا ءجۇرىپ:

-نەڭنىڭ ون پايىزى، ءوزىمىز ارەڭ وتىرعاندا باعانى تۇسىرگەنى نەسى. بىزگە قايسىسى ورازاعا بايلانىستى ارزان تاۋار بەرىپ ەدى؟،- دەپ ايقايلادى. ۇندەمەي شىعىپ كەتتىم.

تاعى ءبىر دۇكەن يەسى ماعان «اينالايىن، سەن نە يتارشى بولىپ ءجۇرسىڭ؟ وداندا انا ءابساتتارىڭا ايت، ۇندەۋدى ۇكىمەتكە جولداسىن. سالىقتى، جەرپۇلدى 50 پايىزعا قىسقارتسىن. سوندا ءبىز 10 پايىز ارزانداتامىز دەپ بەتىمدى قايىردى. بولماعان سوڭ بازارعا تارتتىم. ءسويتتىم دەپ باس سالىپ اياق كيىم ساتىپ تۇرعان تانىسىما قولقا سالدىم. سويتسەم ول ءوزىنىڭ قىسقارتىلعان باعاعا (راسپروداجاعا) شىعارىپ تۇرعان تاۋارىن ورازاعا بايلانىستى ارزانداتتىق دەي سالايىق دەپ قاراپ تۇر. ونىڭ بۇل جالعانشىلىعىنا ءىشىم ۋداي اشىعان مەن: «ءويتىپ، اللانى الداماي-اق قوي» دەپ تەرىس اينالىپ كەتىپ قالدىم.

سول اشۋمەن الگى مەشىت قىزمەتكەرى تانىسىما قوڭىراۋ شالدىم دا بىردەن: «مەن سەنىڭ ءوتىنىشىڭدى ورىنداي المادىم، ياعني، تاۋارىن ون پايىز تۇسىرەتىن ادام تابا المادىم» دەدىم رەنجىپ. ونىڭ دا مەن سەكىلدى تاۋى شاعىلسا كەرەك، «ءبىز شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلەرگە ەمەس، ۇلكەن كاسىپكەرلەرگە بارۋىمىز كەرەك ەدى» دەدى كۇمىلجىپ. (الايدا ۇلكەن كاسىپكەرلەردىڭ ەسىگىنەن كىرۋ بىزگە وڭاي ەمەس.) بىراق مەنىڭ وعان ودان ءارى كومەكتەسۋىمە قۇلقىم بولمادى.

ويتكەنى قالا ىشىندەگى زىرلاعان قوعامدىق كولىك پەن قارا بازار ساتۋشىلار مەن دۇكەن يەلەرىنىڭ كوپشىلىگى بۇل ۇندەۋدى ءابساتتار قاجى ۇكىمەتكە جولداۋ كەرەك دەپ جاتتى.

ەگەر وسىلاي جاقسىلىق جاساساڭىزدار اللا تاعالا مول بايلىق، ىرىزدىق نەسىبە، تىنىشتىق پەن باقىت بەرەدى ەمەس پە، دەگەنىمدە، «وسى ايتقاندارىڭىز ۇكىمەتكە كەرەك ەمەس پە؟»، دەپ قارسى سۇراق قويدى كوبىسى.

ءيا، راسىندا حالىققا قاسيەتتى رامازان ايىندا ساۋاپتى ءىس جاساۋدى اۋەلى ۇكىمەت قولعا الۋ كەرەك، سوندا ورتا جانە شاعىن كاسىپكەرلەر قاراپ قالمايدى. ولاي بولىپ جاتسا، بۇرىنعىداي بار مۇسىلمان بالاسى رامازان ايىن اسىعا كۇتەر ەدى.

سول ءۇشىن اسا قادىرلى ءابساتتار قاجى مىرزا حالىق ايتپاقشى، وسىنداي ساۋاپتى ۇندەۋىڭىزدى حالىقپەن قوسا ۇكىمەتكە دە جولداساڭىز، ءوزىڭىز ايتپاقشى نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.

«اباي-اقپارات»