ماقساتسىز ادام كولىگىنە وتىرىپ الىپ، قايدا بارۋدى ناقتىلاپ جاتپاي باسى اۋعان جاققا جۇرە بەرگەن جۇرگىزۋشىگە ۇقسايدى. ۇيدەن شىققاندا باراتىن ادرەسىڭدى بىلمەي، كۇنى بويى ايتەۋىر جۇرە بەرسەڭ، كەش باتقاندا قاي جەردە بولاتىنىڭدى ءبىر قۇدايدىڭ ءوزى بىلەدى. سول سياقتى، ومىردە الدىڭا ناقتى ماقسات قويا الماساڭ، عۇمىرىڭ سوڭىنا دەيىن ەشبىر ناتيجەگە قول جەتكىزە الماي، ايدالادا اداسىپ قالاسىڭ. ۋاقىتتى قۇر بوسقا وتكىزگەن بولاسىڭ. ياعني ارىقتاعى سۋدا اعىپ بارا جاتقان ءشوپ-شالام سەكىلدى بايلامسىز، تۇراقسىز جوڭكىلە بەرەسىڭ. سوندىقتان ادامعا ەڭ اۋەلى شىنايى ارمان مەن تالاپ، ناقتى ماقسات، سول ماقساتقا جەتكىزەر تىڭعىلىقتى جوسپار كەرەك.
«ماڭگى لاۋلاپ جانۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن باقىت تابۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن بولىپ قالۋ ءۇشىن عالامدا،
ۇلكەن ارمان كەرەك ەكەن ادامعا»، – دەپ اقىن مۇحتار شاحانوۆ جىرلاعانداي، ارمانداۋدى بىلمەيتىن ادامدا ۇلكەن ماقسات بولمايدى. ەندەشە، ارمانىڭىز اسقاق بولسىن. ۇلكەن ماقساتتى ارمانداۋدان قورىقپاڭىز. ارمانداۋ قابىلەتىن بەرگەن اللا ونى ورىنداۋعا دا مۇمكىندىك بەرگەن! ادام ارمانىنا جەتپەسە دە، سول جولدا ءجۇرۋدىڭ ءوزى عانيبەت. باقىتتى كىسى – ويىنداعى بار ارمانىنا جەتكەن جان ەمەس، سول جولدا تاباندى كۇرەسە بىلگەن ادام. ويتكەنى كەمەلدىككە ۇمتىلعان جاندار ناتيجەدەن بۇرىن ارەكەتتىڭ وزىنەن باقىت تاۋىپ، ءلاززات الادى. ادام ارمان جولىندا كەمەلدەنەدى.

ماقساتى ايقىندالماعان ادام – حارەكەتسىز بولادى. قولى بوس، ءىسى جوق مۇنداي پەندە جەتىلىپ، جىگەرلەنۋى بىلاي تۇرسىن، كەرى كەتەتىن كەمباعال تىرلىككە قۇمبىل بولادى. قوجا احمەت ياساۋي: «كىتابىنا ۇڭىلگەن بالا، ەگىنىن ەگۋمەن اينالىسقان ەگىنشى، قولى ىستەگى تىگىنشى، تاماق پىسىرگەن ايەل جاماندىق جاساۋعا ۋاقىت تاپپايدى»، – دەسە، ابايدىڭ: «قازاقتىڭ جامانشىلىققا ءۇيىر بولا بەرەتۇعىنىنىڭ ءبىر سەبەبى – جۇمىسىنىڭ جوقتىعى. ەگەر ەگىن سالسا، يا ساۋداعا سالىنسا، قولى تيەر مە ەدى؟» نەمەسە «تاماعى توقتىق، جۇمىسى جوقتىق ازدىرار ادام بالاسىن»، – دەۋى وسىدان.

