1 قىركۇيەكتەن باستاپ اعىلشىنشا وقيمىز
ۇكىمەت جەتەكشىسى سەرىك احمەتوۆ، پارلامەنت دەپۋتاتتارى، پرەزيدەنت اكىمشىلىگى مەن پرەمەر-مينيستر كەڭسەسى وكىلدەرى، وبلىس اكىمدەرىنىڭ ورىنباسارلارى، جوو رەكتورلارى، ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن وڭىرلىك دەپارتامەنت باسشىلارى، عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن مەكتەپ ديرەكتورلارى قاتىسقان القا ءماجىلىسى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 29 قاڭتار كۇنى الماتى ءتۇبىندەگى ۇشاق اپاتىنان قازا بولعان ازاماتتاردى 1 مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋمەن باستالدى.
ۇكىمەت جەتەكشىسى سەرىك احمەتوۆ، پارلامەنت دەپۋتاتتارى، پرەزيدەنت اكىمشىلىگى مەن پرەمەر-مينيستر كەڭسەسى وكىلدەرى، وبلىس اكىمدەرىنىڭ ورىنباسارلارى، جوو رەكتورلارى، ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن وڭىرلىك دەپارتامەنت باسشىلارى، عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن مەكتەپ ديرەكتورلارى قاتىسقان القا ءماجىلىسى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 29 قاڭتار كۇنى الماتى ءتۇبىندەگى ۇشاق اپاتىنان قازا بولعان ازاماتتاردى 1 مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋمەن باستالدى.
ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇماعۇلوۆتىڭ بۇل جيىندا جاساعان بايانداماسى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ 2012 جىلى ىسكە اسىرىلۋ قورىتىندىسى مەن ەلباسىنىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىنا وراي الداعى ۋاقىتتا قولعا الىناتىن شارالارعا ارنالدى. باياندامانى مينيسترلىكتىڭ رەسمي سايتىنان وقىپ الۋعا بولاتىندىقتان، وعان ەگجەي-تەگجەيلى توقتالمايمىز. ويتكەنى، مينيستر ايتقانداي، وتكەن جىلى ءبىلىم مەن عىلىم سالاسىندا كوپتەگەن جاڭارۋلار بولدى، بارلىق مىندەتتەر تولىعىمەن ورىندالدى. ارينە، مينيستردىڭ بۇل بايلامىمەن كەلىسپەيتىندەر بار. ول تۋرالى ءسال كەيىنىرەك. ەڭ باستىسى، الداعى قىركۇيەك ايىنان باستاپ 1-سىنىپ وقۋشىلارىنا اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋ ەنگىزىلەدى. مۇنى اتا-انالاردىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا دەپ ايتىپ وتىرمىز. سونىمەن قاتار مامان دايارلاۋ ساپاسى تومەن جوو-نان قۇتىلامىز، ال ماماندار ەكونوميكا، ونىڭ ىشىندە ايماق قاجەتتىلىگىنە سايكەس دايارلانادى. جوو-نىڭ ەكىنشى كۋرسىنان باستاپ كاسىپورىنداردا مىندەتتى ءوندىرىستىك تاجىريبەدەن ءوتۋ زاڭمەن بەكىتىلەدى. ال جوو ءبىتىرۋشىلەردىڭ جۇمىسقا ءتيىمدى ورنالاستىرۋعا رەكتورلاردىڭ وزدەرى جاۋاپتى بولادى. وسىلايشا، جوو-نىڭ جۇمىسى ولاردىڭ تۇلەكتەرىنە دەگەن سۇرانىسپەن باعالانباق.
ال ەندى الگىندە عانا ايتقانىمىزداي، ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنداعى اتتەگەن-ايلارعا توقتالساق. ءوز كەزەگىندە ءسوز العان ءماجىلىس دەپۋتاتى داريعا نازارباەۆا قازاقستاندىق ءبىلىم جۇيەسىندەگى رەفورماتورلىق اۋەستەنۋشىلىكتى توقتاتۋعا شاقىردى. «ءبىز كوپتەگەن، اياعىنا دەيىن جەتىلدىرىلمەگەن رەفورمالاردىڭ كۋاسى ءارى قاتىسۋشىسى بولىپ كەلەمىز. سونداي رەفورمالاردى باستار كەزدە حالىقارالىق ستاندارتتارعا سىلتەۋ سانگە اينالىپ كەتتى»، - دەگەن دەپۋتات ءبىلىم جۇيەسىندەگى رەفورمالاردى توقتاتۋ كەرەك دەپ سانايدى.
