بيلiك قۇمارپازداردى شورتاندى مەن قاپشاعايعا سۇيرەپ الەك، ال زاڭعا مويىنسۇنعىسى كەلمەيتiندەر جاسىرىن ءارi زاڭسىز جولمەن پايدا تابۋدا. ولاردى تiپتi, قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ اشكەرەلەۋi, سوتتىڭ ايىپپۇلى مەن تاركiلەۋi دە تىيا الماي وتىر.

بيلiك قۇمارپازداردى شورتاندى مەن قاپشاعايعا سۇيرەپ الەك، ال زاڭعا مويىنسۇنعىسى كەلمەيتiندەر جاسىرىن ءارi زاڭسىز جولمەن پايدا تابۋدا. ولاردى تiپتi, قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ اشكەرەلەۋi, سوتتىڭ ايىپپۇلى مەن تاركiلەۋi دە تىيا الماي وتىر.

2007 جىلدىڭ 1-ساۋiرiندە قر "قر ويىنحانالىق كاسiپكەرلiگi تۋرالى" زاڭعا سايكەس، ەلiمiزدەگi 150-گە جۋىق ويىنحانالار الماتى وبلىسىنا قاراستى قاپشاعاي سۋ قويماسىنىڭ جاعالاۋى مەن اقمولا وبلىسىنداعى شورتاندى كولiنiڭ جاعالاۋىنا كوشۋi تيiس بولاتىن. قۇجات نەبارى ءۇش ايدىڭ iشiندە قۇمارحانالار مەن ويىن اۆتوماتتارىن اتالعان ەكi ايماققا شوعىرلاندىرۋدى كوزدەگەن. شورتاندى مەن قاپشاعايداعى جاڭا ويىن الاڭدارىنىڭ قۇرىلىسى شامامەن، 23,6 ملرد. دوللارعا باعالانعان. تىعىرىققا تiرەلگەن ويىن بيزنەسiنiڭ وكiلدەرi سازعا وتىرىپ قالماۋدىڭ سان امالىن قاراستىردى: بiرi ويىنحاناسىن الىس شەت مەملەكەتتەر مەن كورشiلەس ەلدەرگە كوشiرسە، ەندi بiرi عيماراتىن مەيرامحانالار مەن قوناقۇيلەرگە اينالدىردى. ساراپشىلار قاۋىمى ويىنحانالاردان تۇسكەن كiرiستiڭ باسىم بولiگi كولەڭكەلi ەكونوميكانىڭ ەنشiسiنە تيگەنiن ايتادى. جۋىردا الماتى قالاسىنىڭ پروكۋراتۋراسى قالاداعى 214 قۇمارحانا كلۋبتارىنىڭ كوپشiلiگi زاڭسىز پايدا تاۋىپ جاتقاندىعىن مالiمدەدi. پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرلەرiنiڭ ايتۋىنشا، ەكi جىل بۇرىن تىيىم سالىنعان وسى ويىن بيزنەسiنەن 153 كاسiپكەر ءوز ەركiمەن باس تارتقان كورiنەدi. ال زاڭعا مويىنسۇنباعاندار زاڭسىز كاسiپكەرلiكپەن اينالىسقانداردى جازالايتىن ەڭ قاتاڭ باپ - 190-باپپەن جاۋاپقا تارتىلادى، ياعني، 5 جىلعا دەيiن باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى. كازينولار مەن اقشالاي ۇتىسقا نەگiزدەلگەن ويىن اۆتوماتتارىنىڭ قىزمەتiنە تىيىم سالاتىن قر "ويىن بيزنەسi تۋرالى" زاڭ 2007 جىلدىڭ 1-ساۋiرiندە قابىلدانعان. سوعان قاراماستان، رەسمي دەرەكتەر 2007 ج. ناۋرىز بەن 2008 قاراشا ارالىعىندا الماتىداعى ويىن اۆتوماتتارىنىڭ 10 ەسەگە كوبەيگەنiن ايتادى. تاعى بiر كەرەعارلىق: 2007 جىلدىڭ 1-ساۋiرiنەن باستاپ 47 زاڭدى جانە جەكە تۇلعانىڭ ويىن اۆتوماتتارىن اشۋعا قاتىستى بiلدiرگەن وتiنiشتەرi قاناعاتتاندىرىلعان. باسقاشا ايتقاندا، "ويىن بيزنەسi تۋرالى" زاڭدى سالىق كوميتەتiندەگiلەر تەرiسكە شىعارىپ وتىر. ويىن اۆتوماتتارىنىڭ قىزمەتiن قاداعالايتىن دا - سالىق ورگاندارى مەن قر تۋريزم جانە سپورت كوميتەتi.
