قازاقستاندا سايلاۋشىلار دەپۋتاتتاردى مانداتىنان ايىرا الادى. بۇل تۋرالى بۇگىنگى قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا تالقىلاندى.

الداعى ۋاقىتتا ەلىمىزدە دەپۋتاتتىق مانداتتى قايتارىپ الۋ ينستيتۋتى جۇمىس ىستەيتىن بولادى. بۇل نورما سايلاۋ تۋرالى زاڭناماعا وزگەرتۋلەر ەنگىزىلگەننەن كەيىن پايدا بولدى.

بيىلعى ماۋسىمدا كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ بويىنشا وتكەن  جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋم ناتيجەسىندە ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ 70 پايىزى پروپورتسيونالدى نەگىزدە جانە 30 پايىزى ماجوريتارلىق نەگىزدە سايلانادى. بۇل رەتتە سايلاۋشىلارعا دەپۋتاتتىڭ مانداتىن كەرى قايتارىپ الۋعا قۇقىق بەرىلەدى.

"دەپۋتاتتىق مانداتتى قايتارىپ الۋ جونىندەگى ينستيتۋت زاڭ جوباسىنا ەنگىزىلۋدە. بۇل رەفورمانىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىكتەرىنىڭ ءبىرى. بۇرىن زاڭنامادا مۇنداي نورما بولعان جوق… حالىق دەپۋتاتقا دەگەن سەنىمىنىڭ جوعالعانىن وزدەرى شەشەدى. سايلاۋشىلار دەپۋتاتتى مانداتىنان ايىرۋ ءۇشىن قاجەتتى داۋىس جينايدى. ول ءۇشىن سايلاۋشىلاردىڭ 30 پايىزى قول قويۋى كەرەك. سول كەزدە سايلاۋ كوميسسياسى سايلاۋ كۇنىن بەلگىلەيدى. سايلاۋشىلاردىڭ 50 پايىزى دەپۋتاتتىق مانداتتى قايتارۋعا داۋىس بەرسە، ءوتىنىش ورىندالادى»،-دەيدى ادىلەت ءمينيسترى قانات مۋسين.

زاڭ جوباسىندا كورسەتىلگەن مانداتتى كەرى قايتارىپ الۋ نورماسى ءبىرمانداتتى سايلاۋ وكرۋگتەرى بويىنشا سايلانعان ءماجىلىس پەن ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىنا قاتىستى بولماق. نەگىزگى سەبەبى: سايلاۋشىلاردىڭ سەنىمىن جوعالتۋ، سونىڭ ىشىندە سايلاۋ الدىنداعى باعدارلامانى ورىنداماۋ. مانداتتى كەرى قايتارىپ الۋعا باستامانى دەپۋتات قىزمەتكە كىرىسكەن ءبىرىنشى جىلىندا جانە سوڭعى جارتى جىلىندا كوتەرۋگە بولمايدى.

دەپۋتاتتى مانداتىنان ايىرۋ باستاماسى بويىنشا سايلاۋشىلار ءتيىستى اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسىنا جۇگىنۋى كەرەك. اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسى ءوتىنىشتى قاراپ، ءۇش كۇننىڭ ىشىندە جاۋابىن بەرەدى. ءوتىنىش قابىلدانعاننان كەيىن 30 كۇننىڭ ىشىندە باستاماشى توپ قول جيناي باستايدى. ەگەر ولار سايلاۋشىلاردىڭ 10 پايىزدان استام قولىن جيناسا، كوميسسياعا قۇجاتتى ۇسىنادى. ال، ەگەر قاجەتتى قولدى جيناي الماسا، كوميسسيا جۇمىستى توقتاتۋعا قۇقىلى. كوميسسيا جينالعان قولدى 10 كۇن بويى تەكسەرەدى، دۇرىستىعىنا كوز جەتكىزگەن سوڭ ءبىر كۇننەن كەشىكتىرمەي مانداتتى كەرى قايتارىپ الۋ بويىنشا داۋىس بەرۋدى وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلدايدى.

داۋىس بەرۋدى وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان كەزدەن باستاپ ءۇش جۇمىس كۇنى ىشىندە اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسى دەپۋتاتقا ونىڭ مانداتىن كەرى قايتارىپ الۋ جونىندە حابارلاما جىبەرەدى. داۋىس بەرۋ ەكى اي بويى جۇگىزىلەدى.

ەگەر داۋىس بەرۋگە قاتىسقان سايلاۋشىلاردىڭ 50% - دان استامى مانداتتى قايتارۋدى جاقتاپ داۋىس بەرسە، ءماجىلىس نەمەسە ءماسليحات دەپۋتاتى لاۋازىمىنان ايىرىلادى.

سونداي-اق بۇگىنگى پلەنارلىق وتىرىستا پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتىكتەرىن شەكتەۋ تۋرالى تۇزەتۋ قاراستىرىلدى. اتاپ ايتساق، قر پرەزيدەنتى ءوز وكىلەتتىگىن جۇزەگە اسىرۋ كەزەڭىندە ساياسي پارتيادا بولماۋى ءتيىس; پرەزيدەنتتىڭ جاقىن تۋىستارىنىڭ ساياسي مەملەكەتتىك قىزمەتشى، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ باسشىسى لاۋازىمدارىن اتقارۋعا قۇقىعى جوق; تۇڭعىش پرەزيدەنتكە پرەزيدەنتتىڭ ەكى مەرزىمنەن اسپايتىن مەرزىمگە قايتا سايلانۋىنا تىيىم سالۋ زاڭى قولدانىلمايدى; پرەزيدەنت سەناتتىڭ 15 دەپۋتاتىن ەمەس، 10 دەپۋتاتىن تاعايىندايدى، ولاردىڭ بەسەۋى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ۇسىنىسى بويىنشا تاعايىندالادى; پرەزيدەنت سەناتتىڭ كەلىسىمىمەن كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ توراعاسىن جانە كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ءتورت سۋدياسىن قىزمەتكە تاعايىندايدى;  پرەزيدەنتتىڭ وبلىستار، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالار جانە استانا اكىمدەرى اكتىلەرىنىڭ كۇشىن جويۋى نە قولدانىلۋىن تولىق نەمەسە ءىشىنارا توقتاتا تۇرۋى مۇمكىن دەگەن نورما الىنىپ تاستالدى.

Abai.kz