قۇرمەتتى مۇز-اعا!

جۇرتپەن بىرگە شاحانوۆتىڭ لاتىن الىپبيىنە قاتىستى اشىق حاتىنا قول قويعان ەكەنسىز. («جاس الاش»، №13, 19 اقپان 2013 جىل). سوعان وراي وزىڭىزگە ءبىر اۋىز ءسوز ايتۋعا رۇقسات ەتىڭىز.

1940 جىلى قازاق حالقىن لاتىن الىپبيىنەن كيريلليتساعا نەگە كوشىردى دەپ ويلايسىز؟ ونىڭ سىرى، بىزگە وزدەرىنە ءتان ۆ،تس،چ،شش جانە ت.ب. 9 ءارپىن تىقپالاپ، ءبىزدىڭ ءتول دىبىستالۋىمىزدى تۇبىرىمەن وزگەرتۋدى ماقسات ەتكەن. ءسويتىپ، ءبىز «باگون» دەگەندى ورىستارشا «ۆاگون»، «سيركتى» «تسيرك» دەپ تازا ورىسشا دىبىستايتىن حالگە جەتتىك. ءسويتىپ، وزىمىزگە تىلىمىزگە ءتان ۇندەستىكتەن ايرىلىپ قالدىق. قازىردە ورىس تىلىنە قارىنعا جابىسقان تالاقتاي بولىپ، ايىرىلماي قالعاندىعىمىزدىڭ ءبىر سىرى سول. ەندى لاتىن ءالىپبيى ارقىلى وزىمىزگە ءتان دىبىستالۋعا كوشسەك، باسقا سەبەپتەرمەن بىرگە ورىستىڭ تىلدىك ەكسپانسياسىنان قۇتىلامىز با دەگەن ءبىر ءۇمىت تۋىپ ەدى عوي. ارينە، باسقا دا سەبەپتەرى تولىپ جاتىر.

كەڭەس وكىمەتى ءبىزدى اشتان ولتىرمەي، تەگىن وقىتىپ، تەگىن ەمدەپ، تەگىن «مادەنيەتتى ادام» ەتىپ تاربيەلەگەنىمەن ەڭ تۇپكى ماقساتى: ۇلت رەتىندە جويۋ بولاتىن. 50 جىلدا (1939 جىلى ۇلتتار مەن ۇلىستار 192 بولسا، 1989 جىلى 102 عانا قالعانىن بىلەسىز) 90 ۇلتتى جويعان جالماۋىز سوۆەتتىك جۇيە كەلەسى 50 جىلدا تاعى سونشا حالىقتى قۇردىمعا جىبەرەرى ءسوزسىز ەدى. سونىڭ ىشىندە ءبىز دە كەتىپ بارا جاتتىق (20 پايىزدايىمىز كەتىپ تە قالدى).

قۇرمەتتى مۇز-اعا!

جۇرتپەن بىرگە شاحانوۆتىڭ لاتىن الىپبيىنە قاتىستى اشىق حاتىنا قول قويعان ەكەنسىز. («جاس الاش»، №13, 19 اقپان 2013 جىل). سوعان وراي وزىڭىزگە ءبىر اۋىز ءسوز ايتۋعا رۇقسات ەتىڭىز.

1940 جىلى قازاق حالقىن لاتىن الىپبيىنەن كيريلليتساعا نەگە كوشىردى دەپ ويلايسىز؟ ونىڭ سىرى، بىزگە وزدەرىنە ءتان ۆ،تس،چ،شش جانە ت.ب. 9 ءارپىن تىقپالاپ، ءبىزدىڭ ءتول دىبىستالۋىمىزدى تۇبىرىمەن وزگەرتۋدى ماقسات ەتكەن. ءسويتىپ، ءبىز «باگون» دەگەندى ورىستارشا «ۆاگون»، «سيركتى» «تسيرك» دەپ تازا ورىسشا دىبىستايتىن حالگە جەتتىك. ءسويتىپ، وزىمىزگە تىلىمىزگە ءتان ۇندەستىكتەن ايرىلىپ قالدىق. قازىردە ورىس تىلىنە قارىنعا جابىسقان تالاقتاي بولىپ، ايىرىلماي قالعاندىعىمىزدىڭ ءبىر سىرى سول. ەندى لاتىن ءالىپبيى ارقىلى وزىمىزگە ءتان دىبىستالۋعا كوشسەك، باسقا سەبەپتەرمەن بىرگە ورىستىڭ تىلدىك ەكسپانسياسىنان قۇتىلامىز با دەگەن ءبىر ءۇمىت تۋىپ ەدى عوي. ارينە، باسقا دا سەبەپتەرى تولىپ جاتىر.

كەڭەس وكىمەتى ءبىزدى اشتان ولتىرمەي، تەگىن وقىتىپ، تەگىن ەمدەپ، تەگىن «مادەنيەتتى ادام» ەتىپ تاربيەلەگەنىمەن ەڭ تۇپكى ماقساتى: ۇلت رەتىندە جويۋ بولاتىن. 50 جىلدا (1939 جىلى ۇلتتار مەن ۇلىستار 192 بولسا، 1989 جىلى 102 عانا قالعانىن بىلەسىز) 90 ۇلتتى جويعان جالماۋىز سوۆەتتىك جۇيە كەلەسى 50 جىلدا تاعى سونشا حالىقتى قۇردىمعا جىبەرەرى ءسوزسىز ەدى. سونىڭ ىشىندە ءبىز دە كەتىپ بارا جاتتىق (20 پايىزدايىمىز كەتىپ تە قالدى).

سوندىقتان لاتىن الىپبيىنە كوشۋ - ءبىزدىڭ ۇلتقا وزىمىزشە دىبىستاۋ ەرەكشەلىگىمىزدى قۇتقارۋعا جاسالعان ءبىر جاقسى قادام ەدى. ال، ءسىز اقساقال باسىڭىزبەن شاحانوۆقا ەرسەڭىز - بارلىق بەدەلدەن جۇرداي بولاسىز. ەگەر پرەزيدەنت «لاتىن الىپبيىنە كوشپەيمىز» دەسە، ول كوشۋ كەرەك دەپ جار سالار ەدى. ءسويتىپ تە اتىن شىعارار ەدى.

ءسىزدىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشسەك بۇگىنگى جازىلعان دۇنيەلەردى بولاشاق ۇرپاق وقي الماي قالادى دەگەن قاۋپىڭىز نەگىزسىز. مىرجاقىپتىڭ «باقىتسىز جامالى»، جۇسىپبەكتىڭ «اقبىلەگى» ت.س.س. حالىققا قاجەتتى دۇنيەلەردىڭ ءبارى كيريلليتسامەن باسىلماسا دا كەيىن اۋدارىلىپ، قايتا باسىلدى. ياعني، كەرەكتى دۇنيە كەرەكسىز بولىپ قالمايدى. سونىڭ ىشىندە ءسىزدىڭ دانالىقتارىڭىز دا بولاشاقتا قازاق قانداي ءالىپبيدى ۇستانسا دا سوعان اۋدارىلادى. وعان سەنىڭىز.

ا.ايتالى، ش.ەلەۋكەنوۆ، م.مىرزاحمەتوۆ، ق.ءجۇمادىلوۆ سياقتى اعالارعا دا سونى ايتار ەدىم. ماسەلەنىڭ بايىبىنا بارماي، بەتىن قالقىپ بوس شۋىلداپ جۇرگەندەرگە ەرە كورمەڭىزدەر، اقىلمان اعالار.

جاناشىر ىنىلەرىڭىز

Abai.kz