جاستاردىڭ تالابى: سوۆەتتىك بەلگىلەر مەن جازۋلار الىنىپ تاستالسىن!
"رۋح پەن ءتىل" قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە، اقپارات جانە مادەنيەت مينيسترلىگىنە، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنا الماتى قالاسىنداعى ونوماستيكالىق جاعدايعا بايلانىستى شاعىم حات جازىپتى. انىعىراق ايتقاندا، جاستار كلۋبى ەلىمىزدىڭ عىلىم ورداسى بولىپ تابىلاتىن ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ عيماراتىنىڭ توبەسىندە ءالى كۇنگە دەيىنگى تۇرعان «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» دەگەن كەڭەس زامانىنان قالعان جازۋدى جانە مەكەمەگە تيەسىلى عيماراتتاردىڭ قابىرعالارىندا بەينەلەنگەن كەڭەستىك ەلتاڭبا مەن كەڭەستىك نىشانداردى مەملەكەتىمىزدىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭدارىنا قايشى كەلەتىندىكتەن تەز ارادا الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتءىپ وتىر.
تومەندە جازىلعان حات ءماتىنىن جاريالاپ وتىرمىز.
«Abai.kz»
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى
سەرىك نىعمەتۇلى احمەتوۆكە
"رۋح پەن ءتىل" قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە، اقپارات جانە مادەنيەت مينيسترلىگىنە، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنا الماتى قالاسىنداعى ونوماستيكالىق جاعدايعا بايلانىستى شاعىم حات جازىپتى. انىعىراق ايتقاندا، جاستار كلۋبى ەلىمىزدىڭ عىلىم ورداسى بولىپ تابىلاتىن ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ عيماراتىنىڭ توبەسىندە ءالى كۇنگە دەيىنگى تۇرعان «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» دەگەن كەڭەس زامانىنان قالعان جازۋدى جانە مەكەمەگە تيەسىلى عيماراتتاردىڭ قابىرعالارىندا بەينەلەنگەن كەڭەستىك ەلتاڭبا مەن كەڭەستىك نىشانداردى مەملەكەتىمىزدىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭدارىنا قايشى كەلەتىندىكتەن تەز ارادا الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتءىپ وتىر.
تومەندە جازىلعان حات ءماتىنىن جاريالاپ وتىرمىز.
«Abai.kz»
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى
سەرىك نىعمەتۇلى احمەتوۆكە
قر ۇكىمەتى جانىنداعى مەملەكەتتىك ونوماستيكا كوميسسياسىنىڭ
توراعاسى،
مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى
دارحان قامزابەكۇلى مىڭباەۆقا
ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى
باقىتجان تۇرسىنۇلى جۇماعۇلوۆقا،
قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى
مۇرات جۇرىنوۆ جۇرىنوۆقا
«رۋح پەن ءتىل» قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى اتىنان
شاعىم
قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 21 جىلدىق بەلەسىندە ءالى دە كەڭەس زامانىنىڭ اتاۋلارى مەن تاڭبا-بەلگىلەرىنىڭ ساقتالىپ كەلە جاتىر. كونستيتۋتسيامىز بەن مەملەكەتتىك زاڭدارىمىزعا سايكەس، جاۋاپتى ورگاندار مەن وكىلەتتىلىگى بار تۇلعالاردىڭ ەگەمەندىگىمىز بەن زاڭدارىمىزعا قايشى كەلەتىن جەر-سۋ، ۇيىم، كاسىپورىن، فيزيكالىق-گەوگرافيالىق وبەكتىلەردىڭ اتاۋلارىن الىپ تاستاۋ مەن ترانسكريپتسياسىن وزگەرتۋ شارالارىن قولعا الماي كەلەدى. وسىنىڭ سالدارىنان تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كەڭ-بايتاق جەرىندە رەسەي يمپەرياسى، كسرو داۋىرىندەگى بۇرىنعى اتاۋلار مەن ولاردىڭ سيمۆوليكالارى ساقتالعان. مۇنىڭ دالەلى رەتىندە الماتى قالاسىنداعى «شەۆچەنكو كوشەسى، 28» مەكەن-جايى بويىنشا ورنالاسقان «ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى عيماراتىنىڭ توبەسىندە كەڭەس زامانى كەزىندەگى اتاۋلار مەن تاڭبا-بەلگىلەرى ورنالاسقانىن ايتۋعا بولادى.
