قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى «حح1 عاسىردا قازاقستان قوعامىن جاڭعىرتۋداعى «الاش» قوزعالىسى يدەيالارىنىڭ وزەكتىلىگى» اتتى ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا وتكىزدى.

2012 جىلدىڭ 27 قاراشاسى، «اق جول» قدپ ءباسپاسوز قىزمەتى

قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى «حح1 عاسىردا قازاقستان قوعامىن جاڭعىرتۋداعى «الاش» قوزعالىسى يدەيالارىنىڭ وزەكتىلىگى» اتتى ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا وتكىزدى.

2012 جىلدىڭ 27 قاراشاسى، «اق جول» قدپ ءباسپاسوز قىزمەتى

بيىلعى جىل - الاش قوزعالىسىنىڭ 95 جىلدىعى. 1917 جىلدىڭ 5-13 جەلتوقسانىندا ورىنبور قالاسىندا وتكەن ەكىنشى جالپىقازاق سەزىندە ۇلتتىق كەڭەس قۇرىلدى. ياعني، 1917 جىلدىڭ 13 جەلتوقسانى  - قازاقتىڭ العاشقى زاماناۋي ۇكىمەتىنىڭ - الاشوردانىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنى. الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ قۇرىلىپ، حح عاسىردىڭ باسىندا قازاق دالاسىندا اۆتونوميالىق بيلىكتىڭ بولۋى ۇلت-ازاتتىق قوزعالىس تاريحىندا ەلەۋلى كەزەڭ بولىپ سانالادى. عۇمىرى ۇزاق بولماسا دا قازاقتىڭ تۇڭعىش ۇكىمەتى قۇرىلىپ، قازاق حالقىنىڭ مەملەكەتتىككە لايىقتى ەل ەكەنى پاش ەتىلدى. الاش ارىستارىنىڭ ەڭ باستى ەڭبەگى - ولار سول قيىن ۋاقىتتا تولىققاندى ساياسي پارتيا مەن ۇكىمەت قۇرىپ، ءوز حالقىنىڭ مۇددەلەرىن باتىل قورعاۋ جاعىنا شىعا الۋىندا. الاش قوزعالىسى زامانالىق ماڭىزى بار قۇبىلىس، ونىڭ يدەيالارى مەن باعدارلامالارى ۇلتتىق مەملەكەتتىكتى قالىپتاستىرۋدى ماقسات ەتتى. بۇل تۋرالى جاقىندا استانادا قازاقستاننىڭ «اق جول»  دەموكراتيالىق پارتياسى مەن ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيالىق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى بىرلەسىپ وتكىزگەن «حح1 عاسىردا قازاقستان قوعامىن جاڭعىرتۋداعى «الاش» قوزعالىسى يدەيالارىنىڭ وزەكتىلىگى» اتتى ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيادا ەگجەي-تەگجەيلى اڭگىمە بولدى. كونفەرەنتسيانىڭ جۇمىسىنا جەتەكشى الاشتانۋشىلار، بەلگىلى عالىمدار، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتتارى، قوعام قايراتكەرلەرى، ساراپشىلار، شىعارماشىلىق ينتەلليگەنتسيا وكىلدەرى، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى، باق وكىلدەرى، الاشوردالىقتاردىڭ ۇرپاقتارى قاتىستى.

«الاش وردا» كوشباسشىلارىنىڭ زاڭدىق تۇرعىدا اقتالعانىنا قاراماستان، ءالى كۇنگە دەيىن «الاش» قوزعالىسىنا تولىق باعا بەرمەي ءجۇرمىز»، - دەدى كونفەرەنتسيانى كىرىسپە ءسوز سويلەپ اشقان «اق جول» قدپ توراعاسى، پارتيانىڭ پارلامەنتتەگى فراكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى ازات پەرۋاشەۆ، - «ءبىز الاش يدەيالارىنىڭ الەۋەتىن ءالى تولىق اشا العانىمىز جوق. كونفەرەنتسيانىڭ ماقساتى - الاش قوزعالىسىنىڭ، الاشتىڭ كوشباسشىلارىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق، ساياسي-قۇقىقتىق، ۇلتتىق-مادەني سالالارعا قاتىستى كوزقاراستارىنا بەرىلگەن باعالار مەن پايىمداۋلاردى، عىلىمي تۇجىرىمداردى جاڭا زاماننىڭ تالاپتارىنا، سۇرانىستارىنا ساي زەردەلەۋگە تىرىسۋ. الاشتىڭ اماناتىنا ادالدىق تانىتىپ، الاش يدەيالارىنىڭ ىسكە اسىرىلۋىنىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتا تۇسۋگە قىزمەت ەتەتىنە قوعامدىق پىكىر تۋعىزۋ. ياعني، بۇل ءبىز ءۇشىن تەوريالىق عانا ەمەس، بۇل ەڭ الدىمەن، قوعامىمىزدىڭ جاڭعىرۋىنا، ۇلت يگىلىگىنە قىزمەت ەتۋى ءتيىس پراكتيكالىق ماسەلە».