باياندى ماقساتسىز «بۇگىن نە ىستەسەم ەكەن؟» دەپ قۇر بوسقا قيالداپ وتىرعان ادامعا شايتان دا ءۇيىر كەلەدى. ونىڭ ناپسىسىنە ءتۇرلى وي سالىپ، قالاعان جاعىنا وپ-وڭاي بۇرىپ اكەتەدى. ءسويتىپ، ماقساتى جوق ادام كىم كورىنگەننىڭ جەتەگىندەگى تايلاق سياقتى جولاي ۇشىراسقان پەندەنىڭ شاقىرۋىن ماقۇل كورىپ «ءلاببايلاپ» جۇگىرە جونەلەدى. ياعني ماقساتى بەكەم ەمەس پەندەنى نە بولسا سول جەتەكتەن بوساتپايدى. ايتالىق، قازىرگى تاڭدا الەۋمەتتىك جەلىگە باسىمەن بايلانىپ قالعان، فەيسبۋك، ينستاگرام، يۋتۋب، تيكتوك كانالدارىن كورۋمەن بار ۋاقىتىن وتكىزىپ، بار عۇمىرىن ارزان قالجىڭ، قىسىر اڭگىمە تاماشالاۋعا جۇمساعان ادامنىڭ باسبۇيداسى جوق دەگەن ءسوز. ونىڭ ماقساتى تۇيىقتالعان، ياعني ناپسىسىنە قۇل بولىپ، ءتۇرلى قۇمارلىق سەزىمدەردىڭ تۇتقىنىنا اينالعان. مۇنداي ادامنىڭ تۇلعا رەتىندە دامۋى، جان-جاقتى جەتىلىپ، رۋحاني كەمەلدەنۋى مۇمكىن ەمەس. ويتكەنى بۇل پەندەدە – اسقازان قامىن، تاندىك راقات پەن ناپسىلىك قالاۋلارىن، قۇمارلىق سەزىمدەرىن توياتتاندىرۋدان وزگە ماقسات جوق. ودان اسىپ باسقا نارسە ويلاي الماق ەمەس.

اسىلىندە، كەز كەلگەن وقيعا قايتالانادى. اۋەلى ساناڭدا، كەيىن قاعاز بەتىندە كورىنىس تابادى، سوسىن ءىس جۇزىندە ورىندالادى. مىسالى، ءۇي تۇرعىزاردا الدىمەن قاجەت بولمەلەردى انىقتاپ، ەگجەي-تەگجەيلى جوبا جاسايسىز. ولاي بولماعان جاعدايدا، قۇرىلىس بىتكەنشە نەشە رەت وزگەرىس جاساپ، ءتىپتى قايتا بۇزدىرىپ، اۋرە-سارساڭعا تۇسەسىڭ. ناتيجەسىندە، كوڭىلىڭ تولمايتىن «اتتەگەنايى» بار ءۇي پايدا بولادى. ەندەشە، ومىردە دە جوسپارلى ماقساتىڭ بولماسا، عۇمىرىڭ وكىنىشكە تولى، بەرەكەسىز بولادى.
ماقسات بۇلىڭعىر بولعاندا، اقىل-وي سارساڭعا ءتۇسىپ، قالاي باعىت الارىن بىلمەي ابدىرايدى. بۇنداي كۇيگە تۇسكەن ادام كۇش-قايراتى مەن جىگەرىن قاجەتى جوق نارسەلەرگە جۇمسايدى.

ال ايقىن ماقسات قويعاندا، اقىل-وي رادارى وعان جەتۋگە قاجەتتى مالىمەتتەر ىزدەپ، نازارىن سول ىسكە شوعىرلاندىرا باستايدى. ماقساتى ناقتىلانعان ادام سول باعىتقا قاراي حاراكەتكە كوشىپ، قوزعالادى دا، ءبىلىمىن، ۋاقىتىن، رەسۋرسىن، ەنەرگياسىن سول ماقساتقا جۇمىلدىرادى.

قايرات جولدىبايۇلى 

Abai.kz