دەموكراتيا — NESCAFE ەمەس
ءبىر كەزدە باتىس پەن شىعىستىڭ پرەمەر-مينيسترلەرىنىڭ، پرەزيدەنتتەرىنىڭ، ساياساتكەرلەرىنىڭ، كونتسەرن قوجايىندارىنىڭ، ويشىلدارىنىڭ كىتاپتارىن كوپ زەردەلەدىم. ۇناتقانىم دجەففەرسون بولاتىن. بيلل كلينتوننىڭ «مەنىڭ ءومىرىم» اتتى كىتابىن قولىما قارىنداش الىپ، ءار ءسوزىن، وي ورنەكتەرىن زەردەلەي قاراپ، استىن سىزىپ، قىزىقتاي وقىعانمىن. ءوز ءىسىن ايتۋدا كلينتون اسا ۇستامدىلىق كورسەتىپتى. ءوز ءوزىن ماقتاماعان. كەۋدە كەرمەگەن. ءوزىم بىلەمگە سالىنباعان. بۇل ناعىز ازاماتقا ءتان مىنەز ەدى.
«بارىڭدار، وزگە حالىقتاردى ۇيرەتىڭدەر، بىزدەي بولسىن، ءبىز ۇستانعان قۇندىلىقتاردى ۇيرەنسىن»
حريستياندىق كونە پروزەليتيزم
ءبىر كەزدە باتىس پەن شىعىستىڭ پرەمەر-مينيسترلەرىنىڭ، پرەزيدەنتتەرىنىڭ، ساياساتكەرلەرىنىڭ، كونتسەرن قوجايىندارىنىڭ، ويشىلدارىنىڭ كىتاپتارىن كوپ زەردەلەدىم. ۇناتقانىم دجەففەرسون بولاتىن. بيلل كلينتوننىڭ «مەنىڭ ءومىرىم» اتتى كىتابىن قولىما قارىنداش الىپ، ءار ءسوزىن، وي ورنەكتەرىن زەردەلەي قاراپ، استىن سىزىپ، قىزىقتاي وقىعانمىن. ءوز ءىسىن ايتۋدا كلينتون اسا ۇستامدىلىق كورسەتىپتى. ءوز ءوزىن ماقتاماعان. كەۋدە كەرمەگەن. ءوزىم بىلەمگە سالىنباعان. بۇل ناعىز ازاماتقا ءتان مىنەز ەدى.
«بارىڭدار، وزگە حالىقتاردى ۇيرەتىڭدەر، بىزدەي بولسىن، ءبىز ۇستانعان قۇندىلىقتاردى ۇيرەنسىن»
حريستياندىق كونە پروزەليتيزم
ءبىر كەزدە باتىس پەن شىعىستىڭ پرەمەر-مينيسترلەرىنىڭ، پرەزيدەنتتەرىنىڭ، ساياساتكەرلەرىنىڭ، كونتسەرن قوجايىندارىنىڭ، ويشىلدارىنىڭ كىتاپتارىن كوپ زەردەلەدىم. ۇناتقانىم دجەففەرسون بولاتىن. بيلل كلينتوننىڭ «مەنىڭ ءومىرىم» اتتى كىتابىن قولىما قارىنداش الىپ، ءار ءسوزىن، وي ورنەكتەرىن زەردەلەي قاراپ، استىن سىزىپ، قىزىقتاي وقىعانمىن. ءوز ءىسىن ايتۋدا كلينتون اسا ۇستامدىلىق كورسەتىپتى. ءوز ءوزىن ماقتاماعان. كەۋدە كەرمەگەن. ءوزىم بىلەمگە سالىنباعان. بۇل ناعىز ازاماتقا ءتان مىنەز ەدى. امەريكانىڭ ەكى مارتە پرەزيدەنتى (1992-2000) بولعان كلينتوننىڭ بيلىك قۇرعان تۇسىندا امەريكا گيپەردەرجاۆاعا اينالدى (1998 جىلى). بۇل بيلل كلينتوننىڭ اق ادال تەرىن توككەن تازا ەڭبەگى بولاتىن. ول امەريكانىڭ سىرتقى ساياساتىن وزىنە ءتان ەرەكشە سەزىمتالدىقپەن جۇرگىزە ءبىلدى. امەريكاندىق ساياساتشىلاردىڭ اراسىندا مۇنداي سەزىمتالدىق جوققا ءتان ەدى. كەش كىرىسسە دە، ونىڭ تاياۋ شىعىس ماسەلەسىن بەيبىت جولمەن شەشۋگە بارىن سالعانى اركىمگە ايان. وسىنىڭ ءوزى-اق اقش مەملەكەتىنىڭ كەيبىر كەلەڭسىز ارەكەتتەرىنە الەمنىڭ توزىمدىلىكپەن قاراۋىنا ىقپال ەتكەنى انىق. كلينتوننىڭ اق ۇيدە وتىرۋى اقش-تىڭ گەگوموندىق بيلىككە بارىن سالعان قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، اقپارات قۇرالدارىنىڭ بەلگىلى ءبىر ايعايشى اقىلگويلەردىڭ - مي ورتالىقتارىنىڭ شەكتەن شىعۋعا دايار ارىنىن باسۋشى ەدى.