«رۋح پەن ءتىل» قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ عيماراتىنىڭ توبەسىندە، مەملەكەتتىك ەلتاڭبانىڭ جوعارعى تۇسىندا «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» جازۋىنىڭ جانە باس عيمارات قاسىنداعى (مەكەمەنىڭ باسقا دا عيماراتتارىندا) كەڭەستىك سيمۆوليكانىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭدارىنا قايشى كەلەتىنىن مالىمدەيدى.
1. قر-نىڭ كونستيتۋتسياسىنىڭ 2-بابىنىڭ 1 جانە 2 تارماعىندا «1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى - پرەزيدەنتتىك باسقارۋ نىسانىنداعى ءبىرتۇتاس مەملەكەت. 2. رەسپۋبليكانىڭ ەگەمەندىگى ونىڭ بۇكىل اۋماعىن قامتيدى. مەملەكەت ءوز اۋماعىنىڭ تۇتاستىعىن، قول سۇعىلماۋىن جانە بولىنبەۋىن قامتاماسىز ەتەدى» دەپ جازىلعان. ەندەشە، «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» دەگەن جازۋ جانە وراق پەن بالعا، جۇلدىز نىشاندارىنان تۇراتىن كسرو ەلتاڭباسى ەڭ الدىمەن ەگەمەندىگىمىزدى، تاۋەلسىزدىگىمىزدى مويىنداماۋدىڭ ءبىر بەلگىسى بولىپ تابىلادى. رەسپۋبليكا اتاۋى زاڭدى تۇردە قازاقستان رەسپۋبليكاسى بولعاندىقتان، كسرو مەن قازاق سسر-ىنە قاتىستى بارلىق اتاۋلار مەن نىشاندار الىنىپ تاستالۋىن ءتيىس. بۇگىنگى تاڭداعى عىلىم اكادەمياسى قازاق سسر-ىندە ەمەس، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ورنالاسقاندىقتان قازاق سسر-ءنىڭ مەنشىگى ەمەس، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەنشىگى بولىپ تابىلادى. ەلىمىزدىڭ ەڭ جوعارعى زاڭى - كونستيتۋتسيادا مەملەكەتىمىزدىڭ بىرتۇتاستىلىعى، بولىنبەيتىندىگى جازىلعان. دەمەك، ءبىز زاڭعا باعىنىپ، اتالمىش جازۋ مەن ەلتاڭبانى الىپ تاستاۋىمىز قاجەت.
2. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكiمشiلiك-اۋماقتىق قۇرىلىسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1993 جىلعى 8 جەلتوقسانداعى N 4200 زاڭىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ۇيىمداردى، تەمiر جول ستانتسيالارىن، اۋەجايلاردى، سونداي-اق فيزيكالىق-گەوگرافيالىق وبەكتiلەردi اتاۋ مەن قايتا اتاۋدىڭ جانە ولاردىڭ اتاۋلارىنىڭ ترانسكريپتسياسىن وزگەرتۋدiڭ ءتارتىبى» ارنايى ەرەجەسىنىڭ 2-تارماعىندا «رەسپۋبليكانىڭ ورتالىق جانە جەرگiلiكتi اتقارۋشى، جەرگiلiكتi وكiلدi, سونداي-اق وزگە دە مەملەكەتتiك ورگاندارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق، تاريحي-گەوگرافيالىق ەرەكشەلiكتەرiنە نەگiزدەلگەن بiرىڭعاي ونوماستيكالىق ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋ جونiندەگi جۇمىستا وسى ءتارتiپتi باسشىلىققا الادى. ول ءۇشiن:
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا وتكەن كەزەڭدە ءارتۇرلi سۋبەكتيۆتi جاعدايلاردىڭ اسەرiمەن نەگiزسiز وزگەرتiلگەن تاريحي-گەوگرافيالىق توپونيمدەر بiرتiندەپ قالپىنا كەلتiرiلۋi كەرەك. جاڭا اتاۋلار ۇلتتىق، تiلدiك ەرەكشەلiكتەر، سونداي-اق گەوگرافيالىق، تاريحي، الەۋمەتتiك جاعدايلار ەسكەرiلiپ بارىپ بەرiلۋگە تيiس» دەلىنگەن. ياعني، عىلىم اكادەمياسى عيماراتىنداعى جازۋ مەن ەلتاڭبا بۇرىنعى كسرو-نىڭ كەزىندەگى اتاۋ مەن سيمۆوليكا بولىپ تابىلاتىندىقتان، اتالمىش ەرەجەگە سايكەس، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى» دەگەن جاڭا اتاۋى عانا بولۋى ءتيىس.
