ۇلت ءۇشىن تۋىلعان تۇلعالار بولادى. ول بايلىققا، بيلىككە، اتاق پەن داڭققا ۇمتىلىپ، پەندەشىلىككە ءومىرىن زايا ەتپەيدى. ونىڭ بار ماقساتى – ۇلتىن ۇلى بيىكتەرگە كوتەرۋ، ەل ەسىمىن ماڭگىلىك ەتۋ. مۇنداي تۇلعالار وتە سيرەك تۋىلادى. الايدا تاريحتىڭ اقتاڭداقتارىندا، ەل باسىنا كۇن تۋعان ساتتەردە وسىنداي تۇلعالار سۋىرىلىپ العا شىعىپ، ماڭىنا ەل مۇددەسىن ءوز مۇددەسىنەن بيىك قوياتىن ۇلتشىل ازاماتتاردى توپتاستىرىپ، تۋعان ۇلتى تاريح ساحناسىندا ماڭگى قالۋى ءۇشىن قاجەتتى باعدار قۇرىپ، قانداستارىن جاڭا بەلەسكە باستايدى. احمەت بايتۇرسىنۇلى وسىنداي تۇلعا.

مىنە سوندىقتان دا ۇلت تاۋەلسىزدىگى كۇرەسىنىڭ رۋحاني كوسەمى، الاش قايراتكەرى،  قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ، ادىستەمە جانە  ادەبيەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ نەگىزىن سالۋشى ا. بايتۇرسىنۇلىنىڭ شىعارماشىلىق مۇراسىن جان-جاقتى دارىپتەۋ – بۇگىنگى ۇرپاق الدىنداعى پارىز.

جاس ۇرپاقتىڭ الدىندا تۇلعانىڭ ومىرشەڭ مۇراسى، قايراتكەرلىك كۇرەسى، اعارتۋشىلىق قىزمەتى ارقاشاندا ۇلگى بولۋى قاجەت.

احمەت بايتۇرسىنۇلى – رەفورماتور. ونىڭ ءبىر عاسىردان بۇرىن  تاراتقان ءىلىمى، رەفورماتورلىق يدەيالارى  تەك قازاق حالقى ءۇشىن عانا ەمەس، حالىقارالىق عىلىمي كەڭىستىكتە، اسىرەسە تۇركى الەمىندەگى گۋمانيتارلىق عىلىمداردا كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءمانىن جوعالتقان جوق.

ۇلت ۇستازىنىڭ ەڭبەكتەرى بۇگىن قانات جايىپ وتىرعان قازاق ءتىل ءبىلىمى، ادىستەمە جانە  ادەبيەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ تۇعىرى ەكەنى انىق.

ۇلى تۇلعا احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋىلعانىنا 150 جىل تولۋى قارساڭىندا، 2021 جىلعى 19 شىلدەدە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇلت ۇستازى، «الاش» قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويىن مەملەكەتتىك  دەڭگەيدە اتالىپ ءوتۋ تۋرالى جارلىعىن جاريا ەتكەن بولاتىن.

جارلىققا سايكەس، مەرەيتويدى دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلىپ، جالپىرەسپۋبليكالىق جوسپار بەكىتىلدى.

جوسپاردا احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ مۇراسىن دارىپتەۋگە باعىتتالعان حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق، وڭىرلىك دەڭگەيلەردە وتكىزىلەتىن 6 باعىت بويىنشا 63 ءىس-شارا قامتىلدى.

اتاپ ايتارلىق جاي، مەرەيتوي يۋنەسكو دەڭگەيىندە اتالىپ وتەدى.

سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتى بويىنشا يۋنەسكو-نىڭ 2022-2023 جىلدارعا ارنالعان ەستەلىك داتالار كۇنتىزبەسىنە احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويىن وسى ۇيىمنىڭ 41-ءشى باس كونفەرەنتسياسىندا ەنگىزدى.

