ءبىرازدان بەرى الەۋمەتتىك جەلىنىڭ تەمپاراتۋراسى قاتتى قىزىپ كەتتى. اسىرەسە، قازاق ءتىلدى كونتەنتتەردىڭ داۋسى ەرەكشە ەستىلەدى. «داۋدىڭ باسى دايرابايدىڭ كوك سيىرى» دەگەندەي، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ سۋ جاڭا اكىمى نۇرلىبەك نالىباەۆتىڭ بالاسى قولىنا باقىت قۇسىن قوندىرىپ، بارشا جۇرتتى شاقىرىپ، ۇلان-اسىر توي جاساۋدا جاتىر.

وسىنى ءسوز ەتپەگەن جان جوق. تويعا كىمدەردىڭ شاقىرىلعانى، وعان قانشا اقشا جۇمسالعاندىعى، ولاردىڭ ءىشىپ-جەگەندىگى قانشاعا تۇسكەندىگى شەمىشكەدەي شاعىلدى. اسىرەسە، قايمانا جۇرتتى «مەملەكەتتىك قىزمەتكەر سانالاتىن وسىنداي اكىمنىڭ حالىق قىمباتشىلىقتان قينالىپ جاتقاندا جۇزدەگەن ميلليون تەڭگەنى شاشىپ، مەنى كوردىڭدەر مە؟» دەپ قىمبات مەيرامحانادا، قىمباتقا تۇسەتىن توي جاساۋى قانشالىقتى اقىلعا سيادى» دەگەن سۇراققا جاۋاپ تابا الماي، تىعىرىققا تىرەلىپ قالعان كۇيى بار. ءبىز، ارينە، بۇل سۇراقتى ورىنسىز ءارى قيسىنسىز دەپ سانامايمىز. مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ءارى جوعارى لاۋازىمدى يەلەنگەن جاننىڭ حالىقتان تىم ىرگەسىن اجىراتپاي، جۇرتتىڭ ىزاسىن تۋعىزباي، ءوزىن سىپايى دا قاراپايىم ۇستاۋى قاجەت ەكەندىگىن ءجون سانايمىز. الايدا، وسى ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ ساندالعان وقىرمانداردى جۇباتۋ ءسوز ايتىپ، ساۋابىن العىم كەلىپ، مەن دە شارق ۇرىپ ءجۇرمىن.

الدىمەن ايتارىم، دۇرلىگەتىن ەشتەڭە جوق،  قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلىبەك نالىباەۆقا بالاسىنىڭ تويىن 113 ميلليون تەڭگەگە تۇراتىنداي ەتىپ وتكىزگەنى ءۇشىن ەشتەڭە دە بولمايدى. بىزدە وبلىس اكىمدەرىن مۇنداي «ۇساق-تۇيەك» ءۇشىن جاۋاپقا تارتۋ دەگەن «جامان» ءداستۇر قالىپتاسپاعان. ونداي زاڭ بىزدە مۇلدە جوق. ونىڭ ۇستىنە نۇرلىبەك ءىنىمىزدىڭ تۋعان-تۋىستارىنىڭ بارلىعى دەرلىك مىقتى-مىقتى فيرمالاردىڭ يەلەرى. كۇنى ەرتەڭ «نۇرلىبەكتىڭ وعان قاتىسى جوق. ول تويدى ءبىز اسارلاپ وتكىزدىك. شىعىننىڭ ءبارىن كاسىپكەر ەسەبىندە ءوز قالتامىزدان شىعاردىق. قانشا دەگەنمەن تۋىس ەمەسپىز بە؟» دەسە، نە دەر ەدىڭىزدەر؟ مىنە، ماسەلە قايدا جاتىر؟ نۇرلىبەك اكىمنىڭ تويعان قوزىداي بولىپ، ەشكىمگە ەشتەڭە دەمەي، تىپ-تىنىش جاتۋى دا سوندىقتان.

ال ەندى «وبلىس اكىمى بۇل تويدى مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ەسەبىندە ادەپتەن اسپاي، قاراپايىمداۋ وتكىزسە قايتەدى» دەگەن سۇراق تۋى مۇمكىن. بۇل ەندى ماسەلەنىڭ مورالدىق جاعى. مورال، قاناعات دەگەن ۇعىم ءبىزدىڭ ەلدە ونشا پوپۋليارنىي ەمەس. ءبىز اعىلشىندار ەمەسپىز، ۇكىمەت باسشىسىن كوۆيد كەزىندە كەشكىلىك جينالىپ، از-مۇز باس قوسۋ (بىزدەگىدەي توي-دۋمان ەمەس) جاساعانى ءۇشىن قىزمەتتەن قۋاتىن.

ءۇشىنشى ماسەلە، مۇندايدىڭ ءبارى توقاەۆتىڭ قۇلاعىنا جەتە بەرمەيدى. ونىڭ اينالاسىنداعىلار باياعى ادەتىمەن داۋ تۋعىزاتىن دۇنيەلەردى جاسىرىپ قالادى. توقاەۆ ءوزى ايتقان: «ەگەر قاراماعىنداعىلار پارا الىپ ۇستالسا، باسشىسى وتتاۆكاعا كەتۋى كەرەك»، - دەگەن نۇسقاۋى وسى سەبەپتەن ورىندالمايدى. سوندىقتان دا كەنتاۋ قالاسىنىڭ اكىمى سوتتالىپ جاتسا دا، تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى ومەكەڭ ورىنتاعىندا مىعىم وتىر.

ال سەندەر قايداعى ءبىر تويدى ءسوز ەتەسىڭدەر.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz