ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ مي قايناتقان ماۋسىمىندا ونسىز دا اڭعارى كەۋىپ، تىنىس الۋعا دەم تاپپاي جۇرگەن حالىق ءبىر تۇندە ۋلانىپ قالعان بولاتىن. شىرت ۇيقىدا جاتقان ءدۇيىم جۇرتتى دۇرلىكتىرىپ، قوبالجىتقان «شۋلى» وقيعا شىندىقتى ىزدەتتى. بىرەۋى ادەتتەگىدەي گازشىلار قۇبىر بويىن ارتىق گازدان تازارتتى دەسە، ەندى ءبىرى ستانسا باسىنا اكەلىنگەن تسيستەرنانىڭ بىرىنەن ماي توگىلدى دەپ كۇنى بويى ساۋەگەيلىككە سالىنۋمەن بولعانمەن، تاڭ اتىسىمەن اكىمشىلىكتىڭ الدىن تورۋىلداعان تۇرعىندار جاۋاپتى ادامداردى اتقا مىنگىزدى. ءتۇس اۋا الگى كىرپىكتى ىلدىرمەي شىعارعان كەلەڭسىزدىكتىڭ قايدان كەلگەنى بەلگىلى بولا باستادى. «باقساق، باقا ەكەن» دەمەكشى، تاناۋدى جارعان ءيىس تاڭمەن تالاسقان «قارا التىندى» ۇرلاۋشىلاردىڭ كەلتىرگەن كەسەلى ەكەن.

«ەلدەگىنىڭ ەرىنگە تيەتىنىن» تەرىس پيعىلمەن بايقاماق بولعان ۇرىلار ويلاماعان جەردەن سىر بەرگەن ىسىرماعا الدەرى كەلمەي، قاتتى قىسىمنىڭ قىسپاعانىنان سىرتقا ىتقىعان يىستەن قىلمىس جاساپ جاتقان ورىندى قۇرال-سايمانىن الماستان تاستاي قاشقان. ءسويتىپ، ادامعا كەلتىرگەن زيانى ءوز الدىنا، ەكونوميكاعا شىعىن، ەكولوگياعا زالال كەلتىردى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ مي قايناتقان ماۋسىمىندا ونسىز دا اڭعارى كەۋىپ، تىنىس الۋعا دەم تاپپاي جۇرگەن حالىق ءبىر تۇندە ۋلانىپ قالعان بولاتىن. شىرت ۇيقىدا جاتقان ءدۇيىم جۇرتتى دۇرلىكتىرىپ، قوبالجىتقان «شۋلى» وقيعا شىندىقتى ىزدەتتى. بىرەۋى ادەتتەگىدەي گازشىلار قۇبىر بويىن ارتىق گازدان تازارتتى دەسە، ەندى ءبىرى ستانسا باسىنا اكەلىنگەن تسيستەرنانىڭ بىرىنەن ماي توگىلدى دەپ كۇنى بويى ساۋەگەيلىككە سالىنۋمەن بولعانمەن، تاڭ اتىسىمەن اكىمشىلىكتىڭ الدىن تورۋىلداعان تۇرعىندار جاۋاپتى ادامداردى اتقا مىنگىزدى. ءتۇس اۋا الگى كىرپىكتى ىلدىرمەي شىعارعان كەلەڭسىزدىكتىڭ قايدان كەلگەنى بەلگىلى بولا باستادى. «باقساق، باقا ەكەن» دەمەكشى، تاناۋدى جارعان ءيىس تاڭمەن تالاسقان «قارا التىندى» ۇرلاۋشىلاردىڭ كەلتىرگەن كەسەلى ەكەن.

«ەلدەگىنىڭ ەرىنگە تيەتىنىن» تەرىس پيعىلمەن بايقاماق بولعان ۇرىلار ويلاماعان جەردەن سىر بەرگەن ىسىرماعا الدەرى كەلمەي، قاتتى قىسىمنىڭ قىسپاعانىنان سىرتقا ىتقىعان يىستەن قىلمىس جاساپ جاتقان ورىندى قۇرال-سايمانىن الماستان تاستاي قاشقان. ءسويتىپ، ادامعا كەلتىرگەن زيانى ءوز الدىنا، ەكونوميكاعا شىعىن، ەكولوگياعا زالال كەلتىردى.

اۋدان ورتالىعىنىڭ وڭتۇستىك-شىعىس باعىتىنداعى «كەڭقياق-اتىراۋ» مۇناي ماگيسترالىنىڭ 311-ءشى شاقىرىمىندا ورىن العان وقيعاعا قاتىستى ەكولوگياعا كەلتىرىلگەن زياندى ولشەپ، ايىپپۇلدى قۇبىر يەلەرىنىڭ موينىنا ىلگەن «جايىق-كاسپي» ەكولوگيا دەپارتامەنتى ەكى ايعا جۋىقتاعاندا «مۇناي تاس» سولتۇستىك-باتىس قۇبىر جەلىسى اق-نا 254 600 تەڭگە ايىپپۇل، وعان قوسا قورشاعان ورتاعا كەلتىرىلگەن شىعىن ءۇشىن 11 510 466 تەڭگەنىڭ كىناراتىن تاققانى بەلگىلى بولدى.

وسىنداي مالىمەتىمەن بولىسكەن ماقات اۋدانى بويىنشا ەكولوگيا ينسپەكتورى قۇرالبەك ادامباەۆ بۇگىندە تابيعاتقا كەلتىرىلگەن زياننىڭ وتەمى - جالپى العاندا 11 765 066 تەڭگەنىڭ وبلىس قازىناسىنا تولىقتاي وتەلگەنىن ايتتى.

وكىنىشكە وراي، سول كۇنى ساسىق يىستەن وكپەسى تارىلعان ماقات تۇرعىندارىنىڭ ەشبىرىنە «ون ەكى ميلليوننان» ون ەكى تيىن دا بۇيىرماق ەمەس. ويتكەنى، ەشكىم ارىزدانباعان.

ال، الگى قىلمىستى جاساعان اككىلەردىڭ ادەتتەگى ءىسى ەكەنىن توپشىلاتاتىن وقيعاعا قاتىستى اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمى ازىرگە ءتىس جارماي كەلەدى. نەگە؟

ءسال شەگىنىس جاساپ، ويلانىپ كورەلىك: ەكى مەتر تەرەڭدىكتەگى قۇبىردى قازىپ، حالىق «قازىناسىن» قىمقىرۋمەن اينالىسۋ قاراپايىم كىسىنىڭ تىرلىگى ەمەسى بەلگىلى. ءارى شيكى مۇنايدى شەلەكتەپ تاسىپ، شەكەسىن شىلقىتىپتى دەگەن ەرتەگىگە كىم سەنەدى؟..

قالاي دەگەندە دە، قورشاعان ورتا مەن قارا حالىقتى «قان قاقساتقان» قىلمىسكەرلەر جازاسىن الۋعا ءتيىس. ايتپەسە، ون ەكى ميلليون كەلتىرىلگەن زياننىڭ ورنىن تولتىرماس...

ب.ارال,

اتىراۋ وبلىسى،

ماقات اۋدانى، ماقات كەنتى