1994 جىلى سەنات پەن ءماجىلىس پالاتاسىنا سايلاۋ كەزىندە رەسپۋبليكالىقتار جەڭىسكە جەتتى. وسىدان باستاپ اقش ۇلتشىلدىق ىلاڭىن كوتەردى، ءوز مۇددەسىن، الەم حالىقتارىنىڭ مۇددەسىنەن جوعارى قويۋدى باستادى. بۇۇ-عا سەنىمسىزدىك كورسەتىلدى، قانداي شيەلەنىس بولسا دا، وق پەن وتتىڭ كۇشىمەن جەڭۋگە باس ۇردى.
«ءبىز ءوز جولىمىزدى ەندى تاپتىق»، - دەپ جاريالادى دجوردج ۋيليام بۋش. بۇل ءسوزىن ول 2001 جىلدىڭ 12 قىركۇيەگىندە جالپاق جۇرتقا جايىپ جىبەردى. ءبىر جىل وتكەن سوڭ 11 قىركۇيەكتە نيۋ-يوركتەگى ەڭ بيىك ءزاۋلىم ۇيلەردى لاڭكەستەر تاس-تالقان قىلىپ قيراتتى. بۇكىل الەم حالىقتارى ناقاقتان شەيىت بولعان قاراپايىم امەريكاندىقتاردىڭ قازاسىنا ازا ايتتى. اقش مۇنى ەلەگەن دە جوق.
دەموكراتتار مەن رەسپۋبليكاندىقتاردىڭ اراجىگى XX عاسىردىڭ 60-جىلدارى تالاۋعا تۇسكەن بولاتىن. اقش-تىڭ وڭتۇستىك اق ناسىلدىلەر، پرەزيدەنت دجونسوننىڭ قارا ناسىلدىلەرگە تەڭ قۇقىق بەرگەنىنە نارازىلىق ءبىلدىردى. رۋزۆەلتتىڭ دەموكراتتار پارتياسىن تاستاپ، رەسپۋبليكاندىق پارتياعا توپ-توبىمەن ءوتىپ جاتتى. ءدال سول كەزدە رەسپۋبليكاندىقتاردىڭ ەليتا وكىلدەرىنىڭ اراسىندا جاڭا كونسەرۆاتيۆتىك اعىم پايدا بولدى. وكىنىشكە قاراي ولار كونسەرۆاتورلار ەمەس، ناعىز توڭكەرىسشىلەرگە اينالىپ شىعا كەلگەن. بۇل رەسپۋبليكالىق پارتيانىڭ وڭ پوپۋليستىك جولعا تۇسۋىنە سەبەپكەر بولدى.
بۇلاردىڭ ەندىگى ۇستانعانى پوپۋليزم، قاتال ەۆانگەليستىك جولدى تاڭداۋ، ەندەشە ءىنجىلدى قالپىنشا ۇعىنۋ جانە وڭشىل ءيزرايلدى جاقتاۋ بولىپ تابىلدى.
ولار رونالد رەيگان مەن ۇلكەن بۋشتى ولەردەي جاقسى كوردى، سونان دا دەموكرات بيلل كلينتوندى تالاۋعا كىرىستى، ونىڭ ساياسي جوسپارلارىن تاس-تالقان قىلدى، ءھام جەكە ومىرىنە اياۋسىز قول سۇقتى. بۇل بارىپ تۇرعان باسسىزدىق ەدى. سوندا امەريكا قاي دەموكراتيانى ايتىپ، قاي دەموكراتيانى جەر جۇزىنە تاراتپاق دەگەن ويعا قالاسىز؟!
1992 جىلى جاپ-جاس بيلل كلينتون ۆاشينگتوندا پرەزيدەنت بولىپ سايلانعاندا بۇكىل امەريكا جۇرتى قۋانباپ پا ەدى؟! پرەزيدەنت كلينتوننىڭ اسا زور جاۋاپكەرشىلىكپەن، شىمىر ويلارمەن استاسقان ادال ءسوزى قانداي ەدى! ماسكەۋدە تەلەديداردى قاراپ وتىرىپ وزىممەن قاتارلاس، ءالى دە جاس جىگىتتىڭ امەريكا بيلىگىنىڭ شىڭىنا شىققانىنا قۋانعانمىن. الەمدەگى سالقىن سوعىستىڭ ىزعارى ەندى تۇگەسىلەر، ەندى الەم حالىقتارى ادامسۇيگىشتىك، تازا ىنتىماقتاستىق، ناعىز تۋىسقاندىق باۋىرلاستىققا باتىل قادام جاسايدى دەپ سەنگەن ەدىم.
كلينتوننىڭ ەركىن قيمىلى، مەيىرىمدى اقجارقىن ءجۇزى، تۋراشىل تابيعاتى سونى اڭعارتقان. سوعان سەنگەنبىز. مەن تىپتەن ەرەكشە سەندىم، ويتكەنى، گۋبەرناتور بيلل كلينتونمەن، الەكس گورمەن امەريكادا جۇزبە-ءجۇز كەزدەسىپ ۇزاق كەش بىرگە اڭگىمە-دۇكەن قۇرعانبىز. بۇل 1988 جىلى، كولورادا شتاتىندا «جەر كۇنى» دەپ اتالاتىن الەمدىك فورۋمدا بولعان ەدى.
رەسپۋبليكاندىقتارعا پرەزيدەنت بيلل كلينتون نەسىمەن ۇنامادى؟ وعان تاعىلعان ايىپتار قانداي؟..
ادام ايتسا نانعىسىز ءبىرىنشى ايىپ، كلينتون امەريكانى سىيلامايدى دەگەنگە كەلدى. ەكىنشى ايىپ، ساددام حۋسەيندى تاعىنان تۇسىرۋگە شىنداپ ۇمتىلمادى. ءۇشىنشى ايىپ، تاياۋ شىعىس ماسەلەسىن شەشۋدە دارمەنسىزدىك كورسەتتى. بۇدان دا وزگە ايىپتار بولعان بولار، بۇل مەن ەكشەپ كورسەتكەن ءۇش ايىپ قانا. بيلل كلينتوندى ادام ايتسا نانعىسىز قورلىققا ۇشىراتتى، ادام قۇقىعىن تاپتادى، ادامدىق نامىستى تەنتىرەتتى. بۇل امەريكاندىقتار دارىپتەگەن «دەموكراتيانىڭ» ناعىز جارقىن كورىنىسى بولاتىن. امەريكانى تالاي ارالادىم، وندا مەنىڭ سىيلاس، قيماس دوستارىم دا اسا كوپ، وسى امەريكاداعى دەموكراتيانىڭ كەلەڭسىز جايى تۋرالى مەن ناقتى مىسالدارمەن ۇلكەن كىتاپ جازا الار ەم. بىراق وندا مەنىڭ ءوز وتانىم تۋرالى، بولاشاق ۇرپاق تۋرالى جازۋلارىم جايىنا قالماي ما؟ وزگە ەلدىڭ نامىسىنا ءتيىپ قايتەمىز، ءبىز ءوز ىرقىمىزدى تۋرالاۋ پروبلەماسىن شەشىپ الساق تا جەتەر. بۇل وزگەگە ورىنسىز باس يمەۋدىڭ كورىگىنەن شىققان نامىسشىل رۋحتىڭ تۋلاۋى عانا بولاتىن.
