ادام ومىرىندەگى قۇندىلىقتار جەتەرلىك. ماتەريالدىق جانە رۋحاني دەپ بولىنەتىن قۇندىلىقتار الەمىندە كوپشىلىك ءۇشىن قاستەرلى، قادىرلى سانالاتىنى ۇلتتىق ناقىش، ءدىن جانە ءتىلدى ايتساق بولادى. ۇلتتىق ناقىش پەن ءتىلدى تەك جەكەلەگەن ۇلتتارعا ءتان دەپ قاراستىرساق، ءدىن جالپىلاي ادامزاتقا ءتان. ول ۇلت پەن ۇلىس تاڭدامايدى، سەنىم ەركىنە ساي بەرىلەدى. ءبىرى ءدىندى ۇستانىپ، ءبىرى ودان باس تارتىپ جاتادى. زايىرلى قوعامدا بۇل قالىپتى قۇبىلىس، ۇيرەنشىكتى جايت. ويتكەنى كەز كەلگەن ءدىننىڭ وزىندە زورلىق-زومبىلىققا تىيىم سالىنعان ەمەس پە؟!

1991 جىلى الەم كارتاسىندا ويىپ تۇرىپ ون بەس ەل ءوز تاۋەلسىزدىگىن الدى. ورتالىق ازيادا ەجەلدەن يسلام ءدىنىن ۇستانعان بەس ەلدىڭ بوستاندىعى ءوز قولىنا بەرىلدى. جەتپىس جىل بويى ءدىندى تۇنشىقتىرىپ، ءدىلدى تالقانداپ كەلگەن يمپەريا كەلمەسكە كەتتى. الايدا كسرو-نىڭ دىنگە قاتىستى ساياساتىنىڭ زاردابى ءالى ءوز اسەرىن بەرۋدە. تاۋەلسىزدىگىن ەندى العان ورتالىق ازيا ەلدەرى، ونىڭ ىشىندە قازاقستان دا “ەندىگى تاڭدا قاي تارماقتى ۇستانامىز، دىنگە قاتىستى ساياسات قالاي بولماق” دەگەن سۇراقتى ءوز كوكەيىندە قويىپ جاتتى. ءدىننىڭ ورتالىعى، يسلامنىڭ ورداسى دەپ اراب ەلدەرىنە يمامدار مەن ءدىندارلاردى وقىتۋعا جىبەردى.

الايدا ءدىن نازىك تاقىرىپ. زايىرلى مەملەكەت بولىپ، ء“دىن ساياساتقا، ساياسات دىنگە ارالاسپاسىن” بەيرەسمي فورمۋلاسىن تاڭداپ العان قازاقستان ءۇشىن بۇل تاقىرىپتى تالقىلاۋ قيىنعا سوقتى. سوندىقتان دا كەي تۇستا قاتەلىك جىبەرىپ العان ساتتەردى كەش بايقادى. سيريا اسىپ سودىرلارعا قوسىلىپ، اۋعان اسىپ لاڭكەستەردىڭ قاتارىنان تابىلعانداردى كوردىك. دەي-تۇرا مەملەكەت ەتەك-جەڭىن تەز جيناۋعا تىرىسۋدا. ناتيجەلى جۇمىستار جەتەرلىك. توقتاپ قالمادى، جالعاسۋدا.

سيريا اسقان، جات اعىمنىڭ تورىنا تۇسكەندەردى قۇتقارىپ، “جۋسان” وپەراتسياسىن جاريالادىق. ەلگە جۇزدەگەن بالا مەن انا، قاتە باسقان ازاماتتار قايتارىلدى. ولاردىڭ ءبىرى زاڭ اياسىندا جازاسىن وتەپ جاتسا، ەندى ءبىرى وڭالتۋ ورتالىقتارىندا ءبىلىم الىپ، بەيبىت اسپان استىندا كۇن كەشۋدى ۇيرەنۋدە. بالالارعا وق داۋسىمەن ەمەس، اشىق اسپان استىندا قۇس سايراعان تاڭنىڭ قالاي بولاتىنىن ۇيرەتۋدەمىز. كۇردەلى ءارى ماڭىزدى جۇمىس.

قازاقستان بويىنشا لاڭكەستىك پەن راديكالدى اعىمنىڭ الدىن-الۋ، زاردابىن حالىققا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا. ارنايى روليكتەر ءتۇسىرىلىپ، ورتالىقتار اشىلۋدا. اقپاراتتىق ءتۇسىندىرۋ ءبىر ءسات توقتاعان ەمەس. مەشىت يمامدارىنىڭ ۋاعىزدارى مەملەكەت تىنىشتىعى، حالىق بىرلىگىنە ساي بولۋ كەرەكتىگى ايتىلۋدا. بۇل ءتۇرلى ارەكەت بولسا دا، پازل ىسپەتتەس ءدىني قاقتىعىسى جوق، تاتۋلىعى مىقتى قوعام قۇرۋ الدىنداعى جۇمىس.

Abai.kz