جەلتوقسان ءبىز ءۇشىن ەكى مەرەكەمەن قادىرلى، ءبىرى كۇندەلىككە قىزىل ارىپپەن بەلگىلەنگەن ەلباسى كۇنى بولسا، ەكىنشىسى - 16-جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى. بۇل ەكەۋى  ۇلتىمىزدىڭ ءتول مەرەكەسى. وكىنىشتىسى، جەلتوقسان ايى باستالا سالىسىمەن قالا ءىشىن جاڭا جىلدىق بەزەندىرۋ باستالادى. ءوزىمىز دە جاڭا جىلدى قارسى الۋ  ابىگەرىنە تۇسە باستايمىز...

ساقتاردان ساقتالىپ كەلە جاتقان سالتىمىزدى، جاتقا بودان بولعان كەزدە، زومەگەرلەر (بيلەپ-توستەۋشىلەر) ەتەك-جەڭىن كەسىپ تاستاعانى بار-تىن. سونداي ءبىر قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە، ورايىن تاۋىپ، قۇلشىلعىن جاساپ، توي-جورالعىسىن وتەپ، مەرەكەسىن اتاپ تا ۇلگەرىپ وتىرعانى ايدان-انىق اقيقات. ۇلتسىزداندىرۋدىڭ ۋىتى اۋەلى باسقا، ادال اسقادا تاراعان ەدى. سونىڭ سالدارىنان سانسىراپ، سانامىزدا سالتىمىزعا سالقىندىقتا بولماي قالمادى. ۇلت مۇددەسى ءۇشىن ويانىپ، حالقىنىڭ قامىن ويلاعان، وزىق ويلى ازاماتتاردىڭ جولىن كەسىپ، ۇراعا جىقتى.

جەلتوقسان ءبىز ءۇشىن ەكى مەرەكەمەن قادىرلى، ءبىرى كۇندەلىككە قىزىل ارىپپەن بەلگىلەنگەن ەلباسى كۇنى بولسا، ەكىنشىسى - 16-جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى. بۇل ەكەۋى  ۇلتىمىزدىڭ ءتول مەرەكەسى. وكىنىشتىسى، جەلتوقسان ايى باستالا سالىسىمەن قالا ءىشىن جاڭا جىلدىق بەزەندىرۋ باستالادى. ءوزىمىز دە جاڭا جىلدى قارسى الۋ  ابىگەرىنە تۇسە باستايمىز...

ساقتاردان ساقتالىپ كەلە جاتقان سالتىمىزدى، جاتقا بودان بولعان كەزدە، زومەگەرلەر (بيلەپ-توستەۋشىلەر) ەتەك-جەڭىن كەسىپ تاستاعانى بار-تىن. سونداي ءبىر قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە، ورايىن تاۋىپ، قۇلشىلعىن جاساپ، توي-جورالعىسىن وتەپ، مەرەكەسىن اتاپ تا ۇلگەرىپ وتىرعانى ايدان-انىق اقيقات. ۇلتسىزداندىرۋدىڭ ۋىتى اۋەلى باسقا، ادال اسقادا تاراعان ەدى. سونىڭ سالدارىنان سانسىراپ، سانامىزدا سالتىمىزعا سالقىندىقتا بولماي قالمادى. ۇلت مۇددەسى ءۇشىن ويانىپ، حالقىنىڭ قامىن ويلاعان، وزىق ويلى ازاماتتاردىڭ جولىن كەسىپ، ۇراعا جىقتى.

جاتتىڭ مەرەكەسىن ۇلىقتاپ، تويلاردى تويلاۋ وسى ۇلتسىزداندىرۋ كەزەڭىندە بارلىققا كەلگەن بولاتىن. سونىڭ ءبىرى - جاڭا جىل. جاڭا جىل تۋرالى كوپشىلىگىمىز بىلە بەرمەيمىز. ول مەيرام قايدان شىقتى؟ كىمدەر تويلاعان ەدى جانە جاڭا جىلدىڭ استارىندا نە بار؟ باسىن اشىپ ايتار بولساق، كەڭەس وداعىندا 1927-1936 جىلدارى جاڭا جىل تويلاپ، شىرشا تىگىپ جاڭا جىل تويلاۋعا تيىم سالىنىپ، 1937 جىلى ءستاليننىڭ بۇيرىعىمەن 1- قاڭتاردا شىرشا تىگىلىپ، جاڭا جىلدى تويلاۋعا رۇقسات ەتىلىپتى. بۇل مەرەكەنى تويلاۋدىڭ تاريحىنا ۇڭىلسەك، ءىY-عاسىردا حريستيان ءدىنىن ۇستانۋشى ۆيزانتيانىڭ يمپەراتورى كونستانتيننىڭ تۇسىنىگى بويىنشا، 25-جەلتوقسان يسانىڭ تۋعان كۇنى دەپ، جاريالاپ تويلاۋ داستۇرگە اينالعان. قالابەردى كوپقۇدايشىل ريمدىكتەردىڭ سەنىمى بويىنشا، ەگەر ادام ءوز ۇيىنە ۇنەمى جاسىل بولىپ وسەتىن، اعاشتىڭ ءبىر ءتۇرىن تىگىپ قويسا، وندا ونىڭ ۇيىنەن كوكتەم ۇزىلمەيدى-مىس. سوندىقتان، ولار سول اعاشتى ءوز ۇيلەرىنە ءار قىس كەلگەن سايىن تىگىپ قوياتىن بولعان. بۇگىنگى تاڭدا ازاتتىق الىپ، اق-قارانى تانىعان كەزىمىزدە دە، ەسكى دەرتتىڭ ادەتىنەن شىعا الماي جۇرگەنىمىز ويلانتادى...

ۇلتىمىز ءۇشىن جاڭا جىل،  جىل باسى - ناۋرىز. بۇل تۇتاس تۇركى ەلىنە ورتاق مەيرام. استارىندا ەشقانداي بۇرىستىق جوق. ناۋرىزدا كۇن مەن ءتۇن تەڭەلىپ، جەر بەتى جىلۋلىققا بولەنىپ، ادامدار جايدارمان كۇي كەشەدى. حالقىمىز «اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن»،-دەگەن ۇلاعاتتى ءسوزدى ۇستانعاندىقتان ءدال وسى ناۋرىزدا اعاش وتىرعىزادى. جانە ءتۇرلى مەرەكەلىك وىندارىمىزدا بار، ىرىس تاڭىن قارسى الۋعا ارنالعان «ۇيقى اشار»، «سەلتەتكىزەر» سەكىلدى دارىپتەر. ناۋرىزدا الىس-جاقىن، تۋىس-تۋعان قوسىلىپ قاۋىشىپ امانداسىپ، ناۋرىزكوجە ءىشىپ، قىمىز-شۇبات ىشەدى. «قىرىقتىڭ ءبىرى قىدىر» دەگەن حالقىمىزدىڭ قوناقجايلىلعىنان بولسا كەرەك. ال جاڭا جىلدا «اياز اتا كەلەدى»، - دەۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزى بار؟!

«Abai.kz»