الداعى 19 ناۋرىزعا بەلگىلەنگەن ءماجىلىس سايلاۋىنا جەتى پارتيا تىركەلدى. بۇل پارتيالاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ءوتىلى ۇزاعى، بىلتىر عانا «حالىق» پارتياسى دەپ اتىن وزگەرتكەن «كوممۋنيستىك پارتيا» ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. سول ءۇشىن «كوممۋنيستىك پارتيا» ءبىرىنشى بولىپ سيەزىن شاقىرىپ، بيىلعى ءماجىلىس سايلاۋىنا، ماسليحاتقا ۇسىنعان دەپۋتاتتارىن جاريالادى. كوممۋنيستىك پارتيانىڭ ءوز ىشىندە ارازدىعى بار.

وسى جولعى سايلاۋدا باياعى قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىندە 20 جىل ماركسيزمنەن ساباق بەرگەن، ەلباسىنىڭ قاسىندا جۇرگەن ەرتىسباەۆتى كوشباسشى رەتىندە كورمەيتىندەردىڭ قاتارى كوپ. كەزىندە پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر بولعان جامبىل احمەتبەكوۆ باستاعان كوممۋنيستىك پارتيانىڭ سەركەلەرى شەتىنەن پارتيا قۇرامىنان شىعىپ كەتتى. ونىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن، «وتانداس»، «ەل» دەگەن قانداستاردىڭ كوشى-قون ماسەلەسىن قوزعايتىن ۇيىمدى قاتارىنا تارتىپ، سونىڭ پرەزيدەنتىن دەپۋتاتتىققا ۇسىنىپتى. بۇل دا وزدەرىنىڭ بەدەلىن كوتەرگىسى كەلگەن ارەكەتى شىعار.

ءماجىلىس سايلاۋىنا قاتىسپاققا بەكىنگەن جەتى پارتيانىڭ ىشىندەگى ەڭ تاجىريبەسى از، پارلامەت تاراۋىنان ءبىر كۇن بۇرىن ادىلەت مينيسترلىگى تىركەگەن پارتيا – Republica. بۇل پارتيانىڭ وكىلدەرى جاس، كەيىنگى بۋىن. ولار الەۋمەتتىك جەلىنى، ساندىق تەحنولوگيانى جاقسى مەڭگەرگەن. سوندىقتان دا بولار «ءبىز پارلامەنتكە بارماي-اق ورنىمىز دايىن» دەيتىن كورىنەدى.

دەگەنمەن بۇل جولعى سايلاۋدىڭ ءمانى ەرەكشە. قازىر «امانات» دەپ اتىن وزگەرتكەن «نۇر-وتان» بۇرىنعىداي اكىمشىلىك رەسۋرسپەن كوش باستاي المايدى دەپ ويلايمىز. ول كەزەڭ ءوتتى. قازىرگى جاڭا قازاقستاننىڭ جاڭاشا جۇيەسى پارتيالارعا كۇش بەرگەندەي. الدىڭعى 7-شاقىرىلىمدا «نۇر-وتان» پارلامەنتتە باسىم ورىنعا يە بولىپ، «اق جول» پارتياسى 12 ورىن عانا الدى. «اق جولدىڭ» بۇرىننان پارلامەنتتە ۇلتشىل، الاششىل بولىپ كورىنىپ كەلە جاتقانى بەلگىلى. بىراق سايلاۋ وتەدى دەگەننەن باستاپ «اق جول» پارتياسى تۋرالى ءسوز كوبەيىپ كەتتى. سوعان از-كەم توقتالايىق.

اق جول پارتياسى كەشە عانا ءوزىنىڭ سيەزىن وتكىزىپ، ۇمىتكەرلەرىنىڭ ءتىزىمىن جاريالادى. بۇل پارتيا ايتسا-ايتقانداي «اماناتتان» كەيىنگى اۋقىمدى پارتيا بولىپ وتىر. كوممۋنيستىك پارتيانىڭ كانديداتتارىمەن سالىستىرساق، ول ارتىقشىلىق كوزگە بىردەن تۇسەدى.

