ۇلتتىق قۇرىلتاي - قازاق حاندىعى داۋىرىندە پارلامەنتتىڭ رءولءىن اتقارعان. حالىق بيلىگىنىڭ كورىنىسى بولعان. ەل تاعدىرىنا قاتىستى كەلەلى ساياسي شەشىم شىعارعان.

ەلىمىز تاۋەلسىزدىك جاريالاعان سوڭ قازاقستان قوعامىنىڭ الدىنا ەكى ۇلكەن مىندەت قويىلدى. ءبىرى - ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋ. ەندى ءبىرى - ادىلەتتى قوعام قۇرىپ، گۇلدەنىپ-كوركەيۋ. تاۋەلسىزدىگىمىزگە وتىز جىل  تولدى. بىراق، بۇل مىندەتتىڭ بىرەۋى دە ورىندالمادى. بۇل بۇگىنگى ەلدى وتىز جىل باسقارعان بيلىك توبى دا مويىنداعان اشتى شىندىق.

ادىلەتتى قوعام قۇرۋ مەن ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋدىڭ اراسىندا قاراما-قارسىلىق جوق، بىرلىك بار. ادىلەتتى قوعام ساياسي رەفورمالار ارقىلى ىسكە اسادى. ساياسي رەفورما ءۇش بيلىكتىڭ اراسىنداتەپە-تەڭدىكتى، تەجەمەلىكتى قالىپتاستىرادى. زاڭ ۇستەمدىگىن جۇزەگە اسىرادى. دەموكراتيكالىق ينستيتۋتتار كۇشەيتىپ، كۇشتى  ازاماتتىق قوعام قالىپتاسادى. بۇل ساياسي رەفورمانى ىسكە اسىرۋدىڭ تەتىگى ساياسي كۇشتەر (پارتيالار) اراسىنداعى ءادىل باسەكەلەستىكتى قالىپتاستىرۋ.

ۇلتتىق مەملەكەتتى قۇرۋدىڭ بەلگىسى قازاق ۇلتىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىنىڭ ۇستەم ورىنعا شىعۋى. ۇيىستىرۋشى قۇندىلىققا اينالۋى. وتارسىزداندىرۋ ساياساتىن جۇرگىزىپ، رۋحاني جاڭعىرۋدى ىسكە  اسىرۋدان كورىلەدى.

جوعارىدا ايتقانىمىزداي، بۇگىنگى بيلىك ناعىز ساياسي رەفورما  جاساسا،  امانات  پارتياسىنا وپپونەنت بولاتىن جاڭا ساياسي پارتيا پايدا بولادى. ساياسي پارتيالار  باسەكەدە ەلەكتوراتتى تارتۋ ءۇشىن قازاق ۇلتشىلدارىمەن ساناسادى. بۇل ەل ومىرىندە ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋعا قاتىستى ساياسي  شەشىم شىعارۋعا اكەلەدى.

بىراق بۇگىنگى ساياسي پارتيالار اراسىنداعى ءادىل باسەكەلەستىك قانشا قۇبىلسا دا، بيلىك پارتياسى بولىپ وتىرعان امانات پارتياسىنا ۇلكەن قاۋىپ   اكەلەدى. ويسىراي جەڭۋگە ءدال قازىرگى تاڭدا تاريحي شانس بار. كۇن سايىن جاڭا زاتتاردىڭ جارىققا شىعۋى بۇگىنگى نارىقتىق قوعامنىڭ تابيعاتى بولسا،  كاپيتاليستىك ساياسي جۇيەنىڭ تابيعاتى ساياسي كۇشتەردىڭ الماسىپ، جاڭارىپ  وتىرۋى. بەينە بۇل  كەنەۋى   قانشا جاقسى بولعانىمەن،  ادامدار  ءبىر  تاعامدى  ۇزبەي  تۇتىنسا  جالىعاتىنى سياقتى  قۇبىلىس. ونىڭ ۇستىنە وتىز جىل ۇزبەي بيلىكتە وتىرعان نۇر وتاننىڭ قانداي قازاقستان قالىپتاستىرعانى  تۇسىنىكتى.