كونفەرەنتسيا ءۇش سەسسيالىق باعىتتا جۇمىس ىستەدى. ونىڭ ءبىرىنشىسى: «الاش» كوشباسشىلارىنىڭ مەملەكەتتىلىككە، ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا كوزقاراستارى» بويىنشا باياندامالار جيىنتىعىن قۇرادى. ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى، قر ۇعا-نىڭ كوررەسپوندەنت-مۇشەسى ديحان قامزابەكۇلى، حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى، قر ۇعا-نىڭ اكادەميگى ومىرزاق ايتباەۆ، ەۇۋ «ەۋرازيا» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى زيابەك قابىلدينوۆ، ساياساتتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ابدىجالەل باكىر  وزدەرىنىڭ باياندامالارىندا الاش يدەياسىنىڭ وزەگى ۇلتتىق مەملەكەتتىك دەربەستىك بولعانىن، بۇگىنگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى - الاشتىڭ بۇل ارمانىنىڭ ىسكە اسۋىنىڭ كورىنىسى ەكەنىن، الاش كوشباسشىلارىنىڭ قازاق قوعامىن بىرتىندەپ ەۋروپالىق دەڭگەيدەگى وركەنيەتتىڭ وزىق جەتىستىكتەرىمەن اقىلعا قونىمدى ۇشتاستىرۋ نەگىزىندە سول زامانداعى ناقتى جاعدايلارعا بەيىمدەۋدى وزدەرىنىڭ انىق تا ايقىن ماقساتى تۇتقانىن تىلگە تيەك ەتتى.

ەكىنشى، «الاشوردالىقتاردىڭ» ەكونوميكالىق تۇجىرىمدامالارى تۋرالى» وتەتىن سەسسيانىڭ دا جۇكتەمەسى جاۋاپتى بولدى. «الاش» پارتياسىنىڭ باعدارلاماسى، بىرىنشىدەن، قازاق ەلىن ءوزىنىڭ بولىنبەيتىن تەرريتورياسى بار، وتارلىق تاۋەلدىلىكتەن ازات ەلگە اينالدىرۋدى، ەكىنشىدەن، قازاق حالقىنىڭ ءومىرىن جاڭا ساپاعا كوتەرۋدى كوزدەدى. ياعني، ولار ەلدە پارمەندى رەفورمالىق شارالاردى ىسكە اسىرعىلارى كەلدى. كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ تۇراقتى جانە ءتيىمدى ومىرلىك قىزمەتى ءۇشىن سول ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن الاش قايراتكەرلەرى جەتە ءتۇسىندى. ونى ۇلتتىق باسىمدىلىقتاردىڭ ءبىرى رەتىندە قاراستىردى. الاشوردالىقتاردىڭ كوبىسى ۇلتتىق بۋرجۋازيانىڭ وكىلدەرى بولعاندىقتان دا جەر ماسەلەسىن، كاسىپكەرلىك، جەكە مەنشىك ماسەلەلەرىن ەل ەكونوميكاسىنان ءبولىپ قاراماعان، ونى ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ نەگىزى دەپ ساناعان. وسى تاقىرىپتا باياندامالار جاساۋشىلار قازاقستان رەسپۋبليكاسى  پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەكاتەرينا نيكيتينسكايا، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى مىرزاگەلدى كەمەل، ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى «الاش» مادەنيەت جانە رۋحاني دامۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ءشارىپ امانتاي، ەۇۋ ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى قايرات ساق الاشوردالىقتاردىڭ ەكونوميكالىق تۇجىرىمداماسىنا جاڭا قىرىنان كەلە الدى.   «الاش» قايراتكەرلەرىن ساياساتكەر رەتىندە عانا ەمەس، ولاردىڭ ارقايسىسىنىڭ بىلىكتى ماماندار بولعانىن ناقتى دەرەكتەرمەن كورسەتتى.