كلينتون كەزىندە وسلودا وتكەن بەيبىت پروتسەستى وركەندەتۋگە بەت قويعان كەزدە، «نەوكونسەرۆاتورلار»، پالەستينا پروبلەماسى جوق، بۇل يزرايلدىك سولشىلدار مەن يزرايلگە قارسى الەم ەلدەرىنىڭ ويدان شىعارعان پالەسى دەپ ۇرە تۇرەگەلدى. بۇل پروبلەمانىڭ ەكى-اق جولى بار، - دەدى ولار. ءبىرىنشى، اراب ەلدەرىن دەموكراتيالىق جولعا مويىنسۇندىرۋ. وعان كونبەسە كۇشپەن تىزەرلەتىپ، باتىس پەن ءيزرايلدىڭ ءسوزىن سويلەتۋ. يزرايلدىكتەر جاۋلاپ العان اراب جەرلەرىن قايتارمايدى. مەناحەم بەگين قۇرعان (1973 جىل) وڭشىل پارتيانىڭ - ليكۋدتىڭ بايگەگە باس تىككەن تۇجىرىمى وسى بولاتىن.
سوۆەت وداعىن قۇرتقان سوڭ، امەريكاندىقتار وزدەرىنىڭ جۇمىر جەردەگى جالعىز جەڭىمپازدارى ەكەندىكتەرىنە ابدەن يلاندى. ۆەتنام تراگەدياسى ۇمىتىلدى. ولار يراكتا باتپاققا بەلشەلەرىنەن باتسا دا، الەم حالىقتارىنىڭ تاعدىرى امەريكانىڭ اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا تۇرعانىنان باستارى اينالدى.
امەريكا جۇمىر جەردىڭ پوليتسايى دارەجەسىنە كوتەرىلدى. بۇكىل الەمدى دەموكراتيا الاڭىنا اينالدىرامىز دەگەن نيەتتى اۋەلى وزدەرى ۇمىتتى. ەندى دەموكراتيانى اقش تۇسىندە دە كورمەيتىن بولادى.
«مەن الەمدە دەموكراتيالىق قوزعالىستى تەز جانە قارقىندى تۇردە جۇرگىزۋگە سەنگەنىم ءۇشىن، ءالى دە وپىق جەيمىن» دەگەن كلينتون تۇسىندا مەملەكەتتىك حاتشى بولعان وزىق ديپلومات، مارحاباتتى حانىم مادلەن ولبرايتتىڭ ءسوزىن ەستەن شىعارۋ مۇمكىن بە؟! كەش بولسا دا، اقىلدى ايەل، اعات كەتكەن ءىسىن ءبىلىپ، وكىنىپ وتىر. بۇل ويىن، ول ءوز كىتابىندا انىق تا، اشىق جازعان. امەريكاندىقتاردىڭ ول كەزدەگى باستى ويلارى، الەمدىك دەموكراتيزاتسيا باعدارىن تاعايىنداپ، ناتو اۋقىمىن كەڭگە جايىپ، ونى ۋىستاعى ويىنشىق بۇۇ-عا اينالدىرۋ بولاتىن. بۇل جاڭا شەشىم نەمەسە جاڭا يدەيا ەمەس ەدى.
كەزىندە ۋينستون چەرچيللدىڭ: «ەڭ باستىسى، اعىلشىنتىلدى حالىقتاردىڭ مۇددەسىن قورعاۋىمىز كەرەك. ولار بىرىگىپ الىپ، بۇكىل الەمدى ۋىسىندا ۇستاۋلارى ءتيىس» دەگەن ءسوزىن ءبىز جادىمىزدا ۇستاۋىمىز كەرەك. سونان دا مەن «قازاق جاستارىنا حات» دەگەن كىتاپ جازدىم. بۇل كىتاپقا تولىقتىرۋ قازاق جاستارىنىڭ ومىرلىك پرينتسيپتەرىن قالپىنا كەلتىرۋ، قازاق ەلىنىڭ نامىسى مەن رۋحىن تالاتپاۋ، باتىس پەن شىعىستىڭ قازاق حالقىنا دەگەن كوزقاراسىن اشىق ايتىپ، الەمگە كوزدەرىن اشۋعا ارنالعان. بۇل ۇلتشىلدىق جالاۋىن كوتەرگەن كىتاپ ەمەس، ادام بويىنداعى ادامگەرشىلىكتى ارداقتاۋعا باعىتتالعان قاسيەتتى ۇمتىلىس. قازاق قالاي قازاق بولامىز، دەربەستىگىمىزدى قالاي ساقتايمىز، دارالىق قالپىمىزدى قالاي دارالايمىز دەگەن تولعانىستى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەۋ. ەندى ءبىر جيىرما-جيىرما بەس جىلدا قازاق اراسىنان ءبىز كەلمەسكە كەتەمىز. جاستارىمىزعا اقيقاتتى اشىپ ايتپاساق، قارا جەردىڭ قوينىندا ءبىز تىنىش جاتا الماسپىز. كەيىنگى جاس، ءبىز سياقتى رۋحقا سىيىنۋدى، نامىستىڭ وتىن سوندىرمەۋدى جادىلارىندا ۇستاي الا ما، جوق پا؟.. - دەگەن تۇيتكىل سۇراقتار جان جەيتىنى راس.