حالىق قانشا وزگەردىم دەسە دە، امانات پارتياسىن نۇر وتان پارتياسىنىڭ اماناتىن ارقالاعان پارتيا دەپ تۇسىنەدى. سوندىقتان دا، بۇگىنگى ق.توقاەۆ بيلىگى ناعىز ساياسي رەفورما جاساۋعا  قۇلىقسىز.  سەبەپ - بيلىكتە قالۋعا مۇددەلىلىك. ەندى نە ىستەۋ كەرەك؟ قوعامنىڭ ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋ تالابىن قاناعاتتاندىرۋعا جۇمىس جاساۋ كەرەك.  بۇل ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ەڭ باستى ميسسياسى. بۇل ميسسيا ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ العاشقى وتىرىسىنىڭ ۇلىتاۋدا ءوتۋى، كەلەسى قۇرىلتاي تۇركىستاندا وتەتىن بولۋى، قازاق قوعامىندا بىردەن-ءبىر ۇلتشىل تۇلعا سانالاتىن م.شاحانوۆتى ماراپاتتاۋدان، رەسپۋبليكا كۇنىن مەرەكەلەۋدى قالپىنا كەلتىرۋدەن انىق بايقالادى.  قۇرىلتايدىڭ بۇل ميسسياسىن مەملەكەت كەڭەسشىسى، قۇرىلتايدىڭ ورىنباسار توراعاسى ەرلان قارين دا انىقتاپ ايتتى. پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ سانكت-پەتەربۋرگتەگى ەكونوميكالىق فورۋمدا رەسەي پرەزيدەنتى ءپۋتيننىڭ بەتىنە ايتتى دەلىنگەن ءسوز دە ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋدى ويلايتىن قازاقستان ۇلتشىلدارىنا قاراتىلعان. ىشكى  اۋديتورياعا  باعىتتالعان.  قازاقستاندا ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋعا ەڭ ءبىر ۇلكەن كەدەرگى رەسەيدىڭ  ورىس  ءتىلدى الەمدى قورعايمىز دەپ، ايبار شەگىپ، سەس كورسەتىپ سويلەيتىن  ءسوزى  جانە  وعان  قازاقستان  بيلىگىنىڭ  قارسى ءسوز ايتپاۋى بولاتىن.

تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىندا بۇنداي كونسۋلتاتسيا ورگان قۇرۋ تاريحى ن.نازارباەۆتىڭ 2001 جىلى قۇرعان تۇراقتى كەڭەسىنەن باستالادى. بۇل تۇراقتى كەڭەس سول كەزدەگى ن.نازارباەۆتىڭ كۇشەيىپ بارا جاتقان دارا بيلىگىنە قارسى باس كوتەرگەن  ساياسي  كۇشتەردى  ىمراعا شاقىرۋ  ارالىق  كۇشتەردى  ساتىپ  الۋ، قارسى كۇشتەردىڭ پارىن شىعارىپ، قارسىلىقتى تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن  قۇرعان  ەدى.  ق.توقاەۆ 2019  جىلى بولعان حالىقتىڭ  پرەزيدەنت سايلاۋىنا نارازىلىعىن باسۋ ءۇشىن ۇلتتىق سەنىم  كەڭەسىن  قۇردى.  قاندى قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن ۇلتتىق قۇرىلتاي شاقىردى. مىنە، بۇلاردىڭ بارلىعى ازاماتتىق  قوعامعا اشىق ديالوگ الاڭى  رەتىندە  ۇسىلىنىپ، كومەسكىدە قوعامداعى نارازى كوڭىلدى باسۋ  مىندەتىن  اتقارىپ تۇر.

اعىباي اكبارۇلى

Abai.kz