1997 جىلدىڭ كوكتەمىندە بىرنەشە وبلىستار جابىلىپ، كوپتەگەن اۋداندار تارقاتىلعان تۇستا شىعىس قازاقستان مەن الماتى وبلىسىنىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن ەكى اراداعا مەملەكەتتىك شەكاراسى بويىنا ورنالاسقان اۋدانداردىڭ ءبىرازى ىقشامداۋعا ىلىگىپ، كورشىلەس جاتقان اۋداندارعا قوسىلىپ كەتكەن بولاتىن. وسىلايشا، شىعىستا: تارباعاتاي، كاتونقاراعاي، مارقاكول، ماقانشى، تاسكەسكەن اۋداندارى، الماتى وبلىسىندا: قاپال، نارىنقول، قوعالى، ۇيگەنتاس سىندى ەلدىڭ شەتى، جەلدىڭ وتىندە ورنالاسقان، مۇمكىندىكتەرىنشە ءوز كۇندەرىن وزدەرى كورىپ، كەي-كەيدە الىپ ەلدەن سوعاتىن سۋىق جەلدىڭ وكپەگىن باسقالاردان ءبىرىنشى سەزىنەتىن اۋداندار حالىقتىڭ الاڭداۋى مەن ءوتىنىش-وكپەسىنە، جەكەلەگەن ساياساتكەرلەر مەن قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ دايەكتى ءارى تۇجىرىمدى قارسىلىقتارىنا قاراماستان تارقاتىلىپ، الىس-جاقىندا ورنالاسقان باسقا اۋدانداردىڭ «قۇشاعىنا» ءسىڭىپ كەتتى.

قازىرگى كەزدە اۋدان مارتەبەسىنەن ايىرىلىپ، بسقا اۋداننىڭ قۇرامىنداعى ەلدى مەكەندەر ساناتىنا قوسىلعان وڭىردەگى اۋىلداردىڭ تۇرعىندارى جىل سايىن ازايىپ، قالا ساعالاپ، اۋا كوشىپ جاتىر. مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ەڭ ءبىر كۇردەلى تۇسىنا قونىستانعان بايىرعى قونىستاردىڭ ءبىرازىنىڭ بۇگىندە ورنى عانا قالدى. مەكتەپتەرى مەن دارىگەرلىك پۋنكتتەرى جابىلىپ، جۇرتى قالا جاعالاپ كەتكەن ەلدىمەكەندەر قاتارى جىل سايىن كوبەيىپ بارادى. سونىڭ كەسىرىنەن شەكارا بويى بوس قالىپ، وندا شەتىن وقيعالار دا ءجيى تىركەلە باستادى.

1997 جىلدىڭ كوكتەمىندە بىرنەشە وبلىستار جابىلىپ، كوپتەگەن اۋداندار تارقاتىلعان تۇستا شىعىس قازاقستان مەن الماتى وبلىسىنىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن ەكى اراداعا مەملەكەتتىك شەكاراسى بويىنا ورنالاسقان اۋدانداردىڭ ءبىرازى ىقشامداۋعا ىلىگىپ، كورشىلەس جاتقان اۋداندارعا قوسىلىپ كەتكەن بولاتىن. وسىلايشا، شىعىستا: تارباعاتاي، كاتونقاراعاي، مارقاكول، ماقانشى، تاسكەسكەن اۋداندارى، الماتى وبلىسىندا: قاپال، نارىنقول، قوعالى، ۇيگەنتاس سىندى ەلدىڭ شەتى، جەلدىڭ وتىندە ورنالاسقان، مۇمكىندىكتەرىنشە ءوز كۇندەرىن وزدەرى كورىپ، كەي-كەيدە الىپ ەلدەن سوعاتىن سۋىق جەلدىڭ وكپەگىن باسقالاردان ءبىرىنشى سەزىنەتىن اۋداندار حالىقتىڭ الاڭداۋى مەن ءوتىنىش-وكپەسىنە، جەكەلەگەن ساياساتكەرلەر مەن قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ دايەكتى ءارى تۇجىرىمدى قارسىلىقتارىنا قاراماستان تارقاتىلىپ، الىس-جاقىندا ورنالاسقان باسقا اۋدانداردىڭ «قۇشاعىنا» ءسىڭىپ كەتتى.

