ءشارىپحان قايسار. استانالىق اۆتوبۋستار سۇرگىنى
وتكەندە، 5-ءنشى تامىز كۇنى ساعات 14:11-دە استانادا سارىارقا داڭعىلى مەن كەنەسارى كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا «QY25k5» اۆتوكرانى مەن № 36 باعدارداعى «Skania» جولاۋشىلار اۆتوبۋسى سوقتىعىسىپ قالدى. جول-كولىك وقيعاسىنىڭ سالدارىنان اۆتوبۋستىڭ جولاۋشىلارى - 1952 جىلعى قۇرماشەۆا، 1975 جىلعى ىسماعامبەتوۆا، 1981 جىلعى ادەلشينا جانە اتى-ءجونى انىقتالماعان ءبىر ەر ادام وقيعا ورنىندا مەرت بولدى.بۇدان باسقا، اۋرۋحاناعا اۆتوبۋستىڭ 7 جولاۋشىسى جەتكىزىلدى.
بۇل قر تجم تاراتىپ وتىرعان اقپارلار لەگىنەن الىندى. ماسەلە - اپاتتىڭ بولعاندىعىنان گورى، نازارىمىزدى استانالىق قوعامدىق كولىك ءتارتىبىنىڭ شەكتەن اسىپ بارا جاتقاندىعىندا. بۇل سالاداعى قىزمەت ەتەتىن كومپانيالاردىڭ قىزمەتشىلەرى قاراپايىم مادەنيەتتى مەڭگەرمەگەندەر. جارىسىپ، جانتالاسىپ ايداۋ ءوز الدىنا، ول بۇكىل ەلگە ءتان نانتابىس جولىنداعى الامانعا اينالعالى قاشان! ال، استانالىق كوندۋكتورلار قاراپايىم بەلەت تەكسەرۋدى جولعا قويا الماي-اق كەلەدى: ونسىز دا سىعىلىسقان كولىك تولى جۇرتتىڭ اراسىمەن ايالداما سايىن ءارلى-بەرلى بەلەت ساتۋمەن جۇرتتىڭ دا، ءوزىنىڭ دە بەرەكەتىن الىپ جۇرگەنى. مۇنداي قىزمەتتى قوستانايلىقتار وپ-وڭاي اۆتوبۋس ايداۋشى ارقىلى اتقارىپ وتىر، جارايدى ول كىشىگىرىم قالا دەيىك، ال اقتوبەدە جولاۋشىلار شىعاردا عانا ەسەپتەسەدى، ول كوندۋكتورعا دا جولاۋشىعا دا اسا ىڭعايلى، سوعان اقتوبەلىكتەردى كوندىرىپ، جولاۋشىلىق مادەنيەت دەڭگەيىنە كوتەرگەن.
وتكەندە، 5-ءنشى تامىز كۇنى ساعات 14:11-دە استانادا سارىارقا داڭعىلى مەن كەنەسارى كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا «QY25k5» اۆتوكرانى مەن № 36 باعدارداعى «Skania» جولاۋشىلار اۆتوبۋسى سوقتىعىسىپ قالدى. جول-كولىك وقيعاسىنىڭ سالدارىنان اۆتوبۋستىڭ جولاۋشىلارى - 1952 جىلعى قۇرماشەۆا، 1975 جىلعى ىسماعامبەتوۆا، 1981 جىلعى ادەلشينا جانە اتى-ءجونى انىقتالماعان ءبىر ەر ادام وقيعا ورنىندا مەرت بولدى.بۇدان باسقا، اۋرۋحاناعا اۆتوبۋستىڭ 7 جولاۋشىسى جەتكىزىلدى.