قازاقتىڭ ءتانىن دە ساقتاي الماي، جانىن دا ساقتاي الماي، جەرىن دە ساقتاي الماي، قۇرىپ كەتسەك، نە بولعانىمىز؟ سونى ويلاساڭ توبە شاشىڭ تىك تۇرىپ، ۇيقىڭنان تەرگە مالشىنىپ شوشىپ ويانىپ الىپ، قايتىپ ۇيىقتاي الماي الاسۇراسىڭ. سوندا ويلايسىڭ:
يمپەرياعا قارسى كەلگەن حالىقتىڭ كەرەگى جوق. بۇنى قازاق حالقىنىڭ قازاق دالاسىنداعى قاندى قىرعىندارىنان-اق كورۋگە بولادى. سوڭعىسى جەلتوقسان وقيعاسى بولعانى، سول كۇندى قارالى كۇن رەتىندە ازالاي الماعانىمىز جانعا باتادى. بۇل ورىس حالقىنا كورسەتكەن قىر ەمەس، جۇيەگە ايتقان لاعنەت بولۋى شارت.
قاتەلەسپەسەم، 2003 جىلى بۇكىل ەۋروپالىقتار بۋشتىڭ سىرتقى ساياساتىن قولدامايتىندارىن ءبىلدىرىپ جاتتى. ال ءىس جۇزىندە باتىستىڭ دەموكراتيالىق ميسسياسىن تولىقتاي قولدادى. سوعان ولەردەي سەندى. باتىس ديپلوماتتارىنىڭ دەموكراتيانى ۇرانداعان ارەكەتتەرىن اقپارات بارىنشا ايعايلاپ باقتى. بۇل جەردە وركوكىرەك فرانتسۋزداردىڭ تالپىنىسى ەرەكشە بولعانىن اتاپ ايتۋ كەرەك. ەۋروپالىقتار بەيبىت ءومىردى، دەموكراتيالىق وزگەرىستەردى، ۋنيۆەرسالدى قۇندىلىقتاردى، قۇقىقتى، قاۋىپسىزدىكتى قولدايدى. سونىمەن بەيبىت ءومىردىڭ باتىس ەۋروپا ەلدەرىندە ەرەكشە بولعانىن قالايدى. وعان قوسا حريستياندىق قالىپتى، كونە پروزەليتيزمدى - «بارىڭدار، وزگە حالىقتاردى ۇيرەتىڭدەر، بىزدەي بولسىن، ءبىز ۇستانعان قۇندىلىقتاردى ۇيرەنسىن» دەپ ۋاعىزداۋدان تالمايدى. ءبىر ەرەكشەلىگى - كۇش كورسەتۋگە بارمايدى. بىراق بۇگىنگى ەۋروپالىقتار وزگەنى ۇيرەتۋگە، وزگەنىڭ ىسىنە ارالاسۋعا شەبەر، سوعىسۋعا، بەيبىت ەلدەردى بومبالاۋعا، وزگەنىڭ جەرىن تارتىپ الۋعا قارسى.
ال امەريكاندىقتار بولسا، كۇش كورسەتۋگە داعدىلانعان، تىپتەن كەيدە قورقاۋ قاسقىرداي جالاڭداپ بەيبىت وتىرعان ەلگە جالعىز شابادى. بۇل ماسەلەدە امەريكا مەن ەۋروپا كەرەعار مىنەز تانىتادى.
امەريكا ءوز تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن بولعان سوعىستى، ۇندىستەردىڭ جەرىن تارتىپ الىپ، جازىقسىز حالىقتى قىرعانىن، قۇلدىقتى، سولتۇستىك پەن وڭتۇستىكتىڭ ادام ايتقىسىز مايدانىن، قارا ءناسىلدى قۇقىعىنان ايىرعانىن قالاي ۇمىتا الادى. بۇنىڭ ءبارى مەكتەپ قابىرعاسىندا وقىلاتىن 24-تومدىق امەريكا تاريحىندا تايعا تاڭبا باسقانداي قىلىپ جازىلعان عوي.