3. قر ۇكىمەتىنىڭ 2002 جىلعى 22 مامىرداعى №550 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ جارعىسىنىڭ 1-ءبولىمىنىڭ 6-تارماعىندا «عىلىم اكادەمياسىنىڭ تولىق اتاۋى مەملەكەتتىك تىلدە - "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى" رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى; ورىس تىلىندە - رەسپۋبليكانسكوە گوسۋدارستۆەننوە ۋچرەجدەنيە "ناتسيونالنايا اكادەميا ناۋك رەسپۋبليكي كازاحستان» دەلىنگەن. دەمەك، توبەسىندە «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» جازۋى مەن كسرو-نىڭ ەلتاڭباسى ۇيىمنىڭ ىشكى جارعىسىمەن ۇيلەسپەيدى. سوندىقتان، عيمارات توبەسىندەگى جازۋ مەن سيمۆوليكانى جەدەل تۇردە الىپ تاستاۋ قاجەت.
4. ءىس جانە ءسوز جۇزىندە كەڭەس سوتسياليستىك رەسپۋبليكالار وداعى مەن قازاق سوۆەت سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ قۇقىقتىق ءومىر ءسۇرۋىن توقتاتقاندىقتان، قازىرگى تاڭدا الەمدە ونداي مەملەكەتتەر جوق بولعاندىقتان، ەگەمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى عيماراتىنىڭ توبەسىندەگى «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» دەگەن جازۋ جانە وراق پەن بالعا، جۇلدىز نىشاندارىنان تۇراتىن كسرو ەلتاڭباسىنىڭ بەينەلەنۋى لوگيكالىق تا، گەوگرافيالىق تا، يدەولوگيالىق تا جانە بارلىق جاقتارىنان قيسىنسىز، مەملەكەت ىشىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازاق ۇلتى مەن وزگە ەتنوس وكىلدەرىنىڭ تاۋەلسىز ەلدە ءومىر سۇرۋىنە، ەركىن ويلاپ، سەزىنۋىنە كەدەرگى كەلتىرەدى. سوندىقتان «رۋح پەن ءتىل» قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى وكىلەتتىلىگى بار تومەندەگى اتقارۋشى ورگاندار مەن لاۋازىمدى تۇلعالار - قر ۇكىمەتى، پرەمەر-مينيستر سەرىك نىعمەتۇلى احمەتوۆ، قر ۇكىمەتى جانىنداعى مەملەكەتتىك ونوماستيكا كوميسسياسىنىڭ توراعاسى، مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى دارحان قامزاۇلى مىڭباەۆ، ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان تۇرسىنۇلى جۇماعۇلوۆ، قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى مۇرات جۇرىنوۆ جۇرىنوۆ مىرزالاردىڭ اتالمىش ماسەلەگە ارالاسىپ، زاڭ اياسىندا ءىس-شارالاردى قولعا الىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزگە، ۇلتتىق يدەولوگيامىزعا، مەملەكەتتىلىگىمىزگە قاۋىپ توندىرەتىن زاڭبۇزۋشىلىق فاكتىنى جويۋدى، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى عيماراتىنىڭ توبەسىندەگى «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى»، «اكادەميا ناۋك كازاحسكوي سسر» دەگەن جازۋىن جانە وراق پەن بالعا، جۇلدىز نىشاندارىنان تۇراتىن كسرو ەلتاڭباسىنىڭ بەينەسىن 1 اي كولەمىندە الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتەمىز. ەگەر قويىلعان تالاپتار ورىندالمايتىن بولسا، وندا «رۋح پەن ءتىل» قوعامدىق-ساياسي ۇيىمى اتالعان زاڭسىزدىقپەن كۇرەسۋدىڭ باسقاشا تاسىلدەرىنە كوشەتىنىن ەسكەرتەدى.