ەلiمiزدەگi ويىن بيزنەسiنiڭ نىساندارى 4-كە بولiنەدi: ويىن زالدارى، ياعني، قۇمارحانالار، ويىن اۆتوماتتارىنا ارنالعان ورىندار، توتاليزاتورلار مەن بەكمەكەرلiك مەكەمەلەر. قازiرگi كەزدە ويىن اۆتوماتتارىنىڭ ويىن بيزنەسiندەگi سالماق ۇلەسi 80-85 پايىزعا جۋىق. بىلتىر جىل سوڭىنا دەيiن ۇزدiكسiز ءوسۋ ۇستiندە بولعان ويىن اۆتوماتتارىنىڭ سانى كۇرت ازايا باستاعان. قر قارجى مينيسترلiگiندەگiلەردiڭ دەرەكتەرiنە سۇيەنسەك، 2007 جىلى ەلiمiزدە 132 قۇمارحانا 2000 ويىن زالى، 53 بۋكمەكەرلiك مەكەمە مەن 1 توتاليزاتور جۇمىس iستەگەن. ەسەسiنە، قازiر ولاردىڭ ناقتى سانىن تاپ باسىپ ايتۋ مۇمكiن ەمەس. ال ازارتتىق ويىندار سالاسىندا ناپاقاسىن تاپقاندار سانى - 10 مىڭ 400-گە جۋىق. الايدا، مينيسترلiك تاراتقان ساندىق كورسەتكiشتەردi قازاقستاننىڭ ويىن بيزنەسi اسسوتسياتسياسىنىڭ وكiلدەرi تەرiسكە شىعارادى: "شىن مانiسiندە، 10 400-دەن بەس ەسەگە كوپ". بiر-بiرiنە قايشى ەكi پiكiردiڭ اراجiگiن اجىراتىپ ايتار ەشكiم جوق. سوندىقتان ويىن بيزنەسiندە تەر توككەندەردiڭ ناقتى سانى دا بەلگiسiز.
بۇگiندە قۇمارحانالار مەن ويىنحانالاردىڭ كوپشiلiگi زاڭسىز تۇردە جاسىرىن جۇمىس جاساۋعا كوشتi. نەگiزi قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرi زاڭسىز ارەكەت قىلمىسكەرلەردi انىقتاۋدان، ايىپپۇل سالۋدان، ولاردىڭ زاتتارىن تاركiلەۋدەن كەندە ەمەس. بiراق ونى شىبىن شاققان قۇرلى كورەتiن قۇمارحانا يەلەرi جوق. "يت قورىعان جەرگە ءوش" دەمەكشi, بارعان سايىن قۇمارحانا، ويىنحانالار سانى ارتىپ بارادى. وتاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا زاڭسىز قۇمارحانالارعا قاتىستى اقپاراتتار لەگi تولاستار ەمەس. جۋىردا ءدال وسى باعىتتا اتقارىلىپ جاتقان شارالارعا كوڭiلi تولمايتىندىعىن مالiمدەگەن قر پرەزيدەنتi ن.نازارباەۆ زاڭسىز تۇرعىدا پايدا تاۋىپ جۇرگەن ويىنحانالاردى اشكەرەلەۋگە قاتىستى قر Iشكi iستەر مينيسترلiگiنە نۇسقاۋ بەردi: "ەگەر مۇنى قاراپايىم ازاماتتار بiلەتiن بولسا، جەرگiلiكتi پوليتسيا دا حاباردار. ەگەر ول بiلەتiن بولسا، كازينو نەگە ءالi كۇنگە جۇمىس iستەپ جاتىر؟". ەلباسى اۋزىن جيىپ ۇلگەرگەنشە، انىعىندا، ءدال سول كۇنi الماتىدا زاڭدى بەلشەدەن باسقان ەكi كازينو - "تورنادو" مەن "ارلەكينو" انىقتالدى. ەكi مەكەمەگە تيەسiلi 1,5 ملن. تەڭگە كولەمiندەگi مەنشiك تاركiلەنگەن. ونىڭ 500 ملن. تەڭگەسi - قولما قول اقشا. ارادا ەكi كۇن وتكەندە وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىنىڭ سارىاعاش قالاسىندا كولiك جۋاتىن ورىن مەن بيليارد كلۋبى ورنالاسقان عيماراتتان زاڭسىز جۇمىس iستەپ جاتقان ويىنحانا "تابىلدى". رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، سوڭعى ايلاردا قر باس پروكۋراتۋراسى زاڭسىز پايدا تاۋىپ وتىرعان 97 ويىنحانانى انىقتاعان. سونداي-اق، 35 رۋلەتكا، كارتا ويىندارىنا ارنالعان 12 ۇستەل مەن 1300-دەن استام ويىن اۆتوماتتارى (ونىڭ 350-گە جۋىعى الماتى قالاسىندا) تاركiلەنگەن. نەگiزi رۋلەتكالارعا قوجالىق ەتكەن ازاماتتار سوت الدىندا جاۋاپ بەرۋi تيiس. بiراق ويىن اۆتوماتتارىندا سىياقى بەرiلەتiنiن دالەلدەۋ پروكۋروتۋرا قىزمەتكەرلەرiنە وڭايعا سوقپايدى ءارi زاڭ بۇزۋشىنىڭ قىلمىسىن اشكەرەلەۋ ءۇشiن قالتادان كادiمگiدەي مول كولەمدە اقشا شىعارۋعا ءماجبۇر. قر باس پروكۋراتۋراسىنىڭ رەسمي وكiلi نۇرداۋلەت سۇيiندiكوۆتiڭ ايتۋىنشا، قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرiنiڭ قىرىنا iلiككەندەردi زاڭ جۇزiندە جازا تارتۋ ءۇشiن قۇمارحانالاردا سىياقى الۋ ارقىلى عانا قۇرىقتاۋعا، ياعني، دالەلدەۋگە مۇمكiندiك تۋادى. ال ويىن اۆتوماتتارىندا سىياقى تاعايىنداماي-اق "قىزىققا باتۋعا" قازاقستان زاڭدارى تىيىم سالمايدى.