ال بۇگىنگى امەريكانىڭ اسقىنعان اۋرۋى اقشا كۇشىنە تابىنۋ، سايلاۋداعى ادامداردىڭ سالعىرتتىعى، لوببيستەر، جەكە ادامداردىڭ ءومىرىن قوعام تىرلىگىندە اشىپ كورسەتۋ سياقتى كەلەڭسىز كورىنىستەر ەكەنى داۋسىز.
جۇزدەگەن جىلدار بويى سوعىستان باس الماعان، قاندى رەۆوليۋتسيالار تىزبەگى، اياۋسىز رەپرەسسيا ەۋروپانىڭ قاندى بالاق تىرلىگى بولعانىن كىم بىلمەيدى؟
باتىستىڭ بەس-التى ساياساتكەر ايەلى، گەندەرلەپ ورىس، قازاق، تاتار، ۇيعىر، موڭعول ايەلدەرىنىڭ ونسىز دا قالجىراعان جانىن جەپ بولدى. ورىستىڭ دا، قازاقتىڭ دا وتباسىندا بيلىك جاسايتىن ايەل. ونى كەڭەس وداعى مىقتاپ ومىرىمىزگە ەنگىزگەن. قازاق پەن ورىستىڭ ەركەكتەرى وتباسىنداعى بيلىكتەن باياعىدا ايىرىلعان. ول بيلىكتى كۇيتتەپ تە جۇرگەن ەركەكتەر جوق.
ايەلگە بيلىك تيگەننەن وتباسىنان قۇت قاشقان. بەرەكە قۇرىعان، مەيىرىم جويىلعان. فرانتسيادا ءبىرىنشى سايلاۋ 1795 جىلى ءوتتى. ال فرانتسۋز ايەلىنە داۋىس بەرۋ قۇقىعى ءجۇز الپىس جىلدان كەيىن ازەر بەرىلگەن بولاتىن. فرانتسۋز ايەلى داۋىس بەرۋ قاعازىن قولىنا تەك 1955 جىلى عانا الا الدى.
باتىستىڭ ۇلكەن قاتەلىگى، دەموكراتيانى الەم حالىقتارىنىڭ قوينى-قونشىنا تىقپالاپ، كۇشتەپ ەندىرۋگە اتسالۋدا. دەموكراتيا - وتە كۇردەلى، ابايسىزدا ادام جانىن جارالاپ الۋعا بولاتىن وتە نازىك قۇبىلىس. دەموكراتيانى جۇرگىزۋگە سابىر كەرەك. كوشكە يت جۇگىرتكەنمەن، ودان كوشتىڭ ءسانى دە، ساپاسى دا، ءمانى دە وزگەرمەيدى. ءبىر ەلدە دەموكراتيا تەز، ءبىر ەلدە باسەڭ ءوربيدى. مەكسيكانىڭ ۇلى اقىنى، نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى وكتاۆيا پاس بۇل جونىندە «دەموكراتيا - «Nescafe» ەمەس» دەپ ءبىر-اق تۇيگەن. سول سوزبەن امەريكانىڭ اۋزىنا قۇم قۇيعان.
سوڭعى جيىرما بەس جىلدا ورىستارعا، قازاقتارعا، قىتايلارعا، ارابتارعا، افريكاندىقتارعا دەموكراتيا قامىتىن كيگىزۋگە امەريكا مەن ەۋروپا كرەست شەرۋىن جاساپ جاندارالداي جان الۋعا بارىن سالدى. ولاردىڭ وسى شەرۋىنەن نە شىقتى؟ قانداي تابىستارعا جەتتى؟ جەڭىس از، جەڭىلىس كوپ بولدى. وسىنىڭ ءوزى باتىستى تەرەڭ ويلاندىرۋعا ءتيىس ەدى! دەموكراتيانى ەكسپورتتاۋ، دەموكراتياعا زيانىن تيگىزەتىنىن باتىس ساياساتكەرلەرى ەندى بىلۋلەرى كەرەك. بۇكىل الەمنىڭ اقپارات قۇرالدارى، دەموكراتشىل ۋاعىزداردى كوپىرىپ ايتقانىمەن، ناتيجە وتە از بولاتىن.
روللان سەيسەنباەۆ
"جاس قازاق" گازەتى