اقتوبەدەگى قازاق-قىتاي بۇرعىلاۋ كومپانياسىندا تاعى شۋ شىقتى. مۇنايشىلار جالاقىنىڭ ازدىعىمەن قوسا، كەز كەلگەن ۋاقىتتا جۇمىستان قۋىلاتىنىن ايتىپ، ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. ولار كاسىپورىن باسشىسىنا حات تا جازىپتى. ازىرگە ناقتى جاۋاپ جوق.
«ۇلى قورعان» قازاق-قىتاي بۇرعىلاۋ كومپانياسى - ورتالىق ازياداعى ءىرى بۇرعىلاۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى. ول وڭىردەگى بىرنەشە كەن ورىندارىن يگەرىپ جاتىر. مۇندا 2,5 مىڭنان استام جۇمىسشى بار.
«ەڭبەكاقى كولەمى از. باسشىلىق ەكى جىل بۇرىن ايلىقتى كوبەيتەمىز دەپ ەدى. ءالى ورىنداماي كەلەدى. راس، 10-15 پايىزعا كوبەيتتى، ەسەسىنە سىياقىدان قاعىلدىق. بۇعان شىداي الار ەمەسپىز». «ۇلى قورعان» ققبك» جشس باس ديرەكتورى حۋ ەرتايعا جازعان حاتىندا مۇنايشىلار جانايقايىن وسىلاي دەپ جەتكىزگەن.

اقتوبەدەگى قازاق-قىتاي بۇرعىلاۋ كومپانياسىندا تاعى شۋ شىقتى. مۇنايشىلار جالاقىنىڭ ازدىعىمەن قوسا، كەز كەلگەن ۋاقىتتا جۇمىستان قۋىلاتىنىن ايتىپ، ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. ولار كاسىپورىن باسشىسىنا حات تا جازىپتى. ازىرگە ناقتى جاۋاپ جوق.
«ۇلى قورعان» قازاق-قىتاي بۇرعىلاۋ كومپانياسى - ورتالىق ازياداعى ءىرى بۇرعىلاۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى. ول وڭىردەگى بىرنەشە كەن ورىندارىن يگەرىپ جاتىر. مۇندا 2,5 مىڭنان استام جۇمىسشى بار.
«ەڭبەكاقى كولەمى از. باسشىلىق ەكى جىل بۇرىن ايلىقتى كوبەيتەمىز دەپ ەدى. ءالى ورىنداماي كەلەدى. راس، 10-15 پايىزعا كوبەيتتى، ەسەسىنە سىياقىدان قاعىلدىق. بۇعان شىداي الار ەمەسپىز». «ۇلى قورعان» ققبك» جشس باس ديرەكتورى حۋ ەرتايعا جازعان حاتىندا مۇنايشىلار جانايقايىن وسىلاي دەپ جەتكىزگەن.

جۇمىسشىلار سونىمەن بىرگە جالاقىنى قازىرگى ينفلياتسيانى ەسكەرە وتىرىپ، يندەكستەۋ جونىندە ءوتىنىش ايتادى. «ەڭبەكاقىنى توقسان سايىن قايتا ەسەپتەپ وتىرۋ جونىندەگى ۇجىمدىق شارتقا وزگەرىس ەنگىزىلسە»، «شەتەلدەن كەلگەن ماماندار جەرگىلىكتى جۇمىسشىلارعا ادام سەكىلدى قاراسا» دەيدى. سونداي-اق «كاسىپوداق كوميتەتىنىڭ توراعاسى قايتا سايلانسىن» دەگەن دە تالاپتارى بار.