«الاش» كوشباسشىلارىنىڭ الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋعا كوزقاراستارى» ءۇشىنشى سەسسيا اياسىنداعى باياندامالاردا مۇقيات تالداندى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆ ەلىمىزدەگى الەۋمەتتىك، سونداي-اق گلوبالدى ەكونوميكالىق جانە ساياسي ۇدەرىستەر ءۇشىن تۇجىرىمدامالىق ماڭىزى اسا زور الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىن ۇسىنىپ، ول حالقىمىزدىڭ قولداۋىنا يە بولىپ وتىرعانى بەلگىلى. «اق جول» پارتياسىنىڭ ورتالىق كەڭەسىنىڭ پلەنۋمى بۇل ماسەلەنى ارنايى قاراپ، مەملەكەت باسشىسى ۇسىنعان باعدارلامانى ەلىمىزدىڭ بۇدان ءارى دامۋىنىڭ ستراتەگيالىق باعىتى رەتىندە تولىق قولدايتىنىن، ونى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بەلسەندى تۇردە اتسالىساتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن. شىن مانىندە، بۇل باعدارلاما مەملەكەتىمىزدىڭ دامۋىنا جاڭا تالاپتار قويىپ، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىنە ساي كەلەتىن جاڭا قۇندىلىقتار جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ وتىر. قازاق قوعامىن بىرتە-بىرتە وزگەرتىپ، زامانعا بەيىمدەۋدى ماقسات ەتكەن «الاشتىڭ» اسىل مۇراتتارى ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ قازىرگى جەدەل جاڭعىرۋ، مودەرنيزاتسيا باعىتىمىزبەن ۇندەس كەلەدى. مۇنى، «اق جول» پارتياسىنىڭ بەلسەندى وكىلدەرى: ءماجىلىس دەپۋتاتى ازامات ابىلداەۆتىڭ، «اق جول» قدپ توراعاسىنىڭ ورىنباسارلارى اناربەك ورماننىڭ، ليۋدميللا جۋلانوۆانىڭ، قازبەك يسانىڭ، پارتيانىڭ اقىلداستار القاسىنىڭ توراعاسى امانكەلدى ايتالىنىڭ، اقىلداستار القاسىنىڭ مۇشەسى، بەلگىلى اقىن ءحانبيبى ەسەنقاراقىزىنىڭ، پارتيانىڭ جاستار قاناتىنىڭ جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى، ساياساتتانۋشى ماقسات جاقاۋدىڭ، ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى قازاق ادەبيەتى كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى ومار جالەلدىڭ، سەمەي قالاسىنان ارنايى كەلگەن الاشتانۋشى عالىم ەرلان سايلاۋبايدىڭ باياندامالارى مەن سوزدەرىندەگى دايەكتەر دالەلدەي ءتۇستى.

كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلار الاش يدەياسىن ءبىرجولاتا ىسىرىپ تاستاۋدى كوزدەگەن كەڭەستىك جۇيەدە ءومىر سۇرگەن كەزدەگى ويلاۋ جۇيەسىنەن، سول كەزدەگى پسيحولوگيالىق پيعىلدان تۇتاستاي ارىلۋعا، ۇلتتىق سانانى بيىككە كوتەرۋگە كۇش جۇمساۋدىڭ قاجەتتىلىگىن ايتتى. وسى كەزگە دەيىن الاش دەگەندە باسقا ۇلتتىڭ وكىلدەرى وسى قوزعالىستى ۇلتشىلدىق باعىتتا دەپ قانا ويلاپ، وعان كۇدىكپەن قاراۋشىلار بار. كونفەرەنتسيادا وسى كۇدىكتەر جوققا شىعارىلدى. ورىس تىلىندە دە بىرنەشە باياندامالار جاساۋعا مۇمكىندىكتەر بەرىلدى. الاش يدەياسىن ءاربىر قازاقستاندىق ءۇشىن ەلدى اجىراتاتىن ەمەس، بىرىكتىرۋشى ماقساتقا پايدالانۋىمىز كەرەك. كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلاردىڭ كوپتەگەن قاداۋ-قاداۋ پىكىر-ۇسىنىستارى «اق جول» پارتياسى پارلامەنتتىك فراكتسياسىنىڭ وسى ماسەلە بويىنشا جاريا ەتىلگەن ۇكىمەت باسشىسىنا جىبەرىلگەن دەپۋتاتتىق ساۋالىمەن ۇندەسىپ جاتتى. سونىمەن قوسا تىڭ ۇسىنىستار دا ايتىلماي قالعان جوق. جيناقتاي كەلگەندە ولار مىناعان سايادى: تۇڭعىش ۇلت كەڭەسى - الاشوردا ۇكىمەتى قۇرىلعان تاريحي كۇن: 1917 جىلدىڭ 13 جەلتوقسانى قۇرمەتىنە جىل سايىنعى 13 جەلتوقساندى رەسمي تۇردە «الاشوردا» كۇنى دەپ اتاۋ; جىل سايىن قاراشا مەن جەلتوقسان ايلارىندا وقۋ ورىندارىندا، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن اسكەري بولىمشەلەردە، مۇراعاتتار مەن كىتاپحانالاردا «الاش تاعىلىمدارى» تاقىرىبىنا الاش وقۋلارىن: بۇقارالىق لەكتسيالار، ساباقتار، دارىستەر، كونفەرەنتسيالار، جينالىستار، كورمەلەر ت.ب. شارالار وتكىزۋ; استانادا الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرى ورناتىلعان «الاشوردا» اللەياسىن اشۋ. الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرىن الماتىدا، بارلىق وبلىس ورتالىقتارىندا ورناتۋ; الاش قوزعالىسىنا تىكەلەي قاتىسى بار رەسەيدىڭ پەتەربور، ومبى، ورىنبور، وزبەكستاننىڭ تاشكەنت، قوقان قالالارىندا، ەلىمىزدەگى سەمەي، تورعاي، جىمپيتى ت.ب. قالا-كەنتتەرىندە الاش قايراتكەرلەرىنىڭ تاريحي ىستەرىنە بايلانىستى بەلگى، ەسكەرتكىش تاقتالار ورناتۋ، مۇراجايلار اشۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ; تىلدىك باعىتتارىنا قاراماي مەكتەپتەردە الاش ۇعىمىن، الاش يدەياسىن، الاش قوزعالىسىن جانە الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ءومىر جولىن وتانشىلدىق اياسىندا كەڭىنەن ۇعىندىرۋ. «قازاقستان تاريحى» وقۋلىعىنا جەتكىلىكتى كولەم بەرۋ. جوعارى وقۋ ورىندارىندا الاش يدەيالارىن وقىتۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسىن قۇرۋ; الاش مۇراسى مەن تاريحى، الاش قايراتكەرلەرى تۋرالى عىلىمي-زەرتتەۋ مونوگرافيالارىن، ادەبيەت پەن ونەر شىعارمالارىن، دەرەكتى جانە كوركەم فيلمدەر جانە تەلەديدار تۋىندىلارىن مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن شىعارۋ; الاش قوزعالىسىنىڭ تاريحىن تەرەڭ جانە جان-جاقتى زەرتتەۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ عانا ەمەس، رەسەي، تۇركيانىڭ، قىتايدىڭ، فرانتسيانىڭ، گەرمانيانىڭ، وزبەكستان، قىرعىز، تۇركمەن جانە باسقا مەملەكەتتەردىڭ مۇراعاتتارىندا عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە قاراجاتتار ءبولۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ; تاريحي ادىلەتتىلىك پەن اقيقاتقا قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن الاشوردالىقتاردىڭ سوت پروتسەسىنىڭ ماتەريالدارىن قولجەتىمدى ەتۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرۋ; قازاق ەلىندە وتارسىزدانۋ ساياساتىن جۇرگىزۋ. ارينە، بۇل ۇسىنىستاردىڭ قاي-قايسىسى بولسىن ماڭىزدى. ماسەلەگە تەرەڭ، كەشەندى كەلۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان دا «الاش» قوزعالىسىنىڭ 100 جىلدىعىنىڭ (2017ج) دايىندىعىنا قازىردەن تياناقتى دا جۇيەلى كىرىسۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى ارنايى كەشەندى ءىس-شارالار جوسپارىن قابىلداعانى ءجون بولار ەدى.