قازىرگى كەزدە اۋدان مارتەبەسىنەن ايىرىلىپ، بسقا اۋداننىڭ قۇرامىنداعى ەلدى مەكەندەر ساناتىنا قوسىلعان وڭىردەگى اۋىلداردىڭ تۇرعىندارى جىل سايىن ازايىپ، قالا ساعالاپ، اۋا كوشىپ جاتىر. مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ەڭ ءبىر كۇردەلى تۇسىنا قونىستانعان بايىرعى قونىستاردىڭ ءبىرازىنىڭ بۇگىندە ورنى عانا قالدى. مەكتەپتەرى مەن دارىگەرلىك پۋنكتتەرى جابىلىپ، جۇرتى قالا جاعالاپ كەتكەن ەلدىمەكەندەر قاتارى جىل سايىن كوبەيىپ بارادى. سونىڭ كەسىرىنەن شەكارا بويى بوس قالىپ، وندا شەتىن وقيعالار دا ءجيى تىركەلە باستادى.

سونداي قاڭىراپ قالۋعا جاقىن تۇرعان ەلدى مەكەندەردىڭ ءبىرى - شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى، بيىلعى جازدا شەكاراشىلارى كۇزەت بەكەتىن تاستاي قاشقان تەرىسايرىق اۋماعىندا ورنالاسقان بۇرىندارى اتى دا، زاتى دا ولەڭدەتىپ تۇرعانداي كورىنەتىن سارىولەڭ اۋىلى. مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ەكى تۇسىنان، ارعى بەتتەن باستاۋ الىپ، ۇلكەن مايلى اسۋىنىڭ تۇسىنا جەتكەندە ءبىرىن-ءبىرى ساعىنا قاۋىشاتىن قاندىسۋ مەن تەرىسايرىق وزەندەرىنىڭ تابىساتىن تۇسىندا، ماڭىراق تاۋىنىڭ جارتاستى سىلەمىنىڭ ەتەگىندە قونىستانعان ەلدى مەكەننىڭ بۇگىندە قيراندىسى عانا جاتىر دەۋگە بولادى. زامانىندا 130 شاڭىراق تۇرعان، ولاردىڭ ارقايسىسىنان ورتا ەسەپپەن جەتى-سەگىز ادام شىعاتىن، سوندا مىڭنان استام تۇرعىنى بولعان سارىولەڭنىڭ «ءانى» ءبىتىپ، اۋەنى وشۋگە جاقىن. ءبىرىنشى كەزەكتە كلۋب جابىلدى، ودان سوڭ مەدپۋنكتكە كەزەك كەلدى. كەزىندە جدانوۆ اتىنداعى ورتالاۋ مەكتەپ اتانىپ، كەيىننەن باۋىرجان مومىشۇلى ەسىمىن يەلەنگەن ءبىلىم وشاعىنىڭ ەسىگىنە قارا قۇلىپ ءتۇستى دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. قازىرگى كەزدە ءالى دە اتاجۇرتىن قيماي وتىرعان ۇيلەردىڭ باستاۋىش سىنىپ جاسىنداعى التى بالاسى وسىندا «وقىعانىمەن»، قالعان سىناپتاعى بالالارى ون شاقىرىم جەردەگى جاڭاۋىلعا قاتىناپ ءبىلىم الادى. شىعىستىڭ، ونىڭ ىشىندە تارباعاتايدىڭ قىسىنىڭ مىنەزىن بىلەتىندىكتەن ولاردىڭ اتا-انالارىنىڭ شىدامى دا ءبىر كۇنى تاۋسىلاتىندىعىن قازىردىڭ وزىندە باتىل تۇردە بولجاۋعا بولادى.