- حۋ ەرتايمەن بولعان كەزدەسۋ كوڭىلىمنەن شىقپادى. وندىرىستە بولىپ جاتقان كەلەڭسىزدىكتەر تۋرالى ءسوز قوزعادىم. جۇمىسشىلاردىڭ كاسىپوداق جۇمىسىنا كوڭىلى تولمايتىنىن، باسشىلىقتىڭ قاراپايىم جۇمىسشىلارعا قاتىستى ءوزىن-ءوزى ۇستاۋ مادەنيەتىنىڭ جوقتىعىن العا تارتتىم. دەمالىس ۋاقىتىندا ۇلەستىرىلۋى ءتيىس جولداما اتاۋلىنىڭ جۇمىسشىعا بەرىلمەيتىنىن تىلگە تيەك ەتتىم. بىراق مەنىڭ ايتقان­دارىما قۇلاق اسىپ جاتقان باسشىلىق جوق. ول از بولسا، باسشىلىقتاعى ءوز ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى الدىمدى كەسكىلەپ، ءسوز سويلەۋگە مۇرشا بەرمەي، ۇنەمى الگىلەردى قورعاشتاۋمەن بولدى. ءتىپتى اكىمدىكتەگىلەردىڭ دە ءبىزدىڭ ەمەس، سول قىتايلىق باسشىلاردى جاقتاپ وتىرعانىنا نە دەرسىز؟! ەگەر جاعداي ۋشىعا بەرسە، ەكىنشى جاڭاوزەن وقيعاسىنىڭ قايتالانباسىنا كىم كەپىل؟! ال مەن جاعدايدى ۋشىقتىرماي، ماسەلەنىڭ بەيبىت جولمەن شەشىلگەنىن قالايمىن. ەگەر جەرگىلىكتى اكىمقارالارمەن كەزدەسە الماسام، جۇمىسشىلاردىڭ جانايقايىن پرەزيدەنتكە جەتكىزۋگە بارمىن، - دەيدى بۇرعىلاۋشىلاردىڭ اتىنان ءسوز العان ورالدىق جازۋشى، زاڭگەر الپامىس بەكتۇرعانوۆ. 
ەگەر قىتايلىق باسشى قازاق مۇنايشىلارىنىڭ تالاپتارىن ورىنداماسا، باستاماشىل توپ مۇڭ-مۇقتاجىن ايتىپ، جەرگىلىكتى اتقارۋ ورگاندارى مەن تاۋەلسىز كاسىپوداقتارعا جۇگىنبەكشى. الپامىس بەكتۇرعانوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندىق جۇمىسشىلار قىسىمعا ۇشىراپ كەلەدى. قالىپتى شامادان تىس جۇمىس ىستەيدى. اسپان استى ەلىنەن كەلگەن ماماندار جەرگىلىكتى قىزمەتكەرلەرمەن قالاي سويلەسۋدىڭ رەتىن بىلە بەرمەيتىن سەكىلدى. ءبىر عانا مىسال، قىتاي اسپازى قازاق ەسەپشىسىنە قولىنا تۇسكەن شالقاندى لاقتىرعان. ءبىر قۇجاتتارعا قول قويۋ كەرەكتىگىن ايتىپ جولىققان ەسەپشى مۇندايدى استە كۇتپەسە كەرەك.
- مۇناي سالاسىنا بار عۇمىرىمدى ارنادىم دەۋگە بولادى، - دەيدى ءوز كەزەگىندە اتالعان كاسىپورىندا بۇرعىلاۋ شەبەرى بولىپ قىزمەت اتقارعان مارات قارامانوۆ. - باۋىرلارىمنىڭ بارلىعى دا اكە جولىن قۋىپ، مۇنايشى اتاندى. ەندى بالالارىمىز دا مۇناي سالاسىندا. ءبىزدىڭ اۋلەتتى «مۇنايشىلار اۋلەتى» دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك-ءتى. وسى كومپانيادا ۇزاق جىلدار ەڭبەك ەتتىم، تەك بيىل جۇمىستان شەتتەتىلدىم. «ءبىر جۇمىس قۇرالدارىنا باس-كوز بولمادىڭ» دەگەن سىلتاۋمەن قىزمەتتەن بوساتتى. شىن مانىندە، سونىڭ الدىندا عانا باسشىلىققا بار مۇڭ-مۇقتاجىمىزدى جەتكىزگەن بولاتىنبىز. بىراق مەنىڭ جانايقايىما قۇلاق اسقان باسشىلىق جوق. مەنەن قۇتىلعانشا اسىقتى.
مۇنايشىنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ شەتەلدىك مامانداردان كورگەن قۇقايى كوپ.
- 2-3 اي مەنىڭ قول استىمدا ءجۇرىپ ۇيرەنگەن قىتاي مامانىن ماعان باسشى ەتىپ تاعايىنداپ قويادى. ەندى مول تاجىريبەمىز بولعاندىقتان، جۇمىس بارىسىندا ءوز بىلگەنىمىزدى ايتقىمىز كەلەدى عوي. الايدا ولار وزىنىكى قاتە بولسا دا، ءوز ايتقاندارىمەن جۇرەدى، - دەيدى مارات قارامانوۆ.
جۇمىستان قۋىلعان مۇنايشىلاردىڭ ايتۋلارىنشا، ءتىپتى اسپان استىنان كەلگەن كەلگەن اسپازداردىڭ وزدەرى دە باسىناتىن كورىنەدى. تاياۋدا ءبىر جۇمىسشى كەلىن­شەك­كە قولىنا تۇسكەن زاتتى لاقتىرعان. ول بايعۇسقا دارىگەرگە جولىعۋعا تۋرا كەلدى.