ەسكەرەتiن جايت، ويىن بيزنەسi دامىعان قۇراما شتاتتاردا قۇمارحانالارعا تەپسە، تەمiر ۇزەتiندەر ەمەس، جاستارى ەگدە تارتقاندار ءۇيiر كەلەدi ەكەن. ونىڭ ۇستiنە، امەريكادا 21-گە تولماعانداردى قۇمارحانالاردىڭ ەسiگiنەن دە سىعالاتپايدى. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرi بiزدiڭ ەلدە زاڭنىڭ جيi بۇزىلاتىنىن، ياعني، 21 جاسقا تولماعان جاستاردىڭ كازينودا جيi كوڭiل كوتەرەتiنiن ايتىپ، دابىل قاققان ەدi. بۇگiندە زاڭسىز ارەكەتكە كوشكەندەردiڭ بالا تاعدىرى مەن جاستاردىڭ ومiرiنە جاۋاپكەرشiلiكپەن قاراي قويۋى نەعايبىل. ونىڭ ۇستiنە، قۇمارحانا بiتكەننiڭ ەسiگiن تارس بەكiتۋگە تىرىسقان مەملەكەتتەر كوپ قازiر. سەبەپتەرi ءارتۇرلi, ارينە. مىسالى، ۆەنەسەۋلا بيلiگi كولۋمبيالىق ناروباروندار قۇمارحانالاردىڭ كومەگiمەن زاڭسىز اقشاسىن زاڭداستىرىپ الۋعا ۇمتىلعاندارعا زاڭ جۇزiندە قاتاڭ تىيىم سالدى. بiراق بۇل زاڭنىڭ مارگاريتا ارالىنا قاتىسى جوق. ءداستۇرلi يسلام ۇستەمدiك ەتكەن ەلدەردە قۇمارحانالار مەن ويىن بيزنەسi اتىمەن جوق ەكەندiگi ايتپاسا دا، تۇسiنiكتi. ويتكەنi, شاريعاتقا قايشى كەلەتiن "شايتاننىڭ iسiنەن" يمانعا ۇيىعان يسلام ەلدەرi تۇگەل iرگەلەرiن اۋلاق سالعان. ويىن اۆتوماتتارى تۋرالى اڭگiمە قوزعاۋدىڭ ءوزi ارتىق. ءوز ەلدەرiندە قۇمارحانا نىساندارى جوق يزرايلدiكتەر قۇمارلارىن پالەستيناداعى ارناۋلى ورىندارعا بارىپ باسادى ەكەن. ويتكەنi, پالەستينادا قۇمارپازداردىڭ قۇمارىن قاندىراتىن ويىنحانالار كوپ. ونداعان جىلدار بويى كازينولاردىڭ قۇرىلىسىنا قاتاڭ تىيىم سالىپ كەلگەن تايۆان جىل باسىندا ءاربiر ارالىنان 2 قۇمارحانادان اشۋعا رۇحسات بەرەتiن جاڭا زاڭ قابىلدادى. قۇجات قابىلدانا سالىسىمەن، قۇمارحانالاردىڭ اشىلۋى ەلدەگi قىلمىستىق ارەكەتتەردiڭ جيiلەۋiنە جانە قوعامدىق ادامگەرشiلiك قاعيدالاردىڭ تاپتالۋىنا جول بەرەدi دەپ دابىل قاققان تايۆاندىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ مەكەمەلەرi مەن دiني ۇيىمداردىڭ وكiلدەرi نارازىلىق شەرۋلەرiن وتكiزدi. ال قازاقستانداعى زاڭسىز ارەكەت ەتiپ جاتقان قۇمارحانالار مەن ويىن اۆتوماتتارىنا قازاق قوعامى نارازىلىق بiلدiرگەنi بولماسا، كوشەگە شىعىپ، شەرۋلەتiپ، بيلiكتەن سولقىلداق زاڭداعى ويىن بيزنەسiنە قاتىستى بۇلىڭعىر ماسەلەلەردiڭ اراجiگiن اجىراتىپ بەرۋدi تالاپ ەتكەن جوق.

«تۇركىستان» گازەتى، 27.08.2009