بۇل قر تجم تاراتىپ وتىرعان اقپارلار لەگىنەن الىندى. ماسەلە - اپاتتىڭ بولعاندىعىنان گورى، نازارىمىزدى استانالىق قوعامدىق كولىك ءتارتىبىنىڭ شەكتەن اسىپ بارا جاتقاندىعىندا. بۇل سالاداعى قىزمەت ەتەتىن كومپانيالاردىڭ قىزمەتشىلەرى قاراپايىم مادەنيەتتى مەڭگەرمەگەندەر. جارىسىپ، جانتالاسىپ ايداۋ ءوز الدىنا، ول بۇكىل ەلگە ءتان نانتابىس جولىنداعى الامانعا اينالعالى قاشان! ال، استانالىق كوندۋكتورلار قاراپايىم بەلەت تەكسەرۋدى جولعا قويا الماي-اق كەلەدى: ونسىز دا سىعىلىسقان كولىك تولى جۇرتتىڭ اراسىمەن ايالداما سايىن ءارلى-بەرلى بەلەت ساتۋمەن جۇرتتىڭ دا، ءوزىنىڭ دە بەرەكەتىن الىپ جۇرگەنى. مۇنداي قىزمەتتى قوستانايلىقتار وپ-وڭاي اۆتوبۋس ايداۋشى ارقىلى اتقارىپ وتىر، جارايدى ول كىشىگىرىم قالا دەيىك، ال اقتوبەدە جولاۋشىلار شىعاردا عانا ەسەپتەسەدى، ول كوندۋكتورعا دا جولاۋشىعا دا اسا ىڭعايلى، سوعان اقتوبەلىكتەردى كوندىرىپ، جولاۋشىلىق مادەنيەت دەڭگەيىنە كوتەرگەن.
استاناداعى جۇرت تاسىمالىن اتقاراتىن كومپانيالاردان ونداي مادەنيەت تۇگىلى قاراپايىم، قالالىق ومىرگە ءتان ايالدامانى حابارلاۋ ىسكە اسپاي جاتادى. استاناعا جاز ايلارىندا ميلليونداپ ەلدىڭ تۇكپىرىنەن كەلەتىن مەيماندار نە ايالدامانى، نە مارشرۋتتى بىلمەي داعدارىپ جۇرگەنى. ەڭ بولماسا ايالداما سايىن قاپتاعان جارنامانىڭ ءبىرىنىڭ ورنىنا مارشرۋتتاردىڭ كارتاسىن ءىلىپ قويۋعا بولار ەدى عوي. بارىنەن دە كۇلكى كەلتىرەتىن جاعداي سول - كوندۋكتورلار اۆتوبۋس ىشىندە ايالداما حابارلاۋدىڭ ورنىنا، كىم قاي ايالدامادان تۇسەتىنىن ەسەپتەپ جۇرگەنى، ماسقارا، بۇل اركىمنىڭ ءوزى ءىسى ەمەس پە؟ ال قوعامدىق كولىك جۇرتتىڭ تۇسەتىن-تۇسپەيتىندىگىمەن ەمەس، ءاربىر ايالداماعا ايالداۋ ءۇشىن جاسالعان تاسىمال جۇيەسى ەكەنىن ۇعاتىن كومپانيا باسشىلارى بار ما ەكەن؟ شىن مانىندە كوندۋكتيور مەن ايداۋشى اراسىن مارشرۋتتى كەزۋ كەزىندە ەشبىر قىزمەتتىك ارالاسۋ بايلانىستىرماۋى كەرەك، ايداۋشى مارشرۋتى مەن قاۋىپسىزدىقتى ءبىلۋى قاجەت تە، ال كوندۋكتور بەلەت ساتۋ مەن جولاۋشىلارعا ءجون سىلتەۋ عانا مىندەتىنە كرۋى كەرەك. ونى ۇقتىراتىن قالا دەپارتامەنتىندەگىلەر قاي قوزىسىن باعىپ ءجۇر؟
وسىنداي قاراپايىم مادەنيەت پەن ءتارتىپ بولماعان سالادا قانداي قاۋىپسىزدىق بولماق؟ جانتالاسقان اۆتوبۋستار بىرەسە اۆتوكرانعا ىلىنەدى، بىرەسە تالعا ۇرىنادى بولماسا ءوزارا سوقتىعىسادى. سەبەپ: اۆتوبۋس ايداۋشىلار كەشەگى تراكتورشىلار،كومباينشىلار، ال كوندۋكتورلىققا قولعا كىم تۇسسە سونى الىپ، ولار اپتا سايىن وزگەرىپ جاتىر، ولارعا قالادا قىزمەت ەتۋ تۋراسىندا ەشبىر سەمينار وتكىزىلىپ، سايكەس تالاپ قويىلماي وتىر. سوسىن جول ءتارتىبى مەن جولاۋشىلاردىڭ اماندىعىن كىم ويلاسىن؟! وعان ۋاقىت پەن شاما دا جوق... جۇيەسىز سۇرگىننەن قول تيمەيدى.
«اباي-اقپارات»