«اق جول» پارتياسى ءوز تاراپىنان ءباسپاسوز بەتتەرىنە شىققان الاش تاقىرىبىنداعى عىلىمي ەڭبەكتەرگە، تاريحي، جۋرناليستىك زەرتتەۋلەرگە ستۋدەنتتەر، جاس عالىمدار جانە جۋرناليستەر اراسىندا بايگە جاريالاپ، ونىڭ قورىتىندىسىن جىل سايىن شىعارىپ تۇرۋدى جوسپارلاۋدا. ونىڭ باس بايگەسىنە ميلليون تەڭگە قويىلاتىن بولدى. بۇل تۋرالى كونفەرەنتسيادا ازات پەرۋاشەۆ ءوزىنىڭ قورىتىندى سوزىندە ءمالىم ەتتى. ورىس ءتىلدى اۋديتوريالاردى الاشتىڭ باي مۇراسىنا تارتۋ، ۇرەي مەن كۇدىكتەن ارىلتۋ ماقساتىندا ورىس ءتىلدى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا شىققان جۇمىستار ءۇشىن بايقاۋدىڭ جەكە نوميناتسياسى بەلگىلەنەتىن بولدى. بايقاۋ جەڭىمپازدارى اتانعاندار وسى جۇمىستارىن نەگىزگە الا وتىرىپ، كەلەشەكتە وتكىزىلەتىن كونفەرەنتسيالاردا باياندامالار جاسايتىن بولادى. سونداي-اق «اق جول» پارتيانىڭ اقىلداستار القاسىنىڭ مۇشەسى، ەلىمىزگە تانىمال اقىن ءحانبيبى ەسەنقاراقىزىنىڭ تىكەلەي باستاماسىمەن الاشتىڭ كورنەكتى قايراتكەرلەرىنىڭ ءبىرى سۇلتانبەك قوجانوۆتىڭ باسقارۋىمەن 1920-1926 جىلدارىندا تاشكەنت قالاسىندا شىعىپ تۇرعان، الاش ارداقتىلارىنىڭ مىنبەرى بولعان «اق جول» گازەتىنىڭ ساندارىنداعى توتەنشە اراب تىلىندە جاريالانعان ماتەريالداردى قازىرگى قازاق ارپىنە كوشىرىپ، جازىلعان 2 تومدىق زەرتتەۋ كىتاپتارىن جارىققا شىعارماقشى بولىپ وتىر. «بۇل ورتاق ىسكە قوسىلعان ازعانتاي بولسا دا ۇلەسىمىز بولماق»،- دەدى ازات پەرۋاشەۆ، - «قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان الاش ارىستارىنا قانداي قۇرمەت كورسەتسەك تە ارتىق ەمەس».

تۇتاستاي العاندا، «الاش» كوشباسشىلارى ۇستانىمدارىنىڭ ۇلتپەن بىرگە ءومىر سۇرەتىن كونتسەپتسيالىق ماعىناسى بار ەكەندىگىن كونفەرەنتسياعا قاتىسقانداردىڭ ارقايسىسىدا دا سەزىنگەن سياقتى. ارينە، يدەيالار دا  زاماننىڭ وزگەرۋىنە قاراي دامىپ وتىراتىنى   تۇسىنىكتى. دەگەنمەن دە الاش يدەياسى سول كەزەڭدەگى تامىرىن تەرەڭنەن العان ۇلتىمىزدىڭ قۇندىلىقتار جيىنتىعى - ەكونوميكالىق، ساياسي، فيلوسوفيالىق ويلاۋدىڭ كەمەلدەنگەن ۇلگىسى بولعاندىعى انىق. الاش رۋحى وشپەپتى، ونى وسى كونفەرەنتسيا دا كورسەتتى. تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا تۋرا ويلاعانىمىزداي بولماعانمەن، ءبارىبىر الاش رۋحى بويىمىزعا ءسىڭىپ جاتىر. سونىمەن قاتار الاش قوزعالىسىنىڭ بوستاندىق پەن تاۋەلسىزدىك مۇراتتارى ءۇشىن كۇرەستەگى ءرولى مەن ماڭىزىن ودان ءارى زەرتتەۋدى جاڭا سەرپىنمەن جالعاستىرۋدىڭ قاجەتتىلىگى كۇمان تۋدىرمايدى. كونفەرەنتسيانى ۇيىمداستىرۋشىلار مەن ونىڭ جۇمىسىنا قاتىسۋشىلار «الاش» قوزعالىسىنىڭ 100 جىلدىعىن ەلىمىزدىڭ ومىرىندەگى اسا ماڭىزدى تاريحي زامانالىق ماڭىزى بار وقيعا رەتىندە باعالاپ، ونىڭ دايىندىعىنا ۇكىمەتتى، پارلامەنتتى، باسقا دا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن قوعامدىق ۇيىمداردى قازىردەن كىرىسۋگە شاقىردى.