بۇگىنگى تاڭدا مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن كوپ نارسە جاسالىپ جاتقانىن تىلگە تيەك ەتكەن دەپۋتات ءالى دە بولسا جوو-دا جاس مۇعالىمدەردى دايارلاۋعا ايرىقشا ماڭىز بەرۋ كەرەك دەگەن پىكىردە. ياعني بالامەن جۇمىس ىستەي الاتىن، ءتىل تابىسا بىلەتىن، ەڭ باستىسى، بالانى جاقسى كورە الاتىن مۇعالىم دايارلاۋ ءۇشىن ستاندارتتار مەن تالاپتاردى وزگەرتۋ كەرەك، سەبەبى قولدانىستاعى ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋ مەن كەشەندى تەستىلەۋ بولاشاق مۇعالىمدەردىڭ شەشەندىك، بالامەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ قابىلەتىن، ءوز ويىن تۇسىنىكتى جەتكىزە الاتىن قاسيەتتەرىن انىقتاي المايدى. سوندىقتان بولاشاق پەداگوگتاردى ساپالى ىرىكتەۋ ءۇشىن ولارمەن اڭگىمەلەسۋ، كەشەندى تۇردە مەديكو-فيزيولوگيالىق، پسيحونەيرولينگۆيستيكالىق دياگنوستيكا جۇرگىزىلۋى كەرەك. د.نازارباەۆا سونىمەن بىرگە پەداگوگتاردىڭ ەڭبەكاقىسىن تولەۋگە قاتىستى دا ءسوز قوزعادى. «مەكتەپ ديرەكتورلارىنىڭ جالاقىسى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ سانىنا بايلانىستى بەلگىلەنبەيدى. 500 بالا وقيتىن مەكتەپ پەن 2000 بالا وقيتىن مەكتەپتىڭ ديرەكتورلارى بىردەي جالاقى الادى. ولاي بولسا مەكتەپ ديرەكتورلىعىنا جاقسى دايىندالعان ۇستازدار بارادى دەپ ايتا الامىز با؟ سەبەبى بۇل جاۋاپكەرشىلىگى وتە جوعارى لاۋازىم»، - دەگەن ول سىنىپ جەتەكشىلەرىنە تولەنەتىن قوسىمشا 4-5 مىڭ تەڭگەنىڭ دە مۇعالىمدەردىڭ ىنتاسىن وياتا قويمايتىنىن ايتتى. حالىق قالاۋلىسىنىڭ مىنا ءبىر ۇسىنىسى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ويىنان شىعارى داۋسىز.
«بارلىق تۇلەكتەردىڭ وقۋ جىلىنىڭ سوڭىندا ۇبت نەمەسە كەشەندى تەستىلەۋ تاپسىرۋدى ءوزى تاڭداۋ قۇقىعىن زاڭمەن بەكىتۋدى قاراستىرۋىمىز كەرەك سەكىلدى. بۇل قادام دەموكراتياعا نەعۇرلىم جاقىن جانە ۇبت توڭىرەگىندەگى دۇربەلەڭدى ازايتار ەدى»، - دەدى د.نازارباەۆا. ول سونىمەن بىرگە «مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى» زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى دە ۇسىندى. «ءماسەلەن، وقۋ ورىندارى جىل سايىن كۇزەت قىزمەتىن جالداۋ ءۇشىن كەلىسىمشارت جاسايدى. وقۋشىلاردى تاماقتاندىرۋ ءۇشىن دە تەندەرلەر وتكىزۋى كەرەك. ەگەر جالدانعان كۇزەت فيرماسى جاقسى قىزمەت اتقارىپ، مەكتەپ اكىمشىلىگى تاراپىنان لايىقتى باعالانىپ جاتسا، وقۋ ورىندارىندا تاماقتاندىرۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن كومپانيا ءوز ءىسىن جاقسى اتقارىپ جۇرسە، وندا قايتا-قايتا تەندەر وتكىزۋدىڭ قاجەتى بار ما؟ الايدا بارلىق جەردە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ زاڭناماسىنا سىلتەيدى دە، جىل سايىن تەندەر وتكىزەدى. مۇمكىن بۇل زاڭنىڭ كەيبىر جەرلەرىن يكەمدەپ، ءتيىستى وزگەرىستەر ەنگىزۋ كەرەك بولار»، - دەيدى دەپۋتات. ول جەرگىلىكتى جەرلەردەن مەكتەپ وقۋشىلارىن تاماقتاندىرۋدى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ سالاسىنان شىعارۋدى نەمەسە ساتىپ الۋ كونكۋرسىن 3-5 جىلدا ءبىر رەت وتكىزۋدى ۇسىندى.
القا ءماجىلىسىن قورىتقان ۇكىمەت جەتەكشىسى سەرىك احمەتوۆ ءبىرىنشى كەزەكتە مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋدە بالالاردى دايارلاۋ ادىستەمەسىنە ماڭىز بەرۋدى تاپسىردى. «ءبىز 2009 جىلدان بەرى «بالاپان» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرىپ كەلەمىز. بۇل باعىتتا وتە كوپ جۇمىس اتقارىلدى جانە ونىڭ ناتيجەلەرىن كورۋدەمىز. مەكتەپكە دەيىنگى تالىممەن بالالاردى قامتۋ ەكى ەسەگە ارتتى. بۇل از با، كوپ پە؟ ارينە، بۇل ناتيجەلەر وڭىرلەردە ءارتۇرلى: قوستاناي وبلىسىندا 100 پايىزعا جۋىق، قاراعاندى وبلىسىندا 98 پايىز، پاۆلودار وبلىسىندا 95 پايىزعا جۋىق، ال كەيبىر وبلىستاردا 50-60 پايىز كولەمىندە. جالپى العاندا ەل بويىنشا مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن جانە ءبىلىم بەرۋمەن ورتاشا العاندا 71 پايىز قامتىلعان. مەنىڭشە، بۇل كورسەتكىش ازدىق ەتەدى»، - دەدى س.احمەتوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، بالاباقشالارعا ينۆەستيتسيا تارتۋدا مينيسترلىك پەن اكىمدىكتەردىڭ جۇمىسى بەلسەندى بولۋى ءتيىس. ۇكىمەت باسشىسى مەكتەپتەردە ءۇش اۋىسىمدا ءبىلىم بەرۋ مەن اپاتتى مەكتەپتەر پروبلەماسىنا نۇكتە قويۋدى تاپسىردى. سونىمەن قاتار ءبىر ايدىڭ ىشىندە جوو وڭتايلاندىرۋ بويىنشا ۇسىنىس ەنگىزۋدى جۇكتەدى. «جەكەمەنشىك جوعارى وقۋ ورىندارى بىزگە كەرەك. الايدا ولار ساپالى ءبىلىم بەرۋى شارت»، - دەدى ول.
حاليما بۇقارقىزى
"ايقىن" گازەتى