وسى رەتتە ۇلت ۇستازىنىڭ مۇراسىن حالىقارالىق دەڭگەيدە ۇلىقتاۋ ماقساتىندا بىرقاتار حالىقارالىق ءىس-شارالار وتەدى.

2022 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا تۇركسوي اياسىندا ىستامبۇل قالاسىندا دوڭگەلەك ۇستەل، فوتوكورمە، ال،  قاراشادا وتاندىق جانە شەتەلدىك زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ، قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن يۋنەسكو-نىڭ پاريج قالاسىنداعى شتاب-پاتەرىندە دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزىلەتىن بولادى.

قازاقستاننىڭ شەتەلدەگى ەلشىلىكتەرى ا. بايتۇرسىنۇلىنىڭ مۇراسىن شەتەلدىك اۋديتورياعا تانىستىرۋعا باعىتتالعان ءارتۇرلى فورماتتا ءىس-شارالار قاراستىرىلعان.

حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى تاراپىنان باكۋ قالاسىندا ء(ازىربايجان) «باكۋ كونگرەسى جانە احمەت بايتۇرسىنۇلى» اتتى كونفەرەنتسيا، ورىنبور قالاسىندا (رەسەي فەدەراتسياسى) جانە تاشكەنت قالاسىندا (وزبەكستان) احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ 150 جىلدىعى مەرەيتويىنا ارنالعان ءىس-شارالار وتكىزۋ جوسپارلانعان.

حالىقارالىق شارالاردىڭ ماقساتى – احمەت بايتۇرسىنۇلىن اسا كورنەكتى تۇركى تانۋشى عالىم، حح عاسىردىڭ باسىنداعى «مادەني رەنەسسانس» وكىلى رەتىندە تانىتۋ.

ارينە، ەل ىشىندە دە مەرەيتويعا قاتىستى كوپتەگەن جۇمىستار قولعا الىندى. ەڭ باستىسى، بۇل ءىس-شارالار توي-تويلاۋعا ەمەس، ا.بايتۇرسىنۇلىنىڭ عىلىمي اعارتۋشىلىق، عىلىمي تانىمدىق، مادەني اعارتۋشىلىق سيپاتقا قۇرىلماق.

قىسقاشا توقتالار بولساق، جالپى 10 عىلىمي كونفەرەنتسيا، 17 سەممينار، 12 كونكۋرس، 2 ەكسپەديتسيا، 4 حالىقارالىق، 6 مادەني-كوپشىلىك، 2 اقپاراتتىق –يميدجدىك ءىس-شارالار قاراستىرىلعان.

ارنايى برەندبۋك جاسالىپ، بەكىتىلدى.

سونداي-اق، «احمەت بايتۇرسىنۇلى» دەگەن اتپەن 12 تومدىق تولىق شىعارمالار جيناعى، 4 تىلدە تاڭدامالى ەڭبەكتەرىنىڭ 1 تومدىق جيناعى، وزگە دە مونوگرافيالىق زەرتتەۋلەر جارىق كورمەكشى.

بۇدان بولەك «احمەت بايتۇرسىنۇلى» ۆەدومستۆولىق توسبەلگىسى، ۇلت ۇستازى اتىنداعى عىلىم سالاسىنداعى مەملەكەتتىك سيلىق، ەسكەرتكىشتەر ورناتۋ، مەرەيتويلىق مونەتا مەن ماركا شىعارۋ، كينو ءتۇسىرۋ، كوشەلەر مەن مەكتەپتەرگە ەسىمىن بەرى، تاعى دا باسقا كوپتەگەن ءىس-شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ جۇمىستارى باستالىپ تا كەتتى.

ماقسات –  ءىرى رەفورماتور، كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى، الاش ارداقتىسى، ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىنۇلىن وسكەلەڭ ۇرپاق جادىندا ماڭگى قالدىرۋ جانە ونەگەلى ءومىرىن ۇلگى ەتۋ.

ادىلبەك قابا،

قازاقستان رەسپۋبليكاسى
ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى
ءتىل ساياساتى كوميتەتىنىڭ توراعاسى

Abai.kz