بىراق سيەزدىڭ الدىندا پارتيا باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ازامات ابدىلداەۆ «ءپۋتيننىڭ ارنايى وپەراتسياسىن قولدايمىن»، دەپ بۇيرەكتەن سيراق شىعاردى. پارتيا ءوز ىشىندە جينالىس جاساپ، ابدىلداەۆتى قاتارىنان شىعارىپ جىبەردى. بۇل ينتسيدەنت پارتياعا جاقسى ساباق بولعان سەكىلدى. ويتكەنى، پارتيا سيەزىندە باعدارلاماسىنىڭ شەت-جاعاسىن جاريالاعان ازات پەرۋاشەۆ «پارلامەنتكە بارساق قازاقستاننىڭ ەۋرووداققا قوسىلۋ ماسەلەلەسىن كوتەرەمىز» دەگەندى ايتتى. قازىر وسى باستاماشىل يدەيا قوعام تالقىسىنا ءتۇسىپ وتىر. بۇل، ارينە، قازىرگى كۇردەلى گەوساياسي جاعدايداعى ايتىلعان باتىل شەشىم.

ءبىر وكىنىشتىسى، ازامات ابدىلداەۆتى قاتاردان شىعارعانمەن پارتيا ىشىندە ىرىتكى تۋدىرعىسى كەلەتىن ازاماتتار بار ەكەن. وعان ءبىر سەبەپ: ازامات ابدىلداەۆتىڭ «اق جول پارتياسى ۇلتشىلدىقتى قوزدىرادى» دەپ رەسەيدىڭ تەلەارناسىنا شاعىمدانعانى سەكىلدى، دەپۋتاتتىققا ۇمىتكەر ءبورىحان نۇرمۇحامەدوۆتىڭ "پارتيانىڭ توراعاسى كوپ وتىرىپ قالدى" دەپ كۇتپەگەن جەردەن ماسەلە كوتەرۋى تاعى دا تاپسىرىس بولدى ما دەگەن ويعا ەرىكسىز جەتەلەيدى. ايتپەسە،پارتيا جۇمىسىندا بەلسەندى ەمەس،بۇعان دەيىن جىلىنا ءبىر رەت توبە كورسەتىپ قوياتىن ءبورىحان مىرزانىڭ اياق استىنان الا تايداي تۋلاپ،شالا بۇلىنۋىنە باسقا قانداي سەبەپ بولسىن؟ بىراق، سيەزگە كەلگەن دەلەگاتتاردىڭ ەشقايسىسى اتالعان باستامانى قولداعان جوق. سيەز سوڭىنان تىلدەسكەن اقجولدىقتار نۇرمۇحامەدوۆتىڭ قىلىعىن "پارتيا ىشىنە ىرىتكى سالۋ ماقساتىندا جاسالعان ارەكەت" دەپ باعالاپ جاتتى. ال، قازاقستانداعى «سپۋتنيك» سياقتى رەسەيشىل باسىلىمدار جەردەن جەتى قويان تاپقانداي جاڭالىقتى جارنامالاۋدا. وسىعان قاراپ—اق اڭگىمەنىڭ اۋانى قايدان ەكەنىن پايىمداي بەرىڭىز.

قازىرگى قيىن زاماندا قوعام ۇلتتىق مۇددەنى العا قوياتىن، ۇلتتىڭ قامىن ويلايتىن پارتيالارعا ءزارۋ. ال بۇرىننان الاششىل، ۇلتشىل اتى شىققان «اق جولدى» اياقتان شالۋشىلار كوبەيگەن. ايتا كەتەيىك، بۇرىنعى پرەزيدەنت تۇسىندا ەەو، كەدەندىك وداق، ۇقشۇ دەگەن سياقتى ساياسي شەشىمدەر قابىلداندى. وسىنىڭ ءبارى پارلامەنتتە، زاڭ شىعارۋ ورگاندارىندا ۇلتتىق مۇددەمىزدى قورعايتىن ۇيىمنىڭ از بولۋىنان تۋىندادى. قازىرگى "اق جول" پارتياسىنا شابۋىل سول «ۇلتشىلداردىڭ ءۇنىن شىعارمايىق، پارلامەنتتە بۇلاردىڭ وكىلى بولماسىن» دەگەن ارام ويدان تۋىنداعانى انىق.

ەگەر قازاقستان ءادىل سايلاۋ وتكىزەمىن دەسە، حالىق قالاۋلىلارىن شىنىمەن حالىق قالاۋىمەن تاڭدايمىز دەسە، اياقتان شالۋشىلىقتى قويىپ، ادىلدىككە بەت بۇرعانى ابزال. پارلامەنتكە قاي پارتيا، قاي ۇمىتكەر وتسە دە، ءادىل ءوتۋى كەرەك.

Abai.kz