مارات قارامانوۆتىڭ ايتۋىنشا، باسشىلىققا حۋ ەرتاي كەلگەلى جاپپاي جۇمىسشىلارعا سەبەپسىز ءتيىسىپ، جۇمىستان قۋدالاۋ جيىلەپ كەتكەن.
- بۇرعىلاۋ جۇمىستارىنا وتە از ۋاقىت بەلگىلەيدى. قالاي ۇلگەرسەڭ دە ول ءوز شارۋاڭ. سوندىقتان قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن بۇزۋعا تۋرا كەلەدى. (ايتا كەتەيىك، تاياۋدا عانا «ۇلى قورعان» ققبك-دا جازاتايىم جاعداي تىركەلدى. تەحنيكالىق قاۋىپسىزدىك تالاپتارى ساقتالماعاندىقتان، 26 جاستاعى سلەسار 200 ليترلىك بوشكەنى دانەكەرلەۋ كەزىندە اۋىر جاراقات الىپ، اۋرۋحاناعا جەتكىزىلگەن سوڭ، كوز جۇمدى. - اۆت.) ال بۇل دەگەنىڭىز - سىياقىدان قاعىلاسىڭ دەگەن ءسوز. مەن شەبەر رەتىندە 150-160 مىڭ تەڭگە قولعا الىپ ءجۇردىم. ال 5 جىل جوعارى وقۋ ورنىندا وقىپ كەلگەن ينجەنەرلەر 120 مىڭ تەڭگە الادى. ال دالادا، اپتاپ ىستىقتا جۇرەتىن قارا جۇمىسشىلاردىڭ ايلىعى تۋرالى ءسوز قوزعاۋدىڭ قاجەتى جوق شىعار، - دەيدى ول.
- 8 تەڭگەنىڭ بۇراندالارىن 3,5 مىڭ تەڭگەدەن ساتىپ الادى، ەكى كران ىستەن شىقتى ما، ونى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن، 1,5 ميلليون تەڭگەگە جوندەۋ جۇمىستارىن راسىمدەدى. ودان دا بازاردان ەكى كران ساتىپ الىپ، ءوزىم-اق قوندىرا سالعانىم وڭاي ەمەس پە؟! مەن نەلىكتەن باعانى سونشا شارىقتاتادى دەپ سۇراپ كورگەن ەدىم. قازىر قۇجاتتارعا باعالاردى جازدىرتپايتىن بولدى، - دەيدى ينجەنەر-تەحنولوگ ماقسۇت مۇحامەتجانوۆ.
بەيرەسمي مالىمەتتەرگە قاراعاندا، قازاق-قىتاي كومپانياسىنداعى جايتقا قاتىستى وبلىس باسشىسى ارحيمەد مۇحامەتبەتوۆ جينالىس وتكىزبەك.
«ۇلى قورعان» ققبك» جشس باس ديرەكتورى حۋ ەرتاي بىرقاتار باسىلىمعا بەرگەن تۇسىنىكتەمەسىندە مۇنايشىلار تاققان ايىپتاردىڭ نەگىزسىز ەكەنىن ايتادى. ونىڭ حابارلاۋىنشا، ەڭبەك ۇجىمى ءساۋىر ايىندا جالاقى مولشەرىن 100 پايىزعا جوعارىلاتۋ جونىندە ۇسىنىس جاساپتى.
- ءىس جۇزىندە بۇل تالاپتى ورىنداۋ مۇمكىن ەمەس. كومپانياداعى ەكونوميكالىق جاعدايدى ەسكەرسەك، مامىر ايىنان باستاپ جۇمىسشىلارعا جالاقىنى تەك 5 پايىزعا كوتەرۋ ماسەلەسى قارالۋدا. ال جاپپاي قىسقارتۋ جونىندە ايتارىم، بۇل شىندىققا جاناسپايدى، - دەيدى ول.
مۇنايشىلاردىڭ كەي تاۋارلاردى اسا قىمبات باعامەن ساتىپ الادى دەگەن مالىمدەمەسى دە، حۋ ەرتايدىڭ سەندىرۋىنشە، شىندىققا جاناسپايتىن كورىنەدى. ويتكەنى، مەكەمەدەگى لاۋازىمدى تۇلعالار قاداعالاپ وتىرادى-مىس.

اسقار اقتىلەۋ،
اقتوبە

"جاس قازاق" گازەتى