وسىلايشا، بۇرىننان جاسىل جەلەككە ورانىپ تۇراتىن، توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىنداعى جەر سىلكىنىسىنەن سوڭ جاڭا ۇيلەر مەن عيماراتتار سالىنىپ جايناي تۇسكەن ەلدى مەكەننىڭ ساۋلەلى شاقتارى بىرەر جىلدا مۇلدە

وشپەك. تاۋدىڭ اۋىلعا قاراعان تۇسىنداعى جاستار «ماحاببات سايى» اتاپ كەتكەن اڭعارعا دا كوپتەن ءىز تۇسپەپتى. اعاشتار تۇگەلگە جۋىق كۇزەلگەن. ەگىن ەگۋگە تىم قولايلى بولماعانمەن، مىڭعىرتىپ مال وسىرۋگە ءورىستى تۇتاس ايماقتىڭ ورتالىعى بولعان اۋىلدىڭ بۇگىنگى سيقى جۇرەگىڭدى اۋىرتادى. بۇل بۇرىنعى تارباعاتاي اۋدانىنداعى ءبىر عانا اۋىلدىڭ كەيپى بولعانىمەن، شەكارالا ءوڭىردىڭ ەڭ شەتىندەگى ەلدى مەكەندەردىڭ بارلىعىنىڭ بۇگىنگى جاعدايى وسىنداي. ءبىرازىنىڭ ءتۇتىنى مۇلدە ءوشىپ، قيراندىلارى عانا جاتىر. جىل سايىن بىرنەشە مەكتەپ جابىلادى. بۇرىنعىداي ورتالىقتاردا مالشىلاردىڭ بالالارى جاتىپ وقيتىن ينتەرناتتار جوق بولعاندىقتان، بۇلدىرشىندەرىنىڭ ەرتەڭىن ويلاعان ەل ءبىر كۇندە كوشەدە دە كەتەدى.

وسى جولى اكىمقارالاردى استانانىڭ تورىنە جيناپ، ءبىراز سىلكىلەپ العان جانە ناقتى تاپسىرمالار جۇكتەگەن ەلباسى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ جۇمىسىنا جوعارى باعا بەرگەندە تۇسىنبەي قالعانداردىڭ ءبىرى مەنمىن. ءبىر كەزدەگى تارباعاتاي اۋدانىنىڭ تۋماسى، سول ولكەنىڭ اۋاسىمەن دەم الىپ، سۋىن ءىشىپ جەتىلگەن جان رەتىندە تاۋەلسىزدىككە ىرگەسى سوگىلمەي جەتكەن ايماقتىڭ بۇگىندە شاڭىراعى شايقالىپ، شەكارا بويىنىڭ مۇلدە بوس قالعانىن كورىپ جۇرگەندىكتەن اۋدان، وبلىس اكىمدەرىنىڭ وسى تۇرعىداعى ۇستانىمى مۇلدە ميىما سىيمايدى. باسقا ەلدەر مەملەكەتتىك شەكارالارى ورنالاسقان ايماقتاردى تىعىز قونىستاندىرىپ، حالىققا بارلىق جاعدايدى جاساپ، قولداۋلار كورسەتۋگە كىرىسكەندە، شىعىسقازاقستاندىق اكىمقارالار شەكارادا قونىستانعان ەلدى مەكەندەردىڭ تۇتىندەرىنىڭ جاپپاي سونۋىنە جول بەرىپ، كوزدەرىن جۇما قاراپ وتىر. ءتىپتى مەملەكەت باسشىسىنىڭ شەكارالى وڭىرلەردى نىعايتۋ تۋرالى تاپسىرماسىن ەستەرىنە دە المايدى. كەرىسىنشە، بىرتىندەپ اۋىلداردى بوساتۋ، سول ارقىلى تۇگىن تارتساڭ ماي تاماتىن شۇرايلى جايىلىمدار مەن شابىندىقتاردى، ارقىراي اققان وزەندەردى، ورمان-توعايلاردى، ەگىستىك القاپتاردى قاڭىراتىپ، قاراۋسىز تاستاۋ جىل سايىن ەتەك جايىپ كەلەدى. مۇنداي جاعداي 1997 جىلى تارقاپ كەتكەن شەكارالى اۋدانداردىڭ بارلىعىنا ءتان. ءبىر كەزدەگى سوۆحوزداردىڭ جۇزدەگەن وتباسى مەن مىڭداعان ادام تۇراتىن قوي، سيىر فەرمالارىنىڭ بارلىعى بىرتىندەپ ەلدى مەكەن دەگەن مارتەبەسىنەن ايىرىلىپ، شاڭدارى شىعىپ